Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Bakü-Grozni seferini gerçekleştiren ve Aktau'da kaza yapan Azerbaycan Hava Yolları'na (AZAL) ait yolcu uçağında hayatını kaybeden mürettebatın aile üyeleriyle ve kazadan sağ kurtulan uçuş görevlileriyle bir araya geldi. Görüşmede kazada hayatını kaybeden mürettebatın yakınlarına bir kez daha başsağlığı dileyen Aliyev, mürettebatın gösterdiği cesaret ve kahramanlıkları ile ilgili konuştu. Yolcu uçağının Grozni kenti yakınlarında dış müdahale sonucu kontrolünü kaybettiğini belirten Aliyev, “Uçak, pilotların profesyonelliği, kahramanlığı ve özverisi sonucunda Aktau kentine kaza inişi yapmayı başardı. Pilotların ve tüm mürettebatın faaliyetleri Azerbaycan devleti tarafından büyük beğeni topladı. Talimatım doğrultusunda, mürettebatla yapılan veda töreninin ardından 2 pilot ve 1 rehber olmak üzere 3 kişiye Milli Kahraman unvanı verildi. Kazadan sağ kurtulan 2 rehber ise 1. sınıf ‘Cesaret' nişanı ile ödüllendirildi. Pilotlar profesyonellik ve kahramanlık göstermeseydi bu kazadan kurtulan olmayacaktı” dedi.
“Azerbaycan halkı soruşturmanın gidişatıyla düzenli olarak bilgilendirilecektir”
Bu kazanın araştırılması için bir Devlet Komisyonu kurulduğunu ve faaliyet gösterdiğini belirten Aliyev, “Aynı zamanda talimatımla Azerbaycan savcılığı bir dava açtı. İlk soruşturma, dile getirdiğim versiyonu bir kez daha doğruluyor. Bu konuda ilk bilgiyi biz zaten 29 Aralık'ta almıştık ve cenaze töreninden sonra verdiğim röportajda hem düşüncelerimi hem de soruşturmadan elde edilen ilk bilgileri Azerbaycan halkına iletmiştim. Azerbaycan halkı soruşturmanın gidişatıyla düzenli olarak bilgilendirilecek” diye konuştu.
Azerbaycan Başsavcılığı'na ait çalışma gruplarının hem Grozni hem de Aktau şehirlerine gönderildiğini ve orada çalışmalar yürüttüğünü belirten Aliyev, “Soruşturma tamamlandığında tüm detayları kamuoyuna açıklayacağız. Ancak 29 Aralık'ta belirttiğim bir noktayı tekrar söylemek isterim. Grozni'de hava sahasının kapatılması anlamına gelen ‘halı operasyonu' uçak vurulduktan sonra ilan edilmiştir. Bu durum, ciddi suç unsurlarının olduğunu gösteriyor. Normal şartlarda, herhangi bir ülkede tehlike durumunda hava sahası hemen kapatılır ve uçağa bilgi verilir. Bunun her ülkede farklı isimleri var. Rusya'da buna ‘halı operasyonu' deniyor. Nitekim kazadan 10 gün önce benzer bir olayda AZAL'a ait bir uçak geri dönmüştü. Peki, neden bu sefer uyarı yapılmadı? Bunun cevabını soruşturma verecek. Elimizdeki bilgiler gerçeğe dayanıyor. Rusya'nın bu olayı örtbas etme girişimi ve asılsız iddialar ortaya atması, bizde şaşkınlık, üzüntü ve öfke uyandırıyor. Suçsuz insanlar hayatını kaybetti. Pilotların kahramanlığı sayesinde 30'a yakın kişi kurtuldu, bazıları ağır yaralandı. Ayrıca kazada hayatını kaybedenlerin büyük bir çoğunluğu Azerbaycan vatandaşı. Aynı zamanda Rusya ve Kazakistan vatandaşları da hayatlarını kaybetmişti. Kırgızistan vatandaşları ise yaralanmıştı” dedi.
