Atlantik Konseyi’nin Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası işbirliği ile düzenlediği Bölgesel Temiz Enerji Görünümü Konferansı ikinci gününde İstanbul’da devam ediyor. Konferans bölge için temiz, güvenli ve sürdürülebilir enerji kalkınma önceliklerini ele almak üzere siyaset, iş dünyası, hükümet ve akademisyenleri bir araya getiriyor. Konferansın ikinci gününde açılış konuşmalarını Atlantik Konseyi Küresel Enerji Merkezi Kıdemli Üyesi Landon Derentz, ABD Enerji Kaynaklarından Sorumlu Bakan Yardımcısı Geoffery R. Pyatt ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar gerçekleştirdi. Derentz, konferansın ikinci gününde Balkanlar ve Kafkaslarda enerji konularının ele alınacağını dile getirdiği konuşmasında, Türkiye’nin enerji konusunda önemli bir röle sahip olduğunu dile getirdi. Küresel enerji krizi devam ederken İstanbul’da bir araya gelmenin de son derece önemli olduğuna vurgu yapan Derentz, güvenli enerji ve sürdürülebilir enerji konularının ele alınacağını konuşmasında bölgenin ve ötesinin refahına odaklanıldığını sözlerine ekledi. “Enerji çeşitliliği önemli” diyen Derentz, dekarbonizasyon ve enerji güvenliği arasında kritik bir söylem olduğunu dile getirerek atılacak adımlar noktasında küresel enerji adına ortaklara teşekkür etti.
ABD’li Bakan Yardımcısı: “Putin’in savaş tercihi enerji güvenliği alanında değişikliğe neden oldu”
ABD Enerji Kaynaklarından Sorumlu Bakan Yardımcısı Geoffery R. Pyatt ise, göreve geldikten sonra ilk yurtdışı ziyaretini Türkiye’ye gerçekleştirdiğini dile getirerek, Türkiye’nin önemli bir partner olduğunu ifade etti. Daha önce Yunanistan ve Ukrayna’da Büyükelçilik görevlerini de üstlenen Pyatt, “Putin’in başlattığı Ukrayna savaşında Türkiye önemli rol oynuyor” diyerek Türkiye’nin enerji krizinde üstlendiği role değindi.
Atlantik Konseyi’n 2017 yılında gerçekleştirdiği forumda gerçekleştirdiği konuşmaya atıfta bulunan Pyatt, “Enerji çeşitliliğine değinmiştim. Konuşmayı gerçekleştirdiğim zamandan bu zamana çok şey değişti. Ancak o zaman da bugün de var olan bir şey var. O da; ABD’nin müttefiklerini kolektif enerji noktasında desteklemeye devam edeceğidir. Putin’in savaş tercihi başta Avrupa olmak üzere bölgede özellikle de enerji güvenliği alanında değişikliğe neden oldu” ifadelerini kullandı.
“Rusya asla güvenli bir enerji tedarikçisi olmayacak”
Dün sabah saatlerinde Harkov ve Zaporijya gibi kentlere yönelik saldırıların neden olduğu korkunç görüntülerle güne başladıklarını dile getiren ABD’li Bakan Yardımcısı, “Rusya, asla güvenli bir enerji tedarikçisi olmayacak. Enerjiyi silah olarak kullanmaya devam edecek. Putin’in savaşı ve neden olduğu kesintiler tek tedarikçiye bağlı olmanın ne kadar tehlikeli olduğunu gözler önüne serdi” ifadelerine yer verdi.
Avrupa’da enerji yatırımlarının arttığını kaydeden Pyatt, Rus kaynaklı olmayan doğal gaz bulmak, doğal gaz talebini azaltmak gerektiğine vurgu yaparak temiz enerji dönüşümüne olan çalışmaların arttırılması gerektiğini dile getirdi.
Enerji konularında ABD’nin müttefik ve ortaklarının üstendiği rolün farkında olduklarını sözlerine ekleyen Bakan Yardımcısı, “Türkiye ile kısa ve uzun vadede ortaklıklar yaparak Avrupa’nın enerji çeşitliliğini arttırmaya çalışıyoruz. Bölge ülkelerinin birbirini desteklemelerini istiyoruz” dedi.
