Okul korkusu, okul fobisi ya da okulu reddetme, okuldan kaçma çocukluk çağında görülen okula ilişkin endişe bozukluklarıdır. Okul korkusunda, okulun kendisi sorunu tetikleyici bir etkene sahiptir. Çocuk okuldaki belirli bir şeye / kişiye / olaya karşı korku besleyebilir. Medicana International İstanbul Hastanesi Uzman Psikolog- Pedagog Reyhan Ateş Yücel okul fobisi hakkında önemli bilgiler paylaştı. Dr. Yücel, aşırı korumacı büyüyen çocukların okula alışmakta zorlandığının altını çizdi.
''Çocuğun okuldan kaçmasının nedeni her zaman okul fobisi olmayabilir''
Okuldan kaçmanın, genellikle davranım bozukluğu tanısı alan çocuklarda rastlanan bir sorun olduğunu ifade eden Dr. Yücel, ''Bu davranış okul fobisi ile karıştırılmamalı. Okul fobisinde evden ayrılamama, ebeveyn ile birlikte olma isteği eşlik ederken okuldan kaçma davranışında çocuk eve gelmez hatta evdekilere bu durum ile ilgili yalanlar söyleyebilir. Bu çocuklarda kural dışı eylemler de söz konusudur ve okuldan kaçma nedeni evde kalmak değildir'' diye konuştu.
Okul fobisinin daha karmaşık bir yapıya sahip olduğunu belirten Dr. Yücel, ''Okul fobisi, kuvvetli bir endişeye bağlı olarak çocuğun okula gitmeyi reddetmesidir. Çoğu zaman bedensel yakınmaların da eşlik ettiği (karın ağrısı, mide bulantısı, kusma gibi) bu nedenle evde kalmaya anne babayı ikna etmeye çalıştığı bir durumdur. Genelde çocuğun okula gitmek istememesindeki sebep ebeveyninden ayrılamama ile ilgilidir, sorunun asıl kaynağı ayrılık kaygısıdır. Dolayısıyla ayrılık kaygısı okul fobisini anlamak adına oldukça önemlidir'' dedi.
''Okul sürecinde ayrılık kaygısı hem ebeveyni hem çocuğu etkiliyor''
Ebeveyni tarafından aşırı korumacı büyütülen çocuklarda sağlıklı bağlanmanın yerine bağımlı bir ilişki gelişebilir diyen Dr. Yücel, ''Annenin de çocuğuna bağımlı olduğu, ondan ayrılma ile ilgili ciddi sıkıntılar yaşadıkları gözlenir. Bu ebeveynler çocuklarına psikolojik ve fizyolojik olarak yakın olma gereksinimi duyarlar. Çocukların hikayelerine bakıldığında anaokuluna dahi verilmedikleri hatta evden annenin nezareti dışında pek uzaklaşmadıkları dikkat çeker. Yaşamın ilk yıllarındaki bu bağımlı ilişki okul başlangıç döneminde çocuğu da zorlamaya başlar. Ayrılık kaygısının iki taraf için de geçerli olduğu gözlenir. Bakım veren kişinin de çocuktan bir türlü ayrılamadığı, benzer semptomlar yaşadığı gözlenir. Anne ve baba tutumunun yanı sıra ailenin yaşadığı değişiklikler de okul fobisine neden olabilir. Örneğin anne babanın hastalığı, boşanması, evde kavgaların gözlenmesi okula karşı direnci artırabilir. Çocuk evde kalarak sorunları bir parça da olsa engelleyebileceği inancında olabilir'' şeklinde konuştu.
''Okula başlamadan önce mutlaka çocuğunuzla beraber okulu gezin''
Dr. Yücel, sözlerini şöyle devem etti: ''Ebeveynler çocuklarını iyi gözlemlemeli, gerçekçi olmayan endişelerine, depresif durumlarına, korkularına ve sürekli tekrar etmeye başlayan somatik hastalıklarına dikkat etmelidir''.
Dr. Yücel, okula uyumu kolaylaştırmak için ailelere şu önerilerde bulundu: ''Çocuğun uzun süreli ayrılıklarla baş edebilmesi için onu kısa sürelerle sizden ayrı kalmasına alıştırabilirsiniz. En ideali okul öncesi eğitimdir. Hangi okula gideceği konusunda birlikte fikir alış verişinde bulunun, onu da kararlarınıza dahil edin. Okulunu seçtikten sonra başlamadan mutlaka okul ziyaretinde bulunun. Hatta binanın içini, tüm yerlerini birlikte gezin. Aklındaki tüm soruları size sorması konusunda onu cesaretlendirin. Size önemli gibi gelmese bile çok basit olabilecek sorunları çözme konusunda ipuçlarını ona kazandırdığınıza emin olun. Gerekirse bunları okul başlamadan tekrarlayın, pekiştirin (kendi kendine tuvalete gidebilme; parasını çantasında saklama, kalemlerine kitaplarına sahip çıkma gibi). Okul malzeme alışverişine birlikte çıkın, onun da söz hakkının olmasına dikkat edin. Okulun başlayacağı ilk gün okula kolay ayrılabileceği bir yetişkinle gitmesini sağlayın. Çocuğunuzu önceden bilgilendirin, ayrı kalacağınızı gizlemeyin. Vedalaşmayı çok uzun tutmamalı çıkışta tam vaktinde onu bekliyor olmalısınız. Okuldan eve döndüğü ilk gün, yaşadıkları hakkında sohbet ederken, onu evde küçük bir sürprizle karşılayın. Uyum göstermede zorlanıyorsa konu hakkında bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin''.