Kara kutular analiz için Brezilya'da
Uçağın kara kutularının incelenmesi sürecinin başladığını belirten Aliyev, “Bizim ısrarımızla bu süreç Brezilya'da gerçekleştirildi. Bunu 29 Aralık'ta televizyonda verdiğim röportajda da söylediğim gibi biz tüm önerilere ve ısrarlara rağmen Devletlerarası Havacılık Komitesi'nin kara kutuları açmasına itiraz etmiştik. Çünkü burada objektiflik sorgulanabilir. Hukuki dille söylersek, çıkar çatışması olabilir. Bu nedenle Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya temsilcilerinin katılımıyla kara kutuların analizine Brezilya'da başlandı ve yakın gelecekte bu konuda bilgi verilecek. Tabii ki bugüne kadar netleşmemiş tüm meseleler de ortaya çıkacak. Gün gibi açık olan hususlar şunlar, uçak, radyoelektronik savaş araçları tarafından kontrolsüz hale getirildi. Bilinen diğer bir konu ise uçağın yerden açılan ateş sonucu hasar görmesi. Ancak neden uçak Aktau yönüne gönderilmiş, bu konuda henüz bilgimiz yok. Bu, yerel hava trafik kontrolörleri tarafından alınan bir karar sonucunda mı oldu, yoksa pilotlar kendileri fark ederek Rusya'nın hava sahasında radyoelektronik savaş araçlarının iniş yapmalarına izin vermeyeceğini anlayıp bu seçimi mi yaptılar, bu konuda şu anda bilgimiz yok. Ancak kara kutu açıldığında bu bilgileri öğreneceğiz” açıklamasını yaptı.
“Rusya tarafıyla koordinasyon sağlanmış olsaydı o zaman bu facia yaşanmazdı”
Uçakta hayatını kaybedenlerin sadece yakınları, aile üyeleri için değil aynı zamanda Azerbaycan devleti için de çok değerli olduklarını belirten Aliyev, “Biz buna operasyonel şekilde yanıt verdik. Azerbaycan'ın her bir vatandaşının hayatının bizim için çok değerli olduğunu belirterek prensipli davrandık ve Azerbaycan vatandaşlarının bu kazada hayatını kaybetmelerine neden olan sorumluların adalet önünde cezalandırılmasını talep edeceğiz. Rusya hava sahasını kapatmak için zamanında önlemler almış olsaydı, yer hizmetlerinin tüm kurallarına uyulmuş olsaydı, ayrıca Rusya silahlı kuvvetleri ve sivil hizmetleri arasında koordinasyon sağlanmış olsaydı bu facia yaşanmazdı. Henüz davanın tüm materyallerini açıklamak istemiyorum. Ön soruşturma ve sonuçları hakkında bilgilendirildim. Azerbaycan vatandaşlarının bu kazada hayatını kaybetmesi Rusya Federasyonu temsilcilerinin suçudur. Adalet istiyoruz, suçluların cezalandırılmasını istiyoruz, tam şeffaflık ve insani muamele talep ediyoruz” dedi.
Kara kutunun Brezilya'ya gönderilmesini bir objektiflik talebi olarak gördüğünü belirten Aliyev, “Ben bu konuda mürettebatın veda töreninden sonra da konuşmuştum. Eğer biz ilk dakikalardan veya saatlerden itibaren Rusya Federasyonu tarafından bu faciayı objektif bir şekilde araştırma çabası görseydik, o zaman muhtemelen kara kutuların Devletlerarası Havacılık Komitesi tarafından açılmasına onay verirdik. Yıllardır bu yapı ile işbirliği yaptık ve aktif bir işbirliğimiz oldu. Ama işin örtbas edilmek istendiğini ve bunu bir kuş sürüsünün gerçekleştirdiği şeklinde açıklamalarla gizlemeye çalıştıklarını gördüğümüzde, hem benim hem de Azerbaycan halkının bu yapının soruşturmasının objektifliği konusunda ciddi şüpheleri oluştu. Şu anda kara kutuların şifre çözülme süreci devam ediyor. Eminim ki, yakın zamanda biz ilk sonuçları öğreneceğiz ve her şey yerine oturacak. Yaşanan facianın tüm manzarası da belli olacak” ifadelerini kullandı.
Görüşmenin sonunda uçak kazasında hayatını kaybeden mürettebatın ailelerine ve sağ kalan mürettebat üyelerine, Cumhurbaşkanı tarafından ödül takdim edildi.
Rafıg Macidov
