Gümüşhane’de yalnızca Dölek köyünde yüzlerce yıldır kadınlar tarafından yapılan ve “Dölek Gudusu” adıyla bilinen coğrafi işaret belgeli Dölek Güveci Ramazan ayının gelmesiyle birlikte yoğun ilgi görüyor.
Merkeze bağlı Dölek köyünde yüzlerce yıldır anadan kıza öğretilerek yalnızca kadınların yaptığı Dölek Güveci’nin üretim aşaması zorluklarla gerçekleştiriliyor.
Köydeki birden fazla alandan toplanan topraktan yapılan çamur kadınların elinde şekillenerek toprak kap haline dönüştürülürken, kesinlikle deterjanla yıkanmaması gereken ürün bu şekilde en az 20 yıl sorunsuz şekilde kullanılabiliyor.
İlk kullanımında boş olarak ısıtıldıktan sonra içerisine süt dökülerek kullanıma hazır hale getirilen Dölek Güvecinde pişen her yemek tamamen doğal malzemeden yapıldığı için ayrı bir lezzetli oluyor, sağlıklı olması nedeniyle vatandaşlar tarafından sıklıkla tercih ediliyor.
“Dağdan 3 farklı toprak alıp yapıyoruz”
Türkiye’nin dört bir yanına gönderilen Dölek Güvecini kent merkezindeki dükkanında satan 20 yıllık aynı köylü esnaf Ersin Gür, “Yaklaşık 150 yıldır annelerimiz, teyzelerimiz tarafından yapılmaktadır. Sadece kadınlar yapabiliyor. Dağdan 3 farklı toprak alıyoruz. Sadece Gümüşhane’nin Dölek köyünde bu toprak çıkıyor. 3 farklı toprağı evde eleyip ezip içerisindeki taşları oyup güveç yapıyoruz. Hamur gibi onu yoğururuz. Yoğurduktan sonra bayanlarımız onu bir tahtanın üzerine koyarak istediği şekli verir. Yaptığımız güveci 10 gün güneşte kurumada bekletiriz. Kuruduktan sonra büyük güveç tandırına güveçler dizilir çıkarırız. İçerisine 3 bardak sütü serperiz. Kızgın olan güveç sütü emince çamuru güçlenir ve güvecimiz uzun ömürlü olur. Güveçlerimiz tescillidir” dedi.
“Bir alan bir daha alıyor”
Dölek Güvecini bir alan bir daha aldığını ve kargoyla Türkiye’nin her yerine gönderdiklerini kaydeden Gür, “Alanlar biz böyle bir güveç yemeği yemedik diyorlar. Bu kapta dolma, kuru fasulye, sebzeli, güveç yemeği yapılabiliyor. Müşteri bunu aldıkça bir daha alıyor. Köyümüzde yaptığımız güveci en az kullanan 20 yıl kullanıyor. Çünkü güvenli deterjanla yıkama, içinde su bekletme, bu güveci kıramazsın. Bu şekilde ömür boyu kullanırsın” ifadelerini kullandı.
“Güvecin suyu ne kadar az olursa o kadar lezzetli olur”
Güvecin kullanımıyla ilgili bilgiler veren Gür, “Güveçleri yıkarken tabanından tutup yıkanması. Güveci deterjanla yıkarsak onu emer ve yemeğe verir. İyi bir güveç yemeğinin dibine kuyruk yağı koyayız. Bir kat sebze, bir kat et dizerek doldururuz. En üstte yarım bağ maydanoz, sarımsak koyduktan sonra bardak su koyup sıvıyağ veya tereyağı koyarız. Güvecimizin ağzını kapatıyoruz ama biz alüminyum folyo önermiyoruz güveçlerde. Ağzını kapattığımız güvercin etrafını hamurla kapatıyoruz. Güvercin suyu az olacak ki güveç lezzetli olsun. Güvecin suyu ne kadar az olursa o kadar lezzetli olur” diye konuştu.
Vatandaşlardan Zafer Akyıldız ise çocukluktan beri güveçte yemek yediklerini belirterek, “Annemiz, ninemiz sürekli yemek yapardı bu kaplarla. Bu güveç sadece Ramazan ayında değil doğal ve organik olduğu için sürekli kullanılmalı. Lezzeti konusunda denemek lazım ama efsane oluyor. Herkese tavsiye ederim” dedi.
