Giresun’da 19. yüzyılda Rum fındık tüccarlarının kullandığı karşılıklı alışveriş yöntemi ile Fransa’nın Marsilya şehrinden fındık karşılığında alınan malzemeler ile yapılan ‘Zeytinlik Semti Evleri’ şehrin yeni turizm merkezi olma yolunda ilerliyor.
2017 yılında, "Sokak Sağlıklaştırma ve Kentsel Tasarım Projesi" kapsamında başlayan restore çalışmalarında sona gelinirken, tarihi mahallede 4’ü anıtsal, 81’i konut mimarisi olmak üzere 85 tescilli kültür varlığı bulunuyor.
Giresun Üniversitesi Görele Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıkları Koruma ve Onarma Bölümü Başkanı Doç. Dr. Gazanfer İltar, İHA’ya yaptığı açıklamada, Zeytinlik Semti’nin Giresun’dan Avrupa’ya fındık gönderen tüccarların kendileri için tasarladıkları bir semt olduğu belirtti.
Zeytinlik Evleri Giresun’daki evlere hiç benzemiyor
Evlerin bir dizin üzerine yapıldığının altını çizen İltar, bölgedeki evlerin diğer ilçelerdeki evlerle benzerliğinin bulunmadığını söyledi. Her biri ayrı bir ustalıkla yapılan evleri anlatan İltar, “Burada ev değil bir mahalle tasarımı var. Mahalledeki evler arazinin yapısına göre birbirlerinin manzarasını, iklimlerini, havalandırmalarını kesmeyecek şekilde yukarıda aşağıya doğu bir sıra ev, bir sıra bahçe olarak dizilmiş bir plan şekline sahiptir. Buradaki evler kompleks yapı şeklindedir. Her evin fırını, kendi sarnıcı, kuyusu, çamaşırlığı, taşlığı ve bahçesi vardır. Günlük ihtiyaçlarını her ev kendi bahçesinden karşılar. Giresun’da sivil mimari ilçelere göre ve kent merkezine göre değişik özellikler sergiler. Giresun merkezdeki ev tipini, Görele’de, Görele’deki ev tipini Tirebolu’da oradaki ev tipini Şebinkarahisar’da bulamazsınız. Yani her ilçenin kendine has mimari şekilleri vardır. Zeytinlik’teki evlerin tamamı da bodrum üzerine iki katlı olarak yapılmıştır” dedi.
"Mübadeleden önce Rumlar tarafından yapılmıştı, mübadele ile gelenler de bu mahalleye yerleştirildi"
Zeytinlik Semti’nin Türkiye’nin Yunanistan ile yaptığı mübadelede büyük bir önem sahip olduğunu kaydeden Gazanfer İltar, şöyle devam etti:
“Giresun’da bu evleri ilk olarak yaptıran Rum vatandaşları daha sonra mübadele ile birlikte Yunanistan’a gönderilmişler orada da mübadeleye tabi tutulan Türkler buraya gönderilmişler. Özellikle bu mahallede yaşayanların tamamı Yunanistan’dan buraya Selanik ve çevresindeki köylerden gelmedir. Ekseriyetle Kayalar ve Kırcılar mübadeleleri bu mahalleye yerleştirilmişlerdir. İlk yerleşme itibaren bir kısmı evlerini satıp İstanbul’a gitse de o gün bugündür hala burada yaşamlarını devam ettiren muhacir aileler vardır. Bununla ilgilide kurulmuş bir dernekleri var. Kültürlerini, gelenekleri halen yaşatmaya çalışıyorlar.”
“Rumlar her sene atalarının evlerini ziyaret ediyorlar”
“Bugünlerde özellikle sırf bu meraka yönelik turlar başladı” diyen İltar, “Her sene buraya çok sayıda Yunanistan’dan Rum vatandaşlar geliyor. Atalarının evlerini ziyaret ediyorlar. Buradaki vatandaşlarımızda çok hoşgörülü ve misafirperver olarak gelenleri ağırlıyorlar. Böylelikle buradaki ve Yunanistan’daki muhacirler arasında tatlı bir ilişki kurulmuş durumda” ifadelerini kullandı.
30 yapıda restorasyonun bitmek üzere olduğunu ve 30 yapının daha restore edileceğini ifade eden İltar, “Şuan 85 tescilli yapı var ve bunların tamamı tip yapı şeklindedir. Bu yapılardan şuana kadar 30 civarında Giresun Valiliği, İl Özel İdaresi ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın (DOKA) ortaklığı ile restore edildi. Şuanda da yeni bir program daha başlatıldı ve bir 30 civarında yapı daha restore etmeyi düşünüyoruz. Yani birkaç yıl sonra buraya gelen ziyaretçilerimiz kendilerini bu semtin inşa edildiği 19. yüzyılın havasını yaşayabilecekler” şeklinde konuştu.
“100 binin üzerinde turist bekleniyor”
Giresun Turizm Altyapı Hizmet Birliği (GİRTAB) Müdürü Tamer Uzuner ise Zeytinlik semtinin Giresun Kalesi ile entegre bir şekilde turizme kazandırılacağının altını çizdi. Geçtiğimiz yıl kaleye 400 binin üzerinde ziyaretçi geldiğine değinen Uzuner, bu yıl Zeytinlik semtine ise 100 binin üzerinde ziyaretçi beklediklerini söyledi. Uzuner, “Giresun Kalesi ile entegre düşünmek gerekir Zeytinlik Semti’ni. Şehrin tam merkezinde olan bir alan bu manada da Giresun’a gelen ziyaretçilerin mutlaka uğrak noktalarında bir tanesi. Giresun Kalesine geçtiğimiz yıl 800’e yakın tur otobüsü ve münferitlerle birlikte 400 binin üzerinde ziyaretçi oldu. Biz bu ziyaretçi akımını artık Zeytinlik’e kaydırarak bu yıl en az 100 binin üzerinde ziyaretçiyi Zeytinlik’te misafir etmeyi planlıyoruz” dedi.
