Kırgızistan’ın Narın Valisi Amanbay Kayıpov, Kastamonu Üniversitesi’nin davetlisi olarak bir heyetle Kastamonu’yu ziyaret etti. Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odasında Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Arslan ve Yönetim Kurulu Üyeleriyle bir araya da gelen Kırgızistan Valisi Amanbay Kayıpov, Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Seyit Aydın ve Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası (KATSO) Başkanı Selçuk Arslan başkanlığında bir heyetin geçen ay kendilerini ziyaret ettiğini belirterek, heyetler arasında hayvancılık başta olmak üzere çeşitli konuları ele alarak çalışmaya başladıklarını kaydetti.
Kırgızistan Valisi Amanbay Kayıpov, Türkiye’nin et ihtiyacının olduğunu bildiklerini ve Türkiye’den Kırgızistan’a gelen heyetle bu konu üzerinde çalışma yaptıklarını ifade ederek, “Bu konuyu sayın heyetimizin üyeleri de, işadamlarımız da Türkiye’ye hayvan ithal edilmesi konusundaki taleplerini bizlere ilettiler. Bizde zaten bunun üzerine çalışıyoruz. Gerekli çalışmalar tamamlandıktan sonra biz, Türkiye’nin bu alandaki açığını kapatma düşüncemiz var” dedi.
Hayvancılık ithalatı için Kırgızistan ve Türkiye arasında ortak bir şirket kurulacağını söyleyen Kırgızistan Valisi Amanbay Kayıpov, “Eğer ortak bir şirket kurmaya muvaffak olursak biz Kırgızistan olarak Türkiye’ye en organik, en temiz ve doğası da temiz olan bir ülkeden uygun fiyata et ithal etmeye hazırız” diye konuştu.
Türkiye’de ileri teknolojide gelişmiş mezbahanelerin olduğunu hatırlatan Kırgızistan Valisi Amanbay Kayıpov, “Sizden kesim, bizden de doğal etler olursa beraberce çalışmalar neticesinde iyi bir sonuç alacağımızı düşünüyorum. Bizde, Gümrük Birliği dediğimiz Avrasya Ekonomik Birliği vardır. Oradan gümrüksüz dışarıya çıkma imkanımız vardır. Çiftliklerin yakının da bulunması bizler için büyük bir avantaj sağlamaktadır” şeklinde konuştu.
Kırgızistan’a komşu ülkelerinde et alımı için taleplerinin olduğunu ifade eden Kırgızistan Valisi Amanbay Kayıpov, şöyle konuştu: “Şuanda komşu Beyaz Rusya, Kazakistan, Özbekistan gibi komşu ülkelerin bizden et alımı talepleri söz konusu. Ancak Türkiye’den gelen heyetimize anlaşmamız durumunda et ithalatı konusunu Türkiye’ye öncelik vermeye kararlıyız. Bu konuda çalışmalarımız çoktan başladı bile”
“Kırgızistan’da markette et fiyatları 4 dolar civarında bulunuyor”
Et’in hem Türkiye’de hem de Kırgızistan’da da işlenebileceğini belirten KATSO Başkanı Selçuk Arslan ise, “Çünkü et fiyatları markette yaklaşık 4 dolar civarında bulunuyor. Biz, Kırgızistan ziyaretinden sonra bu tespitlerimizi milletvekillerimize anlattık. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkililerine bu konuyu duyurmalarını talep ettik. Kırgızistan’daki en büyük sorun nakliye sorunudur. Türkiye ile Kırgızistan arasında 6 bin kilometre uzaklık var. Lojistik firmalarıyla da bu konuyu görüştük, onlardan da bu konuda fiyat aldık. Hem nakliye hem de organik et ithalatı fiyatlarını üst üste koyduğumuzda yine de Türkiye’ye daha hesaplı geliyor. Bu konuda ileriki günlerde bir çalışmamız daha olacak” ifadelerini kullandı.
“Kırgızistan’da hayvanlar tamamen doğal ortamda yetişiyor”
Kırgızistan’da hayvanların tamamen doğal ortamda yetiştirildiğine dikkat çeken Arslan, şunları kaydetti: “İster canlı hayvan alıp orada değerlendirip isterseniz başka yerlere satın. Zaten şuanda Türkiye’de ithal et sorunu var. Bizde Kırgızistan’a gidip gördük. Mezbahanelerinin biraz daha modernleşmesi gerekiyor. Onlar orada bu hizmeti verebilecek mezbahaneler var. Hayvanlar orada doğal olarak besleniyor. 3 bin metre yükseklikte Tanrı Dağlarının eteğinde yetişmiş doğal hayvanların lezzetini düşünün. Ayrıca hayvan ithalatının yanı sıra yün de var, yün numuneleri getirdik. Cevizde getirdik. Kımızla ilgili çalışmalar var. At sütü dediğimiz kımız, alternatif tıpta kullanılmaya başlandı. İsviçre’de böyle bir tesis yapılmış ve detoksta kullanıyor”
“İthal ürünler için nakliye sorunu da tren ile çözülebilir”
Kırgızistan’dan Türkiye’ye gelecek ürünler için nakliye sorununun olduğunu ve bu sorununda tren yoluyla çözülebileceğine işaret eden Arslan, şöyle devam etti: “Kırgızistan ile ilişkilerimizde hayvancılığın yanı sıra süt diyebiliriz, yün diyebiliriz, kömür ve madencilik diyebiliriz. 5 bin kalori civarında kömürleri var. Bu kömür Türkiye’ye nasıl gelir tabii ki hemen akla tren yolu geliyor. Bunlarla ilgili lojistikte biraz sıkıntı oluyor. Maliyetleri arttırıyor. Bakliyatla ilgili çalışmalarımızda bulunuyor”
“Kırgızistan’daki ürünler, organik sertifika alındıktan sonra daha değerli hale gelecektir”
Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Seyit Aydın da, Kırgızistan’da yetişen bütün mahsullerin organik olduğunu vurgulayarak, “Kırgızistan’da şuanda bütün mahsuller organiktir. Hayvani veya yetişen tahıl, bahçe ve nebati hepsi organiktir. Sadece bunun sertifikasını almamışlar. Sertifikada zaten verilir çünkü bütünüyle organik olduğu görülüyor. Bütün mesele onun yolunu görmek ve göstermektir. Bugün itibariyle organik sertifikası aldıktan sonra çok daha değerli hale geleceğini biliyoruz”
Kırgızistan’da mezbahanelerin modernleştirilmesiyle birlikte üretim tesislerinin de kurulması gerektiğini söyleyen Rektör Aydın, şöyle konuştu: “Bizim arzumuz ayrıca şudur. Yetiştirme tesislerinin, üretim tesislerinin de kurulup her tarafa ihraç edebilecek seviyeye gelmeleridir. Çünkü iptidai yetiştirme tarzıyla kaynakların tükenmesi tehlikesi de vardır. Modern üretim tesislerine bu yüzden geçme zorunlulukları var”
Kırgızistan’dan gelen heyet, işadamlarıyla bir araya gelerek, üretim tesislerini ve mezbahanelerde incelemede bulunacaklar.
Vedat Yunus İkizoğlu
