Gençliği hedef alan Bonzai terörüne karşı topyekün taaruza geçen devlet, öncelikle eğitim seferberliğini yürürlüğe koydu.
Sokaktaki polisinden mahalledeki aile hekimine, okuldaki rehber öğretmenden hastanelerdeki pedegoglara, gümrükteki memurdan spor tesislerine, yurtlardan dernek ve vakıflara kadar gençlerle ilişkili her noktada önlemler alındı.
Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz, Bonzai başta olmak üzere gençler arasında kullanımı artan sentetik uyuşturuculara karşı, devletin top yekun seferberlik içinde olduğunu belirterek ailelerin, çocuklarının bonzai ve uyuşturucu madde kullandığını nasıl tespit edebileceğini ve nelere başvurabileceğini ayrıntılarıyla anlattı.
Yılmaz’ın verdiği bilgilere göre, devlet, uyuşturucu ile mücadele eylem planı ile terör örgütü PKK’yla olduğu gibi hayatın her alanındaki uzman kadrosuyla mücadele ediyor.
İşte Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz’ın sorularımıza verdiği cevaplar:
DEVLET SEFERBERLİK İLAN ETTİ
Türkiye'de, bonzai ve uyuşturucu kullanımıyla ilgili Bakanlığınızın ve irtibatlı olduğunuz birimlerle nasıl bir mücadele veriliyor?
2014 yılında özellikle sentetik kannabinoidlerin gençler arasında yayılma eğilimine girmesiyle birlikte halk sağlığının yanı sıra huzur ve güvenliği de tehdit eden bu soruna yönelik mücadelede yöntem değişikliğine ihtiyaç duyulmuştur. Sorunun sadece polisiye tedbirlerle çözümlenemeyeceğinden hareketle bu soruna çok paydaşlı multidisipliner bir yaklaşımla en üst düzeyde kararlılıkla müdahale edilmesi kararlaştırılmıştır.
2014 yılına kadar İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığına bağlı Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) koordinasyonunda yürütülen uyuşturucuyla mücadele çalışmaları Başbakanlık genelgesiyle çok daha güçlü bir yapıya kavuşturulmuştur. Yapılan ve yürütülen her çalışma bilimsel temellere oturtularak siyaset üstü bir yaklaşımla tüm topluma hitap edecek şekilde planlanmıştır.
13 Kasım 2014 tarihli ve 29174 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/19 sayılı “Uyuşturucu ile Mücadele” Başbakan-lık Genelgesi ile oluşturulan bu yeni yapıya resmiyet kazandırılmıştır. Genelge ile Başbakan yardımcısı başkanlığında ilgili 8 bakanın (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı, Adalet Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Gençlik ve Spor Bakanı, İçişleri Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Gümrük ve Ticaret Bakanı ile Sağlık Bakanı) katılımlarıyla Uyuşturucuyla Mücadele Yüksek Kurulu oluşturulmuştur. TBMM Sağlık Komisyonu Başkanı Vural Kavuncu başkanlığında yine ilgili 8 bakanlığın müsteşar yardımcılarının yanı sıra Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) temsilcilerinin katılımlarıyla benim başkanlığını yaptığım Uyuşturucuyla Mücadele Kurulu, sahalarına giren konuların teknik kısımlarını çalışmak üzere ilgili bakanlıkların uzmanlarının katılımı ile de Uyuşturucu ile Mücadele Teknik Kurulu oluşturulmuştur. Ayrıca çalışmaların il düzeyinde yürütülmesini sağlamak üzere vali/vali yar-dımcısı başkanlığında İl Uyuşturucuyla Mücadele Koordinasyon Kurulları oluşturulmuştur. Oluşturulan bu yeni yapının koordinasyonu, merkezde Sağlık Bakanlığına illerde ise halk sağlığı müdürlüklerimize verilmiştir.
Kurumlar arası işbirliği neticesinde oluşturduğumuz 2015 Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı yayımladı ve konu-ya ilişkin çalışmalar seferberlik anlayışı ile sürdürüldü. Uyuşturucuya ilişkin toplumumuzda oluşan duyarlılığa hızla cevap verecek faaliyetleri öncelikli olarak hayata geçirilmiştir. 2015 Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planından devam edecek faaliyetlere yeni strateji ve faaliyetlerin de eklenmesi ile oluşturulan, Ulusal Uyuşturucu ile Mücadele Eylem Planı (2016-2018) yürürlüğe konulmuştur.
Öncelikle uyuşturucuya ilişkin toplumumuzda oluşan duyarlılığa hızla cevap verecek faaliyetler hayata geçirilmiştir. Başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumun uyuşturucudan korunması için, özellikle okul, aile, sokak düzeyinde alınacak önlemler ve toplum geneline yönelik çalışmalar önceliklendirilmiştir. Vatandaşlarımızın, kamu kurum ve kuruluşlarından destek alabileceği, kolay ulaşabileceği ve bu sorunla mücadelede devlet mekanizmalarını yanında hissetmesini sağlayacak çözüm odaklı çalışmalar hızla hayata geçirilmeye başlanmıştır.
