Thomson Reuters ve İslami Pazarlar odaklı araştırma ve danışmanlık firması Dinar Standard ortaklığında hazırlanan, “Büyüyen İslami Pazarlar Yatırım Görünüm Raporu 2015”, dün Bahreyn’de düzenlenen “Küresel İslami Yatırım Yolları 2015” konferansında açıklandı. Rapora göre Türkiye, 2013’te 820 milyar dolarlık milli gelire ulaşan Türkiye, Endonezya’nın ardından (870 milyar dolar/GSMH) İslam dünyasının en büyük 2. ülkesi oldu. Turizm ve Ulaştırma sektörlerinde 51.8 milyar dolarlık ihracat gelirine ve 95 milyar dolarlık iç pazar büyüklüğüne erişen Türkiye, bu sektörlerde İslam dünyasının 1.si oldu.
Rapora göre İslam Konferansı Teşkilatı’na (İKT) üye 57 Müslüman ülkenin Gayri Safi Milli Hasılalarının (GSMH) toplamı 2013 sonu itibariyle 6.7 trilyon dolara ulaştı. Helal gıda ve yaşam pazarının büyüklüğü 2.1 trilyon dolara çıktı. İslami Finans Sektörünün pazar büyüklüğü 1.5 trilyon doları geçti. İslam ülkelerinin 2015-2019 döneminde yılda yüzde 5.4’lük büyüme ortalamasını yakalaması bekleniyor. Aynı dönemde dünya yıllık ortalama büyüme hızının yüzde 3.6, BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ülkeleri büyüme hızı ise yüzde 3.9 olarak tahmin ediliyor. Buna göre İslam ülkelerinin gelecek 5 yılda dünya ortalamasından 1.8 puan, BRICS ortalamasından ise 1.5 puan daha fazla büyüyeceği öngörülüyor.
İslam ülkeleri içinde yatırım çekme potansiyeli en yüksek olan ülkeler Türkiye, Malezya, Endonezya ve Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Suudi Arabistan, Kazakistan, Fas, Mozambik ve Mısır oldu.
Yatırım fırsatları açısından İslam ülkelerinde en yüksek getiri potansiyeli taşıyan sektörler; Enerji, Tarım ve Gıda, Elektronik, Turizm ve Ulaştırma, Metal, Kimya ve Bileşenler, Plastik ve Kauçuk, Textil ve Hazır Giyim, Altyapı ve İnşaat, Sağlık Ürünleri ve Hizmetleri oldu.
TÜRKİYE DOĞRUDAN YATIRIMDA 2. SIRADA
Türkiye 2013’te 13 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım çekerek İslam ülkeleri arasında 2. sıraya yerleşti. Doğrudan yabancı yatırım çekmekte 2009-2013 döneminde yüzde 11’lik bileşik büyüme oranına erişen Türkiye, yatırımlarda kalıcı bir ivme yakaladı.
TURİZM VE ULAŞTIRMA SEKTÖR GELİRLERİNDE İSLAM DÜNYASININ LİDERİ TÜRKİYE
Turizm ve Ulaştırma sektörlerinde 51.8 milyar dolarlık ihracat geliriyle İslam ülkeleri arasında ilk sıraya yerleşen Türkiye, bu sektörlerdeki 95 milyar dolarlık iç harcamasıyla da sektörel büyüklükte birinci oldu.
Thomson Reuters Küresel İslami Sermaye Pazarları Yöneticisi Dr. Sayd Farook, “Büyüyen İslami Pazarlar Yatırım Raporu: 2015’in amacı, 57 İslam ülkesi arasındaki yatırım fırsatlarına, yeni bir bakış açısıyla bakılmasını sağlamaktır. Hızlı büyüyen tüketici sektörlerini eşleştirmeyi amaçlayan bu yeni yatırım modeli Gıda, Perakende, Turzim, Sağlık başta olmak üzere hükumet harcamalarının yoğunlaştığı Altyapı ve İnşaat sektörlerine odaklandı” dedi.
BÜYÜYEN İSLAMİ PAZARLAR YATIRIM ENDEKSİ AÇIKLANDI
Büyüyen İslami Pazarlar Yatırım Endeksinde Türkiye ilk 10 içerisinde yer aldı. Malezya’nın ilk sıraya yerleştiği listede sırasıyla Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kazakistan, Mısır, Suudi Arabistan, Fas, Türkiye ve Mozambik yer aldı. İlk 10 ülke yatırım potansiyeli açısından diğer 47 İslam ülkelerine göre daha üstün performans gösteren ülkelerden oluşuyor. Ülkeler; temel büyüme verileri, büyüme ivmeleri, yatırım ivmeleri ve göreceli ülke risklerinin de yer aldığı 9 farklı ölçüte göre analiz edildi.
Endonezya’nın 249 milyonluk nüfusu ve 870 milyar dolarlık milli hasılayla en güçlü büyüme altyapısına sahip İslam ülkesi olduğu belirlendi. Doğrudan yabancı yatırım çekmede 2009-2013 döneminde yüzde 217 artış sağlayan Malezya ise büyüme ve yatırım ivmesinde liste başı oldu.