“Türkiye’nin bölgesel enerji tedariki dönüşümü konusunda da önemli rolü var”
“Türkiye’nin yaptıklarını takdirle karşılıyoruz” diyen Geoffrey R. Pyatt, “Kendi gazlaştırma tesislerini komşularına dağıtmak için kullanıyor” dedi. Pyatt, nükleer projelerin uzun yıllar alabildiğine dikkat çekerek. “Bölgede birçok ülkenin temiz enerjiyi öncelik haline getirdiğini görüyorum. Türkiye bu alanda gerçek bir lider. Türkiye’nin bölgesel enerji tedariki dönüşümü konusunda da önemli rolü var. TANAP ve Güney Gaz Koridoru bu örneklerden en önemli ikisi” ifadelerini kullandı.
“Gaz ve elektrik talebi 3 kat arttı”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar iklim krizi, korona salgını, tedarik zincirinde yaşananlara ek olarak son olarak Rusya-Ukrayna Savaşının dünya ekonomisine sarsıcı etkileri de beraberinde getirdiğini dile getirerek başladığı konuşmasında, “Arz güvenliği tartışmalarının kış günlerine yaklaştığımız bu günlerde en önemli gündem maddesi özellikle olduğunu sizler de kabul edersiniz. İklim değişikliği ve politikalarının ivme kaybedeceği bu dönemde özellikle arz güvenliği ve rekabetçilik açısında kömür gibi fosil yakıtların talebinde artış olduğunu görüyoruz” ifadelerini kulandı.
Enerji geçiş projelerinin devam ettirilmesinin önem arz ettiğini dile getiren Bayraktar, “Enerji krizi ile iklim krizi arasında seçim yapmak zorunda kalmamamız gerekiyor. Bu anlamda enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve temiz enerjiye geçiş politikalarının devam ettirilmesi büyük önem arz ediyor” ifadesini kullandı. Gelişmekte olan bir ekonomi olarak Türkiye’nin yaklaşık yüzde yıllık 5.2’lik büyüme ile son 20 yılda istikrarlı olarak büyüdüğüne dikkat çeken Bayraktar, “Buna paralel olarak gaz ve elektrik talebi 3 kat arttı. Enerji politikamızın ana odağında artan bu talebin rekabetçi fiyatlarla karşılanması, cari açığımızın en temel sebebi olan enerji faturalarımızın dolayısıyla dışa bağımlılığımızın düşürülmesi yer almaktadır” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin enerji sektörünün karbonsuzlaştırılmasına ilişkin temel politikaları dört ana başlıkta toplanabileceğini sözlerine ekleyen Bayraktar, “Yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, nükleer enerji, doğal gaz ve hidrojen. Yenilenebilir enerjinin kullanımının ya, enerji yaygınlaştırılması, enerji portföyümüzün çeşitlendirilmesi, enerji verimliliğin arttırılması ve nükleer santrallerin faaliyete geçmesi, ülkemiz sınırları içinde petrol ve gaz arama çalışmaları ve gerekli altyapı çalışmalarının çeşitlendirilme çalışmaları hız kesmeden devam etmektedir. Ülke olarak yenilenebilir enerji kapasitemizin kurulu güç içindeki payı yüzde 54’e ulaşmıştır. Türkiye bu olarak bu oranla Avrupa’da 5. dünyada ise 12. sıradadır.”
“Yıllık 16 milyon ton karbon emisyon salınımı azaltmış olduk”
Bayraktar konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
“Enerji verimliliği, enerji güvenliliğin sağlanmasında kilit role sahip. Enerjinin binalarda sanayide, tarımda, ulaştırmada ve enerji sektöründe verimli kullanılması büyük öneme sahip. Bu kapsamda Ülkemizde son 15 yılda enerji verimliliği projelerinde 6.5 milyar dolar yatırım yapıldı. Yıllık 16 milyon ton karbon emisyon salınımı azaltmış olduk. 2023 yılı sonrası için ulusal enerji verimliliği eylem planını çalışmalarımızı tüm paydaşlarımızla sürdürüyoruz. Enerji ve Tabii Bakanlığı olarak, enerjide uzun dönemli yeni yol haritamızı yakın zamanda kamuoyu ile paylaşacağız. Bu yol haritası Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefi için önemli bir baz oluşturacak”
“Mevcut teknolojilerle bakıldığında nükleersiz bir dönüşüm hikayesi yazmanın da oldukça güç olduğunun farkındayız” diyen Bayraktar, “tüm jeopolitik gerilimlere ve finansal zorluklara Türkiye’nin şeffaf ve rekabetçi piyasa yapısı ile özel sektör yatırımlarını teşvik edecek adımlarını atmaya devam edeceğiz” dedi.
