GÜNDEM - 25 Kasım 2020 Çarşamba 10:55

Giresun’da Marsilya esintileri

A
A
A
Giresun’da Marsilya esintileri

Giresun’da fındık ticareti yapan gemilerin yaklaşık 200 yıl önce Fransa’nın Marsilya şehrinden getirdiği malzemeler, Anadolu sivil mimarisinde eşine az rastlanır bir mahalle kültürünün doğmasına neden oldu. Giresun Kalesi’nin eteklerinde kurulan Zeytinlik Mahallesi’nde altın oran kuralına göre inşa edilen Marsilya tarzı evler; bahçesi, fırını, ocağı ve kuyusu ile bugünlere kadar geldi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerini yürüten Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın (DOKA) desteğiyle restore edilen evlerle ilgili videolu bir paylaşım yapan Bakan Mustafa Varank, “200 yıl önce Marsilya’dan gelen malzemelerle Giresun’da inşa edilen Zeytinlik Mahallesi, bölgesel kalkınma desteklerimizin güzel bir yansıması oldu. DOKA desteğiyle yeniden ayağa kalkan bu kadim mahalle, şimdi UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girmeye hazırlanıyor” dedi.

Gümüşhane’den geldiler

19’ncu yüzyılda Gümüşhane’den Giresun’a gelen zengin madenciler, bugün Zeytinlik olarak bilinen bölgeye yerleşti. Armatörlük ve fındık ticareti yaparak işlerini büyüten Zeytinlik halkı, kazançları ile bugün görenleri hayran bırakan evler inşa etti. Ticaret yaptıkları Marsilya’dan getirttikleri malzemeler ile yaptırılan evler, zamanla Giresun’un simgelerinden biri haline geldi.

Bir sıra ev, bir sıra bahçe şeklinde planlanan evler ile bir semt tasarlanırken geniş bahçeleri, fırını, ocağı, kuyusu, çamaşırlığı ve müştemilatı ile Zeytinlik, bölgenin sosyal yaşamında da önemli bir yer edindi. Aradan geçen 200 yılda el değiştiren evlerin bazıları yok olmaya yüz tutarken bir kısmı da yapılan değişikliklerle aslından uzaklaştı.

Bölgesel kalkınma örneği

Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, Giresin İl Özel İdaresi ile birlikte mahalleyi yeniden ayağa kaldırmak için bölgesel kalkınmaya örnek bir proje hazırladı. 4 buçuk milyon TL bütçeli Tarihi Zeytinlik Mevkii Sokak Sağlıklaştırma ve Kentsel Tasarım Projesi ile Zeytinlik’teki 40 tescilli bina aslına uygun olarak restore edildi. Bir bölümü butik otel, kafe, restoran, müze gibi yapılara dönüştürülen binalar ile bölgenin turizm destinasyonu haline gelmesi amaçlandı. Türkiye’nin tek tescilli trafo binasının da restore edildiği çalışmaya Giresun Belediyesi de destek verdi.

Kentsel sit alanı olan Zeytinlik, yaklaşık iki asır önce Avrupa’dan ithal edilen malzemelerle inşa edildi. Zamanında Rumlar ile Türklerin yıllarca birlikte yaşadığı, türkülere konu olan Zeytinlik evleri, 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillendi. 16’ncı yüzyıldan bu yana yerleşim yeri olan ve o dönemlerde “Gogora Mahallesi” olarak anılan semtteki evler, kendine özgü bahçesi, kapıları, pencereleri, iç dizaynı gibi mimari özellikleriyle de ön plana çıkıyor.

Işık manzara ve hava

Osmanlı tapu kayıtları incelenerek kimler tarafından ne zaman yapıldığı, şu an kimlerin oturduğu tespit edilen evlerin hiçbiri diğerinin ışığını, manzarasını ve hava sirkülasyonunu etkilemeyecek şekilde konumlandırılmış. En eskisi 1840 yılına tarihlendirilen, hepsinin kimliği çıkartılan evlerin mimarisinde altın oran kuralına uyulması dikkat çekiyor.

Ziyaretçi akını

DOKA Genel Sekreteri Onur Adıyaman, Zeytinlik Mahallesi’ni yaşayan bir turizm destinasyonu haline getirmeyi amaçladıklarını belirterek “Bu proje kapsamında iki etap halinde 40 binanın restorasyonu gerçekleştirildi. Bu çalışmamızı otellerle kafelerle, restoranlarla destekleyerek istihdama katkı sağlamayı da hedefledik. Projenin tamamlanmasıyla birlikte mahallemize çok yoğun bir ziyaretçi akını var” dedi.
Zeytinlik Mahallesi Proje Koordinatörü Doç. Dr. Gazanfer İltar, Avrupa ülkelerine gemilerle fındık götüren tüccarların dönüşte inşaat malzemeleri getirdiğini ifade ederek, “İşte buradaki mahallede yapılan evlerin hemen hemen tamamının malzemeleri Marsilya’dan gelmektedir. Kiremitler Marsilya’dan, ferforjeler Marsilya’dan, kapı tasarımlarının pek çoğu Marsilya’dandır. Dolayısıyla bu mahallede bir Avrupa kenti görürsünüz” diye konuştu.

