DÜNYA - 05 Ekim 2025 Pazar 17:40 | Son Güncelleme : 05 Ekim 2025 Pazar 17:41

İran, ulusal para biriminden dört sıfır kaldırıyor

A
A
A
İran, ulusal para biriminden dört sıfır kaldırıyor

İran Meclisi, ulusal para biriminden dört sıfırın kaldırılmasını ve yeni para birimi olarak "Yeni Riyal" ile alt birimi "Kıran"ın kullanılmasını öngören yasa tasarısını 144 oyla kabul etti.

İran Meclisi, Para ve Bankacılık Kanunu'nda değişiklik yapılarak ulusal para biriminden dört sıfırın kaldırılmasını öngören yasa tasarısını kabul etti. İran resmi haber ajansında yer alan habere göre, meclisin bugün gerçekleştirdiği oturumda söz konusu tasarı görüşüldü. Yapılan oylamada 263 milletvekilinden 144'ü "evet", 108'i "hayır" ve 3'ü "çekimser" oy kullandı. Kabul edilen düzenlemeye göre, ulusal para birimi "Riyal" olarak belirlendi. Mevcut 10 bin Riyal, 1 Yeni Riyal'e eşit olacak ve para biriminin alt birimi "Kıran" (Kuruş) olarak kullanılacak.

Geçiş süreci 3 yıl olacak

Ayrıca yeni yasaya göre döviz kurları, Yeni Riyal karşısında İran Merkez Bankası tarafından belirlenecek. Yeni Riyal ile mevcut Riyal'in birlikte dolaşımda olacağı geçiş süreci en fazla üç yıl olacak. Bu dönemde eski banknot ve madeni paralar kademeli olarak tedavülden kaldırılacak. Geçiş sürecinin tamamlanmasının ardından mevcut Riyal üzerinden yapılan tüm sözleşme ve borçlar sadece Yeni Riyal veya onun alt birimi olan Kıran üzerinden ödenecek.

Hedef para sistemini sadeleştirmek

Öte yandan İran Meclisi Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyni, yaptığı açıklamada, söz konusu düzenlemenin hem yasal boşlukları giderdiğini hem de Merkez Bankası yasasıyla uyum sağladığını söyledi. Hüseyni, yeni uygulamanın amacının günlük işlemleri kolaylaştırmak, yüksek değerli banknot kullanımını azaltmak, muhasebe sistemlerindeki karmaşıklığı ortadan kaldırmak ve ulusal paranın itibarını güçlendirmek olduğunu vurguladı.

Tasarı, daha önce de gündeme gelmişti

2020 yılında hazırlanan bir yasa tasarısında, para biriminden dört sıfırın kaldırılması ve "Riyal" yerine "Tümen"in ana para birimi olarak kullanılması öngörülmüştü. Ancak Anayasayı Koruyucular Konseyi, tasarıdaki bazı ifadeleri belirsiz bularak itiraz etmişti. Bu nedenle tasarı askıya alınmış ve uzun süre yeniden gündeme gelmemişti.