Orta Asya ve Kafkaslarda Enerji konuşuldu
Konferans, Orta Asya ve Kafkaslarda Temiz Enerji Görünümü adlı panel ile devam etti. EBRD Avrupa-Asya, Orta Doğu ve Afrika Enerji ve Doğal Kaynaklar Direktörü Aida Sitdikova moderatörlüğündeki panele Tacikistan Enerji ve Su Kaynakları Bakan Yardımcısı Sorbon Khodjaev, Gürcistan Ekonomi ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakan Yardımcısı Romeo Kholmuhamaszoda, Azerbaycan Enerji Bakan Yardımcısı Elnur Soltanov, Qazaq Yeşil Enerji Derneği Üyesi Ainur Sospanova, Kırgızistan Enerji Bakan Yardımcısı Taalaibek Tolubaev konuşması olarak katıldı.
Gürcistan Ekonomi ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanı Romeo Kholmuhamaszoda farklı sektörlerin kalkındırılmasının enerji sektörünün gelişmesinden geçtiğini ifade ederek, “Temiz enerjiyi garanti altına almadan diğer sektörleri tartışmamız doğru olmayacak” dedi. Ülkede önemli bir hidroelektrik potansiyeli olduğunu kaydeden Kholmuhamaszoda, “Karadeniz altındaki kablo sistemi bölgemiz için çok önemli proje. Gürcistan’a da yatırımcı çekmek için önemli bir adım” ifadelerini kullandı. Enerji verimliliğinin unutulmaması gerektiğini sözlerine ekleyen Gürcistan Enerji Bakan Yardımcısı, “Enerji güvenliği, ekonomi güvenliği her bir ülke için son derece önemlidir” dedi.
Qazaq Yeşil Enerji Derneği Üyesi Ainur Sospanova ise, “Bölgesel işbirliğine değinmek gerekirse, bölgede enerji işbirliğini geliştirmek ekonomi alanında işbirliğini geliştirmekten daha kolay. Su güvenliği de bu anlamda önemlidir. Kazakistan’da kömür üretiminin yüzde 70’inden fazlası bize ait” dedi. Avrupa’da ülkelerin birbirini destek verdiğini vurgulayan Sospanova, “Bizde bu konuda başarılı olabiliriz ancak bunun için tüm ülkelerin iradesi gerekiyor. Fizibilite çalışmalarına ihtiyacımız var. Çalışmalarımız için temel oluşturabiliriz. Hangi ülkeler neden ne kadar sorumlu olacak bunu ortaya koyabiliriz. Bunu sadece enerji sektöründe değil su güvenliğini sağlamamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Azerbaycanlı Bakan Yardımcısı ise, Gürcistan-Romanya-Azerbaycan arasında toplantılar yapıldığına dikkat çekerek, “Azerbaycan-Gürcistan-Macaristan-Romanya arasında anlaşma imzaladık. Çalışmalarımızı yapıyoruz ama buna eklemeler yapmamız gerekiyor” dedi.
Kırgızistan Enerji Bakan Yardımcısı Taalaibek Tolubaev ise, bölgesel bağlantıya değinerek, “Hidroelektrik enerjimizin yüzde 90’lık kısmı hidroelektrik santrallerinden geliyor. Su kaynaklarının yüzde 10 kadarını kullanıyoruz. Bölgenin bağlantısı hepimiz için önemli avantaj olur. Yatırımcıların yardımları ile kapasitemizi arttırıyoruz. Gelecekte bizim su kaynaklarının komşu ülkelerimiz için kullanımını sağlayacak adımlar atıyoruz. Bu adımlar gelecekte yeşil enerjiyi desteklemeyi sürdürmemizi sağlayacak” ifadelerini kullandı.
Yaprak Mutlu - Yunus Emre Şeker
