Türk Hukuk Enstitüsü Başkanı Avukat Tarkan Toper, İş Bankasındaki yüzde 28,5 oranındaki CHP hisselerinin hazineye devri konusunda yaşanan anayasaya aykırılık tartışmalarına açıklık getirdi. Toper, aslında mevcut durumun anayasaya aykırı olduğuna dikkat çekerek “İş Bankası hisselerinin hazineye devredilmesiyle Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu’na aykırılıklar giderilecektir” dedi. Devir işlemini miras hukuku açısından değerlendiren Toper şunları söyledi:
HİSSELER ‘ŞARTLI’ BIRAKILDI
Atatürk, 1933 yılında aile üyeleri ve akrabalarının kişisel mirasından hak talep edemeyeceğini ilişkin yasa çıkarılmasını sağladı. Atatürk 1927’de mal varlığının çoğunu hazineye bağışladı. Yine 1938 yılındaki vasiyetiyle bir kısım taşınmaz ve İş Bankasına ait hisselerini ‘şartlı’ olarak CHP’ye bıraktı. Atatürk’ün İş Bankası hisselerinden elde edilecek gelirleri, yaşarken ilgilendiği, okuttuğu ve manevi evlat kabul ettiği kişilere ve Türk Tarih Kurumuna verilmesini şart koştuğu görülmektedir. Atatürk’ün İş Bankası’ndaki hisselerini CHP’ye bir gelir olarak bırakılmadığı ortadadır. CHP, ‘Atatürk’ün manevi mirasına sahip çıktığını, bir manada vasiyetnamenin uygulanması için emanetçi olduğunu’ beyan etmektedir.
EMANETÇİ DE OLAMAZLAR
CHP, İş Bankasında 4 yönetim kurulu üyesi seçebiliyor. Ancak bu durum Siyasi Partiler Kanunu’na açıkça aykırıdır. Kanun metninden anlaşılacağı gibi, partiler ticaret yapamaz, banka sahibi olamaz ve yönetemez. Kanun’un 69’ncu maddesi gereği CHP, ticari gelirler yönünden emanetçi de olamaz. Bir taraftan Atatürk’ün vasiyeti diğer taraftan sorunun çözümü olarak hisselerin hazineye devredilmesinin anayasaya aykırı olduğu tartışmaları yapılıyor. Anayasanın 35’inci maddesine göre ‘Herkes mülkiyet ve miras hakkına sahiptir.’ Ancak mülkiyet sahibinin görünürde siyasi parti olduğu düşünüldüğünde anayasanın 69’uncu maddesi ele alınmalıdır. Maddede ‘Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur. Siyasi partiler, ticari faaliyetlere girişemezler’ hükmü yer alıyor.
MİLLETE TESLİM EDİLMELİ
Dolayısıyla asıl mevcut durum anayasaya mugayir oluyor. İş Bankası hisselerinin hazineye devredilmesiyle, Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu’na aykırılıklar giderilecektir. Yine Atatürk’ün manevi şahsiyeti zarar göreceğine yönelik tartışmalar yapılıyor. Ancak Atatürk’ün en büyük mirası Türkiye Cumhuriyeti ve mirasçısı da Türk milletidir. Çok partili siyasi hayatımızda sadece bir partinin kendisini Atatürk’ün mirasçısı olarak görmesi, bir vasiyetnameyi anayasa ve kanunların üzerine çıkarma çabası diğer partilere haksızlıktır. Ayrıca Anayasa’nın 69’ncu maddesine aykırıdır. CHP’ye düşen Atatürk’ün emanetini Türk milletine teslim etmektir. Vasiyetin de gereğince kullanılıp kullanılmadığı siyasi faaliyet kapsamında denetlenmelidir.