“O dönemin akıllı evleri”

Evlerin içinin sanat galerisini andırdığını kaydeden Doç. İltar, “Mobilyalar, koltuklar, piyanolar, konsollar, hepsi Marsilya’dan getirilmiştir. Burada görmüş olduğunuz evler aslında o dönemin akıllı evleridir. Her ev kendi ekosistemini oluşturmuştur. Evin geniş bahçesin içerisinde, sarnıçları, kuyuları, ocakları, fırınları vardır. Çatılardan akan sular evlerin girişlerinin altına sarnıçlarda biriktirilir, günlük işlerde kullanılır” dedi. Doç. İltar, 1923 yılında imzalanan Lozan Anlaşması’nın ardından hayata geçirilen mübadele döneminde mahalleden göç eden Rumların yerine Selanik mübadillerinin yerleştirildiğini bildirerek “Bir de Tirebolu yangınında evleri yanan vatandaşlar buraya yerleştirilmiş. Boş kalan evler bir müddet sonra harap hale gelmişti” diye konuştu.

DOKA’ya teşekkür

Doğma büyüme Zeytinlikli olan 76 yaşındaki Ali Tığlıoğlu, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının sayesinde mahallesinin çok güzel olduğunu anlatarak “Turist sayısında çok artış oldu. Bütün komşularım da her şey için teşekkür ediyor” dedi. 42 yıl önce mahalleye gelin gelen Nurhan Çakır da “Kapımı açıp kapamaktan yoruluyorum. İnsanlar resim çekmek için sormak için tarihçesini öğrenmek için geliyorlar. O da bizim için bir şenlenme yani” diye konuştu.

85 yaşındaki Belgin Gökdeniz, “Bu mahallede çok mutlu oldum. Düşünün 1953 yılından beri yaşıyorum. 17 yaşındaydım buraya geldiğimde” derken, Gökdeniz gibi mahallede oturan torunu Selim Gökdeniz de “Güzel bir atmosferi var mahallemizin. Sabahleyin saat 6’da kalktığınızda kuş cıvıltıları, o güneşin yeni doğuşu çok etkileyici bir his uyandırıyor. Buradan başka bir yere evim diyeceğimi zannetmiyorum” değerlendirmesini yaptı.