İlgili Eylem Planları kapsamında Bakanlığımız tarafından;
- Birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan aile hekimlerinin uyuşturucu kullanımı ya da bağımlılığı olan bireyler ve yakınlarına gerekli müdahaleleri yapabilecek donanıma sahip olmalarını sağlamak amacıyla “Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı” hazırlanmıştır. Bu eğitim programı çerçevesinde 81 ilimizin eğitimci eğitimleri tamamlanmış olup 81 ilden 19.187 aile hekimimize eğitimler verilmiştir. Aile hekimlerimizin, sorumlu olduğu nüfusa erken tanı ve danışmanlık hizmeti sunması, uygun hastaların (yüksek bağımlı olmayan) ayakta tedavilerini sürdürmesini sağlanmıştır.
- Psikiyatri kliniklerinin kapasitesinin güçlendirilerek uyuşturucu bağımlılarının tedavi sürecinde daha etkin rol almalarını sağlamak için 742 erişkin ve çocukergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzman hekime bağımlılıkla ilgili hizmet içi eğitimler verilmiştir.
- Bağımlı hastalara yönelik acil durumlarda müdahalede bulunan hastane acil çalışanları ve 112’lerde görevli per-sonellerimize yönelik hizmet içi eğitimler vermeye devam edilmektedir. Bu kapsamda 4860 hekim ve 155 hekim dışı sağlık personeli olmak üzere toplam 5015 sağlık çalışanına eğitim verilmiştir.
- ALO 191 Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve Destek Hattının hizmete açtık. Danışma hattı, uyuşturucu ile ilgili danışma ve destek hizmetlerinin doğrudan verildiği, arayan kişinin ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirmelerin yapıldığı 7/24 esasına göre hizmet veren bir çözüm merkezi olarak hizmet sunmaktadır.
- Tedavi merkezlerinin etkinliğinin arttırılması ve tedavi hizmetlerinin güçlendirilmesi amacıyla, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM) ve Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezlerinin (ÇE-MATEM) sayı ve kapasitelerini artırmaya devam ediyoruz. Bu amaçla ayaktan ve yataklı tedavi hizmeti sunan merkez-lerin sayılarını artırdık ve artırmaya devam ediyoruz. 2015 Acil Eylem Planı öncesinde toplam 33 olan tedavi merkezi sayısını, bugün itibarıyla 93’e yükselttik.
Milli Eğitim Bakanlığı koordinasyonunda Türkiye Yeşilay Cemiyeti işbirliğinde bilimsel temelli yaklaşım ile profesyonel bir uzman kadro tarafından her yaş seviyesine özel modüllerden oluşan Türkiye Bağımlılıklarla Mücadele Eğitim Programı hazırlandı. Bu program kapsamında yürütülecek eğitimlerde görev almak üzere 28.325 rehber öğretmene eğitim verildi ve bu öğretmenlerimiz saha eğitimcisi olarak görevlendirildi. Eğitim alan rehber öğretmenler; örgün eğitimin her kademesinde yer alan öğrencilerin yanı sıra, öğretmenlere, velilere ve toplumun diğer kesimlerine uyuşturucu bağımlılı-ğını önlemeye yönelik eğitimler verdi.
Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığımız tarafından öğretmenler dışında okullarda görevli tüm personele okul güvenliği, riskli durumlara müdahale gibi konularda eğitimler verilmeye devam ediliyor. Ayrıca bu eğitimler ve göreve yeni başlayan tüm personele de veriliyor.
İçişleri Bakanlığı tarafından; Uyuşturucu arzının önlenmesi amacıyla uyuşturucu ile mücadelede sokak bazlı mücadeleyi hedef almış Narkotim’ler kurulmuştur. 11 Aralık 2014 tarihinde 11 ilde faaliyete başlayan Narkotim Projesi’si ülke nüfusunun \% 72’sini oluşturan 29 büyük İl’e yaygınlaştırıldı.
Ayrıca uyuşturucunun en büyük finans kaynağı olan narkoterörle mücadele çalışmaları güçlendirildi. Yasa dışı ekimle mücadele ve tespit edilmesi halinde yerinde yok edilmesine yönelik çalışmalar artırıldı.
Uyuşturucu kullanıcılarının uyuşturucu kullanım alanları olan metruk binaların yıkılması ya da restorasyonunun sağlanması için çalışmalar başlatıldı.
Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından; Türkiye Bağımlılıklarla Mücadele Eğitim Programı kapsamında antrenör ve uz-manlara eğitimler verildi. Bu saha eğitimcileri tarafından Kredi Yurtlar Kurumuna bağlı yurtlarda kalan öğrencilerimize, yaz kamplarına katılan öğrencilerimize, gençlik merkezlerinden faydalanan gençlerimize eğitimler verilmeye devam ediliyor.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından, uyuşturucunun ülkemize yurt dışından girmesini önlemeye yönelik sınır kapıları ve gümrük noktaları güçlendirilecek şekilde teknik ve idari kapasite arttırıldı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından; uyuşturucu bağımlısı ve bağımlılık tedavisi görmüş vatandaşlara meslek danışmanlığı, mesleki eğitim kursu, işe girmede aracılık ve toplum yararına programlara katılım hizmetleri ve-rilmeye devam ediliyor.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından; uyuşturucu ile mücadele çalışmaları kapsamında uyuşturucu bağımlılığı tedavisi gören vatandaşlarımızın sosyal hayata adaptasyonunu sağlamak amacıyla Sosyal Uyum Merkezleri’nin faali-yete başlaması ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Bu amaçla 4 pilot merkez hasta kabulüne başlandı.
Adalet Bakanlığı tarafından yapılan mevzuat düzenlemeleriyle; uyuşturucu ile ilgili suçlarda uygulanan cezai müeyyide-leri artırıldı. Bir kişi hakkında defalarca tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilmesi engellendi.
Ayrıca uyuşturucu kullanan kişinin tedavi birimlerine başvurmaktan kaçınmasını önlemek için sağlık personellerimizin ihbar yükümlülüğünü kaldıracak yasal düzenlemeleri de yaptık.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti tarafından vatandaşların yüz yüze danışmanlık alabilecekleri Türkiye için yeni bir model olan 4 Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) hizmete açıldı. Bu merkezlerde uyuşturucu kullanan kişiler ve ailelerine yönelik psiko-soyal danışmanlık hizmetleri, tedavi sitemine erişimi sağlama, tedavi sonrası rehabilitasyon süreçlerine ilişkin çalışmalar yürütülüyor.
Gelinen Noktada;
- Kurumlar arası güçlü bir işbirliği ve koordinasyon mekanizması kuruldu.
- Uyuşturucuyla mücadele konusunda en üst düzeyde gösterilen politik kararlılık kurum, kuruluş ve toplum geneli-nin konuyu güçlü şekilde sahiplenmesine yol açtı.
- Gümrük kapılarının ve sınırların güçlendirilmesi ile birlikte sokak bazlı mücadelenin narkotimlerle desteklenmesi ve narkoterör operasyonlarının artırılmasıyla uyuşturucuya ulaşılabilirlik zorlaştırıldı.
- “Jenerik Sınıflandırma” ile birlikte yeni psikoaktif maddelerin uyuşturucu madde olarak Kanun kapsamına alınması kolaylaştırılarak müdahale etme süresinin kısaltılması sağlandı.
- Yapılan mevzuat düzenlemeleriyle; uyuşturucu ile ilgili suçlarda uygulanan cezai müeyyideler artırıldı.
- Bir kişi hakkında defalarca tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilmesi engellenerek sadece bir defayla sınırlandırılması sağlandı.
- Yaş grupları da göz önünde bulundurularak toplumun tüm kesimlerine yönelik verilen eğitimlerle uyuşturucuyla mücadele konusunda toplumsal farkındalığın üst seviyelere çıkması sağlandı.
- Vatandaşın uçtan uca sunulan hizmetlere (manevi rehberlik hizmetleri de dahil olacak şekilde danışmanlık hizmetleri, tedavi ile iş ve meslek edindirme programlarını da içeren sosyal uyum vb.) erişimi kolaylaştı.
- Ulusal düzeyde yapılan çalışmalar uluslararası kamuoyu nezdinde de karşılık bulmaya başladı. Siyaset, Bürokrasi, Sivil Toplum ve Bilimin birbirini tamamlayarak güçlendirdiği bu çok paydaşlı organizasyon yapısı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da takdirle karşılandı. Uyguladığımız program DSÖ tarafından, iyi uygulama örneği olarak diğer ülkelerin istifadesine sunulmak üzere İngilizceye çevrilerek yayın haline getirildi.
1.3 MİLYON KİŞİ UYUŞTURUCU KULLANMIŞ
Türkiye'de, uyuşturucu kullanımında yüzdeye vuracak olursak türlere göre nasıl bir dağılım söz konusu? Esrar, eroin, bonzai, extazi örnekleri üzerinden türlerine göre?
Ulusal ve uluslararası raporlara yansımış ülkemiz verilerine bakıldığında ise 15-64 yaş arası genel nüfusta en az bir defa uyuşturucu kullanım yaygınlığının \% 2,7 olduğu, başka bir deyişle yaklaşık 1,3 milyon kişinin her hangi bir uyuşturucu maddeyi en az bir kez denediği yer almaktadır. Ülkemizde en yaygın olarak kullanılan madde esrar olup 15-64 yaş arası genel nüfusta kullanım sıklığı \%0,7’dir.
Selim Efe Erdem - Star gazetesi
