Gaziantep Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bulunan GAZİKÜLTÜR A.Ş., Prof. Dr. Zahide İmer tarafından yazılan “El Emeği, Göz Nuru Kutnu Kumaşı” adlı kitabı elektronik ortamda yayımladı.
Gazi şehrin kültürü, sanatı ve yaşamı üzerine birçok eser çıkaran Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı GAZİKÜLTÜR A.Ş. yeni bir eser daha çıkarttı. Türk dokumacılığında özel bir yeri olmasına ve Gaziantep’le özdeşleşmiş bir unsur olarak yaygın kullanım alanı bulmuş olan, Gaziantep’e özgü bir kumaş olarak 2016 yılında coğrafi işaret alınarak tescillenen kutnu kumaşı hakkında Prof. Dr. Zahide İmer tarafından kaleme alınan El Emeği, Göz Nuru Kutnu Kumaşı kitabı elektronik ortamda yayımlandı. GAZİKÜLTÜR A.Ş.’nin internet sitesi gazikulturas.com adresinde okuyucu ile araştırmacıların hizmetine sunulan kitap, iki bölümden ve 226 sayfadan oluşuyor. Kitabın birinci bölümünde, Gaziantep’in coğrafi ve tarihi durumu, Gaziantep’te dokumacılık, Kutnu-Alacave Meydaniye kumaşların tanımı yer alırken, ikinci bölümünde ise araştırmanın esas amacına ulaşması adına, Gaziantep’te dokunan Kutnu-Alaca ve Meydaniye kumaşlarının üretim esnasındaki işlem aşamaları, analizler ve neticeleri ile örneklerin tanıtımı bulunuyor. Anadolu kültürünün en değerli ürünlerinden olan kutnu kumaşı, yüzyıllardır Gaziantep’te üretilen ve artık şehirle özdeşleşen kültürel ögelerden biri olarak ön plana çıkıyor. Hem saray kıyafetlerinde, hem de yerel giysilerde kullanılmış olan kutnu ve çeşitleri, günümüze gelinceye kadar da yerel ve folklorik giysilerde kullanımını sürdürerek, tekstil sanayisinin el sanatları ürünü dalında yerini korudu. Kutnu kumaşı, Kutnu ve Alaca olmak üzere ikiye ayrılıyor. Mecidiye, Hindiye, Zencirli, Kemha, Darcı, Sedefli, Mekkavi, Kürdiye, Cütari, Rehvancıoğlu, Kırkalem, Sultan, Osmaniye, Mehtap Mercan, Sedyeli, Çiçekli olmak üzere 60’tan fazla çeşidi olan kutnunun, hâkim rengi sarıyken, altın rengindeki sarı, kumaşa renk vermekle kalmayarak doğal bir parlaklık da sağlıyor.
"Kutnu Anadolu Kültürel Değerleri arasında önemli bir yere sahip"
Kitap hakkında açıklamada bulanan GAZİKÜLTÜR A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, çalışmanın Türkiye ekonomisinde üst sıralarda yer alan Gaziantep’in önemli bir değerini ortaya çıkardığını aktararak, “Gaziantep tarih boyunca mücadelenin ve azmin vücut bulduğu bir şehir olmuştur. Aynı zamanda kültürel ögeleri bakımından da önemli bir zenginliğe sahiptir. Geçmişten günümüze Gaziantep birçok alanda hatırı sayılır ustalar yetiştirmiştir. Bir kültür ve ticaret merkez olma vasfını her daim muhafaza eden Gaziantep, bugün de ülkemize her alanda katma değer üreten şehirlerin başında gelmektedir. Anadolu kültürel değerleri arasında önemli bir yere sahip olan kutnu, zengin objelerle varlığını bugüne kadar muhafaza etmiştir. Kültürümüzü yansıtan şekil, desen ve dokuma özelliği ile sanatsal değer taşıyan, göz nuru, el emeği kutnu kumaşı, geçmişte zengin motifleri ile kendine ülke bazında haklı bir yer bulmuştur. Günümüzde unutulmaya yüz tutan el sanatları arasında yer alan Kutnu dokumacılığında yakın zamanlarda hareketlenmeler görülmektedir. Tekstil sanatının temelini oluşturan dokumacılık, Türklerin el dokumacılığında sanatsal duygularını yansıtmada bir vasıta olmuş, zamanının teknolojik şartlarında el sanatlarına dayalı bir endüstri oluşturmuştur. Bugün de en büyük gelişme tekstil endüstrisinde görülmektedir. Türk dokumacılığında özel bir yeri olmasına ve Gaziantep’le özdeşleşmiş bir unsur olarak yaygın kullanım alanı bulmuş rağmen Kutnu kumaşı hakkında çok az çalışma yapılmıştır. Bu hususa dikkat çeken kitabın yazarı Prof. Dr. Zahide İmer’in de belirttiği üzere, ‘Bugüne kadar kaynaklarda birkaç cümle ile sınırlı kalmış bilgiler dışında, bazı araştırmalarla sadece görsel yanı algılanarak incelenmiş olan bu kumaşlarımız, teknolojik boyutu dikkate alınmadan değerlendirilmiştir.’ Bahsedilen eksiklik doğrultusunda yapılan bu çalışmanın en önemli hedefi; kumaşların hem yapısal özelliklerini belirlemek hem de bugüne kadar yapılmadığı şekliyle dokunan kumaşların analizi yaparak, aynı zamanda işlem aşamalarını hangi geleneksel yöntemlerle yapıldığını göstermek suretiyle, kumaşların teknolojik özelliklerini ortaya çıkarmak olmuştur. Aynı zamanda bilime ve teknolojiye katkıda bulunabilecek bu şekilde bir inceleme ve araştırma yöntemini Kutnu dokumalarda uygulamak suretiyle, bu kumaşların yıllar sonra yeniden dokunması halinde üreticiye yön verebilecek bir çalışmanın yapılmasının yararlı olacağı düşünülmüştür. Bu yönüyle de çalışmada çağdaş Kutnu kumaşı örnekleri incelenmiş; önemli miktarda görsel materyal ile desteklenmiştir” diye konuştu.
