KAMİL NADİRLİ
BAKÜ
Azerbaycan'ın hızla modernleşen bir petrol ülkesi haline gelmesine rağmen vazgeçilmeyen el sanatlarından biri olmayı başaran halı dokumacılığı, yerel kültürün vazgeçilmeş bir parçası olmayı sürdürüyor.
El yapımı halı dokumacılığı ülkenin hala en önemli sektörlerinden biri. Azerbaycan'da 300 bin halı dokumacısının bulunduğu belirtiliyor.
Başkent Bakü'de bir halı fabrikasının genel müdürü olan Alisafa Nuriyev, ”Azerbaycan halkı el yapımı halı üretimine çok önem veriyor. Halı, Azerbaycan halkının hayatında, günlük yaşantısında, maneviyatında ve tarihinde değerli bir obje. Azerbaycan’da el yapımı halıcılık sanatının kökleri eski zamanlara dayanıyor. Azerbaycan’ın medeniyet tarihinin aynası olan bu halılar her bir deseninde Azerbaycan’ın tarihini yaşatıyor” ifadelerini kullandı.
15. yüzyıldan itibaren dokunan el yapımı halıları ihraç etmeye başlayan Azerbaycan'da, mevcut fiyatlar metrekare başına 800 ile 2 bin dolar arasında değişiyor.
Yerel geleneğe göre, kız çocukları 10 yaşında halı dokumayı öğrenmeye başlıyor. Elle dokunan halılar makine tarafından dokunan göre daha yoğun ve dayanıklı olduğu biliniyor.
SANTİMETRE KAREYE 64 İLMİK
Azerbaycan halılarında sadece kültürel semboller değil, insan portreleri de görmek mümkün. Bu halılarda Mustafa Kemal Atatürk, Haydar Aliyev, Clinton çifti, Gandhi, Süleyman Demirel, Azerbaycanlı şairler ve önemli simaların portreleri yer alıyor.
Merhum ressam Kamil Aliyev’in eşi Ramize Aliyeva, ”Meşhur portleri Nizami, Fizuli, Nesimi, Puşkin ve Atatürk'e ait. Atatürk’ün 3 tane portre halısını yaptı. Kamil Aliyev, Atatürk’ü çok seviyordu. Atatürk’ün portresini hem çok beğeniyordu, hem de onu kendine örnek bir insan olarak seçmişti. Yaptığı halılar hem el yapımı hem de ipleri kendi renkliyordu onun için bu halılar çok kaliteli. Bir yandan da bu halıların santimetre kare başına 64 ilmik atıldığı için halı üzerindeki portrelerin üzerindeki desenler güzel görünüyor” diye konuştu.
20. yüzyılın başlarına dek Azerbaycan halısı dünya pazarında önemli bir konuma sahip oldu. Azerbaycan’da halı günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumda. Azerbaycan’da halılara düğünlerde, normal yaşamda, restoranlarda ve evler rastlamak mümkün.
