Elbistan çiftçisi, kurtarıcı gözüyle baktığı çerezlik ayçiçeğini de umduğu fiyatı bulamamaktan dertli. Bu yıl yaşanan kuraklık, sadece hububatı değil başta ayçiçeği olmak üzere diğer ürünlere de zarar verdi. Geçtiğimiz yıl fiyatı tavan yapan ayçiçeği hem fiyat hem kalite hem de verim açısından bekleneni vermeyince çiftçiler de kara kara düşünmeye başladı.
Mevsim şartlarının etkisi ile tüccarın özellikle aradığı dolgunluk ve dane büyüklüğüne ulaşamayan ayçiçekleri, çiftçinin zora girmesine neden oldu. Şimdilerde çiftçiler, Eylül ayı başından itibaren hasat etmeye başladıkları ayçiçeklerini satabilmek amacıyla römorklar ve poşetlerle alım yapan firmalara götürse de umduğu fiyatla karşılaşamıyor. İç oranı ve dış büyüklüğü aranılan özellikte olmayan ayçiçekleri alıcılar tarafından tercih edilmezken çiftçiler ise kuraklık nedeniyle ayçiçeğindeki doluluk oranının düşük kaldığını belirtiyorlar.
1990’lı yıllardan itibaren Elbistan çiftçisinin ekimine başladığı ve ekim alanının 10 binlerce dönüme ulaştığı ayçiçeğinin fiyatı 2013 yılında neredeyse tavan yaptı. Kilosu 5 liranın üzerinde satılan ayçiçeği çiftçinin yüzünü güldürdü. Bu yıl da ekim alanı artan ve 5-10 bin ton arasında bir rekolte beklenen ayçiçeğinde yüksek fiyat düşüncesi kuraklık ve diğer mevsimsel özellikler dolayısıyla gerçekleşmedi. Azalan su kaynakları nedeniyle ürününü zamanında ve tam olarak sulayamayan çiftçinin asıl zararı hasat sonunda ortaya çıktı. Hemen her yıl dönüme 250-300 kilogram ürün alan çiftçi, bu yıl 100-150 kilogram ayçiçeği elde edebildi. Verim düşüklüğü ayçiçeğinin fiyatını belirlemedeki 2 kriteri de etkiledi. İç oranı ve dış büyüklüğüne göre alım yapan tüccarlar, şimdilik bu kriterlere uyan ürünlerin alımını yapıyor. Çiftçinin getirdiği ayçiçekleri, alım merkezlerinde analize tabii tutuluyor. Kriterleri taşıyan ayçiçekleri 3 lira ile 3,5 lira arasında alınıyor. Kriterlere uymayan ayçiçekleri ise daha düşük fiyatlardan alıcı buluyor.
Ayçiçeği alım merkezlerinin önünde traktörleri ile uzun kuyruklar oluşturan çiftçiler ise, fiyatların düşüklüğünden yakınıyor. 2014 yılında yaşanan kuraklığın ayçiçeğini de standartların üzerine çıkmasını engellediğini savunan çiftçiler, ayçiçeğinin bu yıl alıcıların istediği özelliğe ulaşamadığını belirtiyorlar. Tüccarın alım yaparken bu noktayı da gözetmesini isteyen çiftçiler, “Bu rakamlarda ürünümüzü sattığımız zaman masraflarımızı bile karşılayamıyoruz. Bu yıl daha fazla masraf ederek ürün hasat ettik. Geçtiğimiz yılki fiyatları bile bulamıyoruz. Alıcılar şu an belli özellikte olan çekirdekleri alıyorlar. Ama çiftçinin elinde bu özellikte çekirdek çok az. Beklentilerimiz fiyatların yükselmesi ve alımın fazlalaşması” şeklinde konuştular.
MURAT SÜRÜCÜ
KAHRAMANMARAŞ
