Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Belarus yetkililerinin 9 Ağustos'taki Devlet Başkanlığı seçimleri sonrasında ülke genelinde düzenlenen barışçıl protestolara yapılan müdahaleyi kınadı ve halkın şikayetlerinin duyulması çağrısında bulundu. BM’nin resmi internet sitesinden duyurulan açıklamada Bachelet, "Pazar günkü seçimlerden elde edilen tartışmalı ön sonuçların açıklanmasının ardından Belarus genelinde büyük ölçüde barışçıl protestolar patlak verdi ve güvenlik güçleri tarafından ağır bir baskıya yol açtı. Polisin büyük ölçüde barışçıl göstericilere karşı gereksiz ve aşırı güç kullandığı, plastik mermi kullandığı, tazyikli su kullandığı ve sersemletici el bombası attığı bildirildi" dedi.
"Raporlar, polis memurlarının gözaltına alındıktan sonra da dahil olmak üzere protestoculara şiddet gösterdiğini ifade ediyor" diyen Bachelet, "Belirsiz koşullarda en az 250 kişi yaralandı ve bir protestocu öldü" ifadelerini kullandı.
Belaruslu yetkililere seslenen Bachelet, "Belarus makamlarına protestolar sırasında güç kullanımının her zaman istisnai ve son çare olması gerektiğini hatırlatıyorum. Şiddete başvuran bireyler ile onlara karşı güç kullanılmaması gereken barışçıl protestocular arasında açıkça ayrım yapılmalı. Devlet yetkilileri, ifade özgürlüğü ve barışçıl toplanma haklarının kullanılmasına izin vermeli ve bunları kolaylaştırmalı, bunu baskı altına almamalıdır. Demokratik özgürlüklerin bastırılması değil sürdürülmesi gerekir, insanların daha da fazla seçim bağlamında konuşma ve muhalefet beyan etme hakları var" dedi.
"Raporlar 6 binden fazla kişinin gözaltına alındığını gösteriyor"
Ülkedeki tutuklamalara dikkat çeken ve uluslararası hukuku hatırlatan BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Bachelet, "Raporlar, son 3 gün içinde küçüklerin yanı sıra çevredekiler de dahil olmak üzere yaklaşık 6 binden fazla kişinin gözaltına alındığını gösteriyor ve bu da uluslararası insan hakları standartlarını açık bir şekilde ihlal eden büyük bir tutuklama eğilimi olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullandı. Gözaltı sırasında ve sonrasında kötü muameleye ilişkin raporların daha da rahatsız edici olduğunu belirten Bachelet, "Belarus hükümetine, tutuklulara yönelik işkence ve diğer kötü muamele konusundaki mutlak yasağı hatırlatıyorum" dedi.
Bağımsız ve tarafsız soruşturma çağrısı
Bachelet, yasa dışı bir şekilde gözaltına alınan herkesin derhal serbest bırakılması ve tüm insan hakları ihlali iddialarının derhal, kapsamlı, bağımsız ve tarafsız soruşturulması çağrısında bulundu. Bachelet, "Muhalefetini barışçıl bir şekilde ifade ettikleri için keyfi olarak gözaltına alınan veya kötü muamele görenlerin adalet ve tazminat alma hakları vardır. Yetkililer, halkın seçimlerle ilgili şikayetlerini de dinlemeli ve bunlara yanıt vermelidir" ifadelerini kullandı.
"Gösterileri takip eden gazeteciler saldırıya uğradı"
Bachelet ayrıca, Pazar gününden bu yana aralıklı olarak gerçekleşen internet kesintilerinin yanı sıra bilgi arama ve sağlama hakkı da dahil olmak üzere ifade özgürlüğü hakkının ciddi şekilde kısıtlanması anlamına gelen birçok sosyal medya platformunun, sivil toplum kuruluşlarının ve haber sitelerinin engellenmesinden duyduğu endişeyi dile getirdiğini belirtti. Bachelet, "Gösterileri takip eden gazeteciler taciz edildi, bazı durumlarda saldırıya uğradı, ekipmanlarına el konuldu veya el konuldu ve 50'den fazla muhabir ve basın mensubu gözaltına alındı, bazıları hakkında cezai soruşturma açıldı" ifadelerini kullandı.
Açıklamanın sonunda yeni tip korona virüs (Kovid-19) ortamında muhalefetin yaşayabilmesine vurgu yapan Bachelet, "Her demokratik toplumda ve özellikle kriz ve toplumsal huzursuzluk bağlamında serbest bilgi akışı çok önemlidir. Ama daha da önemlisi, Kovid-19 salgınının mevcut durumunda ve insanların kendilerini sokaklar yerine çevrimiçi olarak muhalefet ifade etmeye mecbur hissedebilecekleri yerlerde, internette barışçıl protesto hakkı da korunmalıdır" dedi.
Mustafa Ulusoy