Yunus Emre Kartal
 

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
İzmir Uzman jinekologdan kadınlar için önemli uyarı: "Normal saymayın" Jinekolog Elifnur Özak, menopoz sonrası görülen vajinal kanamalara dikkat çekti. Bu dönemde görülen kanamaların genellikle iyi huylu nedenlere bağlı olduğunu belirten Uzm. Dr. Özak, “Ancak bazı kötü huylu hastalıklar ve kanserler kendilerini vajinal kanamalar ile belli edebilirler. Menopoza girildikten sonra, artık vajinal kanamalar ‘normalimiz’ olmaktan çıkar, göz ardı edilmemelidir.” diyerek kadınları uyardı. Acıbadem Kent Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Elifnur Özak, menopozun kadınların doğal yaşam döngüsünün bir parçası olduğunu hatırlattı. Adet kanamasının kesilmesine menopoz denildiğini, tıbbi açıdan ise menopozun yumurta ve hormon üretiminin sona ermesi anlamına geldiğini vurgulayan Uzm. Dr. Özak, kadınların bu yeni dönemi için, "Kadınlarda ortalama 40’lı yaşlardan itibaren reprodüktif çağın menopozal kısımları başlar. Adetlerimiz, belirgin bir problem olmadığı sürece, bir anda kesilmez, yavaş yavaş araları açılarak gider. 2 ayda bir, 3 ayda bir, 6 ayda bir... ’Pre- menopoz’ dediğimiz bu menopoz öncesi dönemde kadınlarda “vazomotor semptom” olarak bilinen sıcak basmalarıyla, ani ve yoğun terlemelerle, ani sinirlilik haliyle, geceleri uyku problemleriyle, vajinal kurulukla sıklıkla karşılaşırız. Bunlar, vücutta azalan östrojen düzeylerinin bedenimizde oluşturduğu sonuçlardır. Premenopozal dönemdeki bu sorunların hemen hepsinin tedavisi mümkündür. Ne zaman ki bir sene hiç adet görülmez, ancak o şekilde ‘menopoza girdim’ diyebiliriz. Bu dönem de ortalama 45-55 yaşları arasına denk gelmektedir" bilgilendirmesinde bulundu. Normal kabul etmeyin, sebebini öğrenin Menopoz sonrasında vajinal kanamalar görülebildiğini, bunların pek çok kadın tarafından “normal” kabul edilip, doktor kontrolüne gerek duymadığını belirten Uzm. Dr. Özak, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kadınlar özellikle doğurganlık süreçlerinde, hamilelik öncesinde ve hamilelikte kadın hastalıkları ve doğum uzmanı kontrolünde olmayı önemserler. Menopoza girdikten sonra ise artık jinekologla işlerinin bittiğini düşünürler, muayenelerini ihmal ederler. Menopoza girdikten sonra kanama sorunu yaşadıklarında bunu göz ardı ederler. Oysa bu dönemdeki kanamalar masum olmayabilir. Menopoz sonrası vajinal kanamalar genellikle iyi huylu sebeplere bağlı olsalar da bazı kötü huylu hastalıklar ve kanserler kendilerini vajinal kanamalar ile belli edebilirler. Menopoz sonrası kanama durumunda, jinekolojik muayene ve bu muayene sonuçlarına bağlı olarak rahim içinden (endometriyum) örnekleme yapmak, biyopsi alarak kötü huylu bir hastalık olup olmadığını değerlendirmek gerekebilir. Endometriyum kanserleri erken dönemde kendisini kanama ile belli ettiği için, çoğu zaman bu kanamalar sayesinde erken evrelerde yakalanır ve pek çok hastada kemoterapi ihtiyacı dahi olmadan, sadece ameliyatla cerrahi olarak tedavi edilebilir. Kötü rüya görmemek için bu kanamaların nedenlerinin belirlenmesi gerekir."
İzmir Üretken yapay zeka teknolojisi, en çok fotoğrafçılığı etkiliyor İki yıl önce hayatımıza hızlı bir giriş yapan üretken yapay zeka teknolojisi fotoğraf sanatı başta olmak üzere grafiksel anlamda çeşitli görseller üreten sektörler üzerinde etkisini giderek arttırıyor. Özellikle reklam tanıtım sektöründe obje, ürün veya bir olayın fotoğraflarını üretmek stüdyo ortamı yerine bilgisayarın başında birkaç satırlık komut yazarak sanayiler içinde gerçekleştiriliyor. İzmir Ekonomi Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Öğretim Görevlisi Emre Küheylan üretken yapay zeka teknolojisinin prodüksiyon maliyetlerini düşürmesi gibi faydasının yanında gerçeklikten uzaklaşma ve manipülasyon gibi tehlikeleri de beraberinde getirdiğini söylüyor. “Yapay zeka prodüksiyon maliyetlerini düşürüyor, üretim süreçlerini hızlandırıyor” Aynı zamanda reklam ajanslarının en çok başvurduğu stok fotoğraf ajansları ve buralara görsel üreten fotoğrafçıları ekonomik anlamda olumsuz etkilediğini söyleyen Meslek Yüksekokulu Müdürü Öğretim Görevlisi Emre Küheylan; “Üretken yapay zeka ile buluşmamız 2022 yılının ortaları gibi çok yakın bir zamanda oldu. Üretken yapay zeka ile üretilen ilk fotoğraflar ve grafikler gerçeklik bakımından önceleri hatalar barındırıyor kollar, eller gibi farklı uzuvların canlandırılmasında bozukluklara rastlayabiliyorduk. Ancak çok kısa bir sürede üretken yapay zeka programlarının yeni sürümleri piyasaya sürüldükçe bu hatlarında hızlıca giderildiğini çok daha gerçekçi görüntülerin üretilebildiğini gördük. Şu anda işin uzmanları dışında kimsenin neredeyse gerçekle ayırt edemeyeceği kusursuz görseller üretilmeye başlandı. Özellikle fotoğraflar gerçeklik açısından kusursuza yaklaşmış durumdalar. Üretilen bir insan fotoğrafının gerçek mi yapay mı olduğunu anlamak oldukça güçleşti. Yapay zeka ile üretilen gerçekliği yüksek fotoğraflar sosyal medya hesaplarını yönetenleri, haber sitelerini ve çeşitli reklam şirketlerini önemli bir prodüksiyon maliyetlerinden kurtarırken üretim süreçlerini hızlandırdı. Ancak işin gerçeklik açısından baktığımızda özellikle işleri gerçeği aktarmak olan haber, medya siteleri ve yüksek takipçili sosyal medya hesaplarını yeni tehlikeler bekliyor. Bu teknoloji kişileri ve toplumları ciddi şekilde manipüle etmede kullanabiliyor. Bu da beraberinde sayısız hukuk davlarını beraberinde getiriyor. Bu yolla üretilen görsellerin altına mutlaka uyarıcı yazıların konulması ya da uzmanlar tarafından gözden geçirilmeleri gerekiyor.” dedi. Ekonomi Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Öğretim Görevlisi Emre Küheylan, bilgisayarının başında uygulamalı olarak yapay zeka yazılımlarıyla “orman yangınından kaçan geyik” ve “çölde gezen kutup ayısı” gibi örnek görsellerin komut satırı yazarak nasıl oluşturulduğunu paylaştı.