Aynur Sena Çabuk

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
Aydın ADÜ Teknokent’te akıllı antibiyotik çalışması ADÜ Teknokent’te çalışmalarını sürdüren Karya Farma HBX Ar-Ge ekibi, yeni nesil akıllı antibiyotik üzerinde çalışma yaptığını duyurdu. HBX-2371 metodolojisi adıyla tanımlanan bu yaklaşımın, klasik antibiyotiklerden farklı olarak tek yönlü bir etki yerine çoklu biyolojik etki ağları üzerinden çalıştığı belirtildi. Türkiye’de geliştirilen ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen çok sayıda HBX patentinin ortak etki mekanizmalarının bir araya getirilmesiyle oluşturulan çalışmaya ilişkin bilgi veren Karya Farma HBX Ar-Ge Kurucusu Hakan Başlık, "HBX-2371 metodolojisi adıyla tanımlanan bu yaklaşım, klasik antibiyotiklerden farklı olarak tek yönlü bir etki yerine çoklu biyolojik etki ağları üzerinden çalışıyor. Tek bir hedef değil, akıllı bir etki ağına sahip. HBX patentleri incelendiğinde; antibakteriyel, antiviral, antifungal, antiparazitik, antikanser, antitümör, yara iyileştirici, rejeneratif ve bağışıklık güçlendirici özelliklerin tek tek değil, birbirini tamamlayan sistemler halinde tasarlandığı görülüyor. Bu nedenle elde edilen ürünü ‘akıllı antibiyotik’ olarak adlandırdık" dedi. HBX-2371 metodolojisinin dikkat çeken yönlerinden birinin de etki mekanizmasını yalnızca mikrobiyal baskılama ile sınırlamaması olduğunu kaydeden Başlık, "Ağız yoluyla alınan bileşenler beyin-bağırsak ekseni üzerinden mide ve sindirim sistemi aracılığıyla biyo yararlanımı artırıyor. Kalp ve dolaşım sistemiyle hücresel seviyeye ulaştırılan çok katmanlı bir biyolojik bağlantı modeli öne çıkıyor. Bu yaklaşım, bağışıklık sistemini baskılanan bir savunma hattı olarak değil, yeniden düzenlenen ve yönlendirilen bir sistem olarak ele alıyor. Ürün tek bir bakteri ya da virüse odaklanmaz, direnç gelişimini tetikleyen agresif kimyasal baskı yerine dengeleyici etki oluşturur, yalnızca patojeni değil hasarlı dokuyu ve bağışıklık yanıtını da hedef alır" ifadelerini kullandı. Çalışmaya akademik destek sağlayan Prof. Dr. Sami Doğanlar ise bitki tabanlı ilaç geliştirme projeleri kapsamında Karya Farma HBX Ar-Ge ile yürütülen iş birliğini son derece değerli bulduklarını kaydederek "Yedi spesifik patente dayanan HBX-2371 metodolojisi, klasik antibiyotik yaklaşımlarının ötesinde, çok katmanlı ve yenilikçi bir biyoteknolojik perspektif sunmaktadır" dedi.
Kahramanmaraş Depremzedeler, yeni yıla yeni yuvalarında giriyor Kahramanmaraşlı depremzede çift, bir çok aile gibi yeni yıla yeni evlerinde girmenin mutluluğunu yaşıyor. Depremde kaybettikleri canlar için yeni yıla buruk girdiklerini anlatan Hasan ve Şazenuş Dingiş, devletin varlığını her zaman hissettiklerini, kendilerine verilen evden de çok memnun kaldıklarını söyledi. Kahramanmaraş’ta 6 Şubat depremlerinin ardından evleri yıkılan veya ağır hasar alan vatandaşlar, teslim edilen yeni konutlara yerleşmeye devam ediyor. Şehirde yapımı tamamlanan Ebrar Sitesi’nde de bir çok aile gibi 67 yaşındaki Hasan ve 65 yaşındaki Şazenuş Dingiş çifti yeni yıla yeni yuvalarında girmenin mutluluğunu yaşıyor. Deprem sonrası yaşanan zorlu sürecin ardından teslim aldıkları yeni evlerinde ilk yeni yıllarını karşılamaya hazırlanan aile, bu yılbaşının kendileri için ayrı bir anlam taşıdığını belirtti. Yeni konutlarla birlikte kentte yaşamın normale dönmeye başladığını ifade eden vatandaşlar, yeni yılın Kahramanmaraş için yeniden ayağa kalkma yılı olmasını temenni etti. "Verdikleri evden de çok memnunuz" Türkiye’nin çok güçlü olduğunu belirten Şazenuş Dingiş, "Devletimiz her türlü yanımızdaydı. Yeni yıla buruk giriyoruz. Önceden karlar yağdığında çocuklar kartopu oynuyordu. Artık onlar cennette. Şu anda çocuklar az, inşallah gene çoğalırlar. Allah devletimizden razı olsun. Evimiz güzel elhamdülillah yeni yıla yeni evimizde giriyoruz" dedi. Bakan Murat Kurum ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çalışmalarını takdir eden Dingiş, "Herkesten Allah razı olsun. Sıcak yatağımdan kalkıp balkondan bakıyorum soğuk günlerde işçiler inşaatlarda çalışıyorlar. Allah razı olsun verdikleri evden de çok memnunuz. Biz batmıştık devletimizin yanımızda olmasıyla yer yüzüne tekrar çıktık. Devletimiz yardım etti, Allah’ta yardım etti" ifadelerini kullandı. Sıcak yuvalarına kavuşan Hasan Dingiş ise, "Allah Cumhurbaşkanımızdan razı olsun, konteynerde çadırda hepsinde oturduk faydalandık. Herkese çok teşekkür ederiz yeni yıla yeni evimizde giriyoruz" diye konuştu.