YENİ YATIRIM MODELİ İSLAM EKONOMİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİYİ ARTTIRACAK
Raporda, DinarStandard tarafından geliştirilen, İslam ekonomileri arasında yatırım fırsatları sunan sektörleri eşleştiren “İslam Ülkeleri Sektörel Kümelenme Modeli” de ilk defa tanıtıldı. Model, İslam ülkeleri arasında sektörler arası büyümeye, operasyonel değer zinciri oluşturulmasına ve ortak işbirliklerine dayanan yeni bir yatırım anlayışını öngörüyor. İslam ekonomileri arasında potansiyel yatırım fırsatları içeren kümelenebilecek sektörler şöyle sıralanıyor; Enerji, Tarım ve Gıda, Elektronik, Turizm ve Ulaştırma, Metal, Kimya ve Bileşenler, Plastik ve Kauçuk, Textil ve Hazır Giyim, Altyapı ve İnşaat, Sağlık Ürünleri ve Hizmetleri.
İSLAM DÜNYASINDAN ÇIKAN ŞİRKETLER KÜRESELLEŞMEYE BAŞLADI
DinarStandard CEO’su Rafi-uddin Shikoh, son dönemde İslam ülkelerinden çıkan şirketlerin hızla küreselleştiğine dikkat çekerek, “Büyüyen İslami Pazarlar artık hızla olgunlaşan zengin bir şirketler bileşenine sahip. Yıldız Holding/Ülker, Savola Group (S. Arabistan), Indo Food (Endonezya), Felda (Malezya) gibi küresel çapta rekabet eden gıda şirketleri arasında bulunuyor. PETKİM (Türkiye), SABIC ve Tasnee (Suudi Arabistan) küresel büyüklüğe erişen kimya şirketleri olarak öne çıkıyor. Türk Havayolları, Emirates (Birleşik Arap Emirlikleri), Katar Havayolları, Suudi Arabistan Havayolları global havayolu oyuncuları arasında yer alıyor. BİM, Lulu (BAE), Mydin Bhd (Malezya) Majid Al Futtaim (BAE) gibi perakende devleri ise bölgesel çapta hızla gelişen şirketler.-” dedi.
Sektörel Kümelenme Modeli’nde öne çıkan 3 sektörün profili ve sunduğu fırsatlar ise şöyle sıralandı;
İSLAM ÜLKELERİ 2013’TE 1.3 TRİLYON DOLARLIK ENERJİ İHRACATI YAPTI
57 Müslüman ülke, sektörel büyüklükleri toplamına göre listelendiğinde; ihracat, ithalat ve iç tüketim hacminde ilk sırayı enerji sektörü alıyor. İKT ülkeleri, 2013 itibariyle 1.3 trilyon dolar değerinde enerji ihracatı yaptı. Bu tutar küresel enerji ihracatının yüzde 43’üne denk geliyor. Enerji kümelenmesinin ihracat hızı 2009-2013 döneminde yüzde 109 büyüdü. Enerjide en fazla yatırım fırsatı sunan alanlar: Yenilenebilir Enerji (Mühendislik, Tedarik , İnşaat, Operasyon, Bakım ve Onarım); Rüzgar ve Güneş çiftlikleri, Biyoenerji İnovasyon Çözümleri, Enerji Yedekleme Çözümleri.
GIDA SEKTÖRÜ 974 MİLYAR DOLARLIK PAZAR FIRSATI SUNUYOR
İslam ülkelerinde ikinci en büyük sektörel kümelenme Tarım ve Gıda alanında görüldü. İKT ekonomileri, tarım ve gıda sektöründe 2013’te 118 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu, küresel ihracatın yüzde 8’ine denk geliyor. Sektörün 2009-2013 dönemsel bileşik büyüme hızı ise yüzde 42 seviyesine çıktı. İKT ülkelerinde gıda sektöründe iç talebin toplam değeri 974 milyar dolara ulaştı. Bu tutar küresel gıda tüketiminin yüzde 16’sına denk geliyor. Gıdada cazip yatırım fırsatlarının bulunduğu alanlar: Perakende (Süpermarket/Hipermarket); İşlenmiş Yağ İmalatı; Helal Et ve Sakatat; Gıda Atıkları ve Hayvan Yemleri; Tüketime Hazır Tahıllar, Süt ve Süt Ürünleri, Şeker ve Şekerleme&Tatlı; Kakao ve Kakao Ürünleri.
HELAL OTEL YATIRIMLARINDA ARTIŞ OLACAK
İKT ülkelerinde üçüncü en büyük sektör ise Turizm ve Ulaştırma (Elektronik sektörüyle bağlantılı olarak). İKT ülkeleri bu sektörde 2013’te 192 milyar dolar tutarında ihracat yaptı. Söz konusu tutar, küresel ihracatın yüzde 6’sına denk geliyor. Turizm ve Ulaştırma sektörlerinde yatırım fırsatı bulunan alanlar: Otomotiv Yedek Parça İmalatı; Havayolu Hizmetleri ve Ekosistemi; Helal Oteller ve Dinlenme Alanları; Otel Geliştirme.
