Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Özlen Emekçi Özay kadınların sık yaşadığı vajinal mantar enfeksiyonunun en önemli belirtisinin vajinada kaşıntı olduğunu, tanısı kolay konulan fakat tekrarlama riski fazla olan hastalık olmasına dikkat çekti.
Doğum kontrol hapları mantar enfeksiyonuna zemin hazırlıyor
Eski tip yüksek doz doğum kontrol haplarının kandida mantarları için uygun zemin hazırladığını söyleyen Dr. Özay: “ Günümüzde düşük doz ilaçlar ile bu görüşün geçerliliğini yitirdiğini belirtti. Özellikle kilolu kadınlarda giyilen naylon giysiler ve çamaşırlar bölgede sıcaklık ve nem artımına neden olurlar. Bu durum mantar hücreleri için bir fırsattır. Gelişen enfeksiyon tekrarlama ve kronikleşme eğilimindedir. Lokal alerjenler renkli tuvalet kağıtları, parfümler, yüzme havuzundaki ilaçlar, tampon ve pedler alerjiye neden olabilir. Alerjik zemin üzerindeyse mantar enfeksiyonu gelişebilir. Metabolik hastalıklar tiroid hormonu bozukluğu gibi hastalıklar kandidiazis için uygun zemin hazırlar. Şişmanlık, kronik servisit ve radyasyon vajinal enfeksiyona yol açıyor” dedi.
“Mantar enfeksiyonu havuzdan bulaşmaz”
Vajinal mantar enfeksiyonlarına yol açan mikroorganizmalardan en sık görülenin Candida Albikans adı verilen bir maya hücresi olduğunu söyleyen Dr. Özay, “Vajinal mantar enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan bir rahatsızlık değildir. Vajinal mantar enfeksiyonu genellikle başkasından bulaşmaz. Kişinin kendi vajinasında bulunan maya hücrelerinin çeşitli nedenlerle aktif hale gelir ve enfeksiyona bağlı olarak mantar oluşur. Vajinal mantar enfeksiyonlarını tetikleyen birçok faktör olduğunu söyleyen Özay, “Vajinal mantar enfeksiyonları havuzdan veya bunun gibi yerlerden asla bulaşmaz. Kullanılan doğum kontrol hapları, hormon kullanımı, giyilen naylon giysiler, lokal alerjenler, metabolik hastalıklar, şişmanlık, rahim ağzında yara olması ve radyasyon gibi etkenler vajinal mantar enfeksiyonuna yol açan faktörlerdendir” diye konuştu.
Antibiyotik kullanımı hastalığı tetikliyor
Geniş spektrumlu olarak tabir edilen güçlü antibiyotiklerin vajinanın pH dengesini bozarak mantar enfeksiyonunu tetikleyebileceğini söyleyen Özay sözlerine şöyle devam etti: “Risk faktörlerinden biri olan gebelik döneminde son üç ayda hücresel bağışıklık sisteminin zayıflaması ile kandida gelişimi kolaylaşır. Yine gebelikte vajinada glikojen adı verilen maddenin artışı da bu olayı hızlandırır. Vajinada glikojenin artmasına ise kanda östrojen ve progesteron miktarının yükselmesine neden olur. Vajinal mantara sebep olan şeker hastalığı ise kan şeker düzeylerinin dengesiz seyrettiği kontrolsüz diyabette, idrar ve vajinal salgılarda şeker düzeyleri artar, bu da mantar için uygun bir ortamdır. İlaçlar ya da sistematik hastalıklar sonucu hücresel bağışıklık sisteminin baskılanması kandida mantarlarının oluşmasını hızlandırır.”
En önemli belirti vajinada kaşıntı
Vajinal mantar enfeksiyonunun en önemli ve en sık görülen belirtisinin kaşıntı olduğunu söyleyen Özay, kaşıntıların geceleri şiddetlendiğini ve sıcağın etkisi artığını belirtti. Hastaların çoğunda dış genital organlarda yanma olduğunu söyleyen Özay, özellikle idrarın değdiği bölgelerde şiddetli yanma hissinin yaşandığını belirterek, bazı hastalarda cinsel ilişki esnasında da ağrıya sebep olduğunu söyledi.”
İlaçlar düzenli kullanılmalı
Tedavide kalıcılığı sağlamak için, ilaçların düzenli şekilde kullanılması gerektiğini söyleyen Uzm. Dr. Özay, lokal ilaçların hem fitil hem de krem şeklinde olabileceğini belirtti. Ağızdan alınan sistematik tedavide tek günlükten bir haftalığa kadar tedavi protokolleri ve ilaçların mevcut olduğunu söyleyen Özay, “Aynı durum vajinal ovüller içinde geçerli. Tedavi esnasında naylon giysiler giyilmemesi, çamarşıların pamuklu olması, kaynatarak yıkanması ve buharlı ütü ile ütülenmesi, dar giysilerden kaçınılması, vajinan su ile yıkanması bunun yerine nört pH derecelerine sahip ve bu amaçla üretilmiş sıvı sabunlarının kullanılması tedaviyi kolaylaştırır” dedi.
