ABD'nin başkenti Washington DC'deki Walter E. Washington Kongre Merkezi'nde düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nin ilk oturumu başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı zirvede, başta Rusya-Ukrayna Savaşı olmak üzere Ukrayna'ya askeri desteğin koordinasyonu, savunma harcamaları, Çin'e yönelik politika, Hint-Pasifik bölgesindeki ortaklarla işbirliği ve ittifakın askeri caydırıcılığına ilişkin konular masaya yatırılacak. Liderlerin zirve çerçevesinde ayrıca Gazze'deki savaş ve İran, Çin ve Kuzey Kore'nin Rusya ile ilişkileri gibi konuları da gündeme taşımaları bekleniyor.
“Ukrayna'nın NATO'ya üyelik yolundan geri dönüş mümkün değil”
Zirve öncesi basın mensuplarına kısa açıklamada bulunan Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğinin geri dönüşü olmadığını söyledi. Stubb, “Buradan Kremlin'e Ukrayna'nın NATO'ya üyelik yolundan artık geri dönüşün mümkün olmadığı mesajı vermenin çok önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.
Açıklamasında ayrıca Baltık Denizi'nin artık bir NATO denizi haline geldiğini vurgulayan Stubb, Finlandiya'nın karadaki askeri kapasitesi, İsveç'in hava ve denizdeki kapasitesi ve Norveç'in genel askeri kapasitesi göz önüne alındığında Rusya'nın Baltık yönünde bir hamle yapmasının muhtemel olmadığını söyledi.
“Kuzey ülkelerinin bulunduğu coğrafya, NATO bölgesi haline geldi”
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ise zirve öncesi İsveç'in iki asırdan fazla süre devam eden askeri tarafsızlığın ardından NATO'ya tam üye olarak ilk kez NATO zirvesine katıldığına dikkat çekti. Kuzey ülkelerinin yer aldığı coğrafyanın artık tamamen bir NATO bölgesi haline geldiğine vurgu yapan Kristersson, İsveç'in askeri kapasitesi ve teknolojileriyle ittifaka büyük katkıları olacağını söyledi.
“Avrupa'nın kalbinde bir savaşın yaşandığı bir zamanda bir araya geliyoruz”
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis yaptığı açıklamada, Washington Zirvesi'nin zorlu bir dönemde gerçekleştirildiğine dikkat çekti. Miçotakis, “Bölgede, Avrupa'nın kalbinde bir savaşın yaşandığı bir zamanda bir araya geliyoruz. Rusya'nın bu saldırı savaşında kazanmamasını sağlamak için Ukrayna'yı, bu ne kadar sürerse sürsün desteklemeye devam edeceğimiz bir dönemde bir araya geliyoruz” dedi.
Liderleri Biden ve Stoltenberg karşıladı
Zirveye katılan liderler, ABD Başkanı Joe Biden ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg tarafından resmi karşılama töreni ile kabul edildi. Liderler, karşılamanın ardından aile fotoğrafı çekimine katıldı.
Fotoğraf çekiminin ardından ilk oturum, ABD Başkanı Biden ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg'in yaptığı açılış konuşmaları ile başladı. Açılış konuşmasında Stoltenberg, “İttifakımızın 75. yıldönümünü kutlamak için Washington'dan daha güzel bir yer olamazdı çünkü Kuzey Atlantik Antlaşması, 1949 senesinde burada imzalandı” dedi.
Zirveye ilk kez katılan İsveç Başbakanı Ulf Kristersson'u da tebrik eden Stoltenberg, “Başbakan Ulf Kristersson'a da hoş geldiniz demek istiyorum. Bu ittifakın tam üyesi olarak NATO zirvesine ilk katılımınız. Aileye hoş geldiniz, sizi burada görmek çok güzel” dedi.
Toplantı gündemine ilişkin bilgi veren Stoltenberg, “Bu ilk oturumda gelecekteki güvenliğimize ilişkin kararlar alacağız. Savunmamızı güçlendireceğiz. Halihazırda 23 müttefik, gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 2'sini savunmaya ayırma hedefini karşılıyor. 2014'te savunmaya daha fazla yatırım yapma taahhüdünde bulunduğumuzda bu sayı sadece üç müttefikle sınırlıydı. Ukrayna'ya desteğimizi artıracağız ve bunun için NATO koordinasyonu tesis edecek, Ukrayna'ya savunma sistemleri ve eğitim sağlayacak ve uzun vadeli sürdürülebilir bir desteği teminat altına alacağız. Ukrayna'ya destek bir hayır işi değil, kendi güvenlik çıkarımızdır. Ayrıca, Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore'nin güçlenen ittifakına karşı koymak için Hint-Pasifik'teki ortaklıklarımızı güçlendireceğiz” dedi.
“İttifakımız, Rusya'nın gerisinde kalmamalı”
ABD Başkanı Joe Biden ise açılış konuşmasında, "75 yıldır uluslarımız NATO kalkanının ardında büyüdü ve refah kazandı. Bugün her zaman olduğumuzdan daha güçlüyüz” dedi.
Göreve geldiğinden bu yana NATO'nun güçlendiğini, Finlandiya ve İsveç'in ittifaka katıldığını ve gayrisafi yurtiçi hasılanın en az yüzde 2'sini savunmaya ayıran NATO müttefiklerinin sayısının 9'dan 23'e yükseldiğini vurgulayan Biden, “Bunlar şans eseri değil, tercih sonucu meydana gelmiştir. İki yıl önce gerçekleştirdiğimiz zirvede, caydırıcılığımızı ve savunmamızı modernize etmek için bir plan başlattık ve bugün kendimize sırada neyin olduğunu ve savunma kalkanımızı nasıl daha güçlü kılmaya devam edebileceğimizi sormamız gerekiyor” dedi.
Rusya'nın savunma üretimini önemli oranda artırdığını ve NATO üyelerinin bunun gerisinde kalmamaları gerektiğini vurgulayan Biden, “Silah, mühimmat ve araç üretimlerini önemli oranda artırıyorlar ve bunu Çin, Kuzey Kore ve İran'ın desteğiyle gerçekleştiriyorlar. Benim görüşüme göre, ittifakımız bunun gerisinde kalmamalı” dedi.
NATO üyelerinin her birinin savunmaya yapacakları yatırımların dünyaya güçlü bir mesaj ileteceğini vurgulayan Biden, “Her NATO üyesi, ittifakı güçlü tutmak için üzerine düşeni yapmaya kararlıdır. NATO topraklarının her bir karışını savunabiliriz, savunacağız ve bunu birlikte yapacağız” dedi.
Zirvenin ilk gün programı çerçevesinde bugün ayrıca, ABD Başkanı Joe Biden ile eşi Jill Biden'ın NATO üyesi ülkelerin liderleri ile eşlerinin katılacağı bir akşam yemeği vermeleri bekleniyor.
İbrahim Aydoğan - KENAN KAYRAK
