Nişantaşı Psikiyatri Merkezinden Çocuk-Ergen Psikoterapisti Uzman Klinik Psikolog Merve Demir, “Yeni eğitim ve öğretim yılının başlamasının yaklaştığı şu günlerde; çoğu anne ve babayı en çok kaygılandıran konulardan biri, çocuklarının okula hazır olup olmamasıdır. Çocuğun hayatında evinden sonraki en önemli yer okuludur. Bu sebeple ilkokula başlama dönemi çok önemlidir. Çünkü bu dönemlerde yaşanabilecek olumsuzluklar, çocuğun okulla ilgili hayal kırıklığı yaşamasına ve okula gitmek istememesine sebep olabilir.” dedi.
Özellikle ilkokula başlama yaşının daha erken bir yaşa alınması, çocukların okula hazır olup olmaması konusunu gündeme getirdiğini kaydeden Demir, “Çocuklarının okula hazır olup olmaması ile ilgili yalnızca ailelerin gözlemleri yetersiz kalabilir. Bu noktada anaokulu öğretmenlerinin çocukla ilgili gözlemleri önem taşımaktadır. Çocuğun sözel becerileri, okuldaki kurallara uyumu, arkadaşları ile ilişkileri, el becerilerinin gelişimi ve dikkat seviyesi gibi konularda yaşıtlarına göre ne seviyede olduğu hakkında öğretmeninin görüşlerini almak gerekmektedir. İlkokula başlamaya hazır olmak; çocuğun okul için gereken zihinsel becerilere, öğretmen tarafından verilen komutları anlamaya, okuma-yazma, sayılar gibi temel konuları öğrenmeye ve okul kurallarına hazır olup olmaması anlamına gelmektedir.” diye konuştu.
Okula hazır oluşun değerlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken konuların olduğunu belirten Demir, bunları şöyle sıraladı:
“1. Çocuğun sözel kapasitesi: Çocuğun etrafında konuşulan kelimeleri ne kadar anladığı, sözcük bilgisi, cümle kurabilmesi ve kendisini ifade edebilme kapasitesi okula hazırlık için önemlidir.
2. Genel bilgi seviyesi: Çocuğun ana sınıfında öğretilen renkler, şekiller, temel kavramlar (büyük/küçük, uzun/kısa, önce, sonra gibi), hayvanlar, meslekler gibi konularda yaş düzeyine uygun bilgi seviyesine sahip olması gerekmektedir.
3. Eşleştirme ve Kopya Etme Becerileri: Benzerlikleri fark etme, eşleştirme ve gördüğünü kopya edebilme becerileri de okuma-yazmayı öğrenmede gerekli olan becerilerdir.
4. Çocuğun El Becerisi: Okula başlayan çocuğun yazı yazmayı öğrenmesindeki önemli unsurlardan biri de çocuğun elinde ve parmaklarında bulunan küçük kas gruplarının hareket etme becerisidir. Çocuğun kalem tutabilmesi, basit şekiller çizebilmesi, makas kullanabilmesi, ayakkabısını bağlayabilmesi gibi becerileri değerlendirilmelidir.
5. Duygusal gelişim: Çocuğun duygusal açıdan okula başlamaya hazır olup olmadığı da değerlendirilmelidir. Çocuğun anne ve babasından kolay ayrılabilmesi, arkadaşlık kurabilmesi, kendi haklarını savunabilmesi, okul kurallarına uyum sağlayabilmesi gibi unsurları içermektedir.
6. Öğrenme Güçlüğü ve Dikkat Eksikliği: Öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği gibi bozukluklar okula hazır oluşu olumsuz etkileyebilir. Çünkü bu çocuklar sahip oldukları kapasiteden daha düşük okul başarısı gösterirler. Öğretmeni dinlemekte, okul kurallarına uymakta ve sorumluluk almakta da zorlanabilirler.”
İlkokula başlamaya hazır olmak için gereken bedensel, çevresel ve zihinsel faktörleri saptamak amacıyla uygulanan, psikolojik testlerin bulunduğunu ifade eden Demir, “Günümüzde yaptığımız görüşmeler ve uyguladığımız testler aracılığıyla çocuğun okula hazır olup olmadığını değerlendirebilmekteyiz. Bu sebeple, eğer çocuğunuzun ilkokula başlaması ya da ana sınıfına devam etmesi arasında kararsız kaldıysanız, bir uzmandan yardım almanız faydalı olacaktır” şeklinde konuştu.
