Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneklerinin yer aldığı ve günümüze kadar ulaşan tarihi düğmeli evlerinin birçoğu yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Çok az sayıda düğmeli evin restore edilerek ev ve otel olarak işletildiği Akseki’de çok sayıda ev ise tek tek yıkılıyor. Restorasyon maliyetlerinin yüksekliğinden dolayı evler göçmeye başlarken, bazıları ise bakımsız bir şekilde ayakta kalmaya çalışıyor.
Alaçeşme Mahallesi Muhtarı Hasan Uluğkay, mahallede 2008 yılında geleneksel konut mimarisinin nitelikli örneklerinden 7 ev, tarihi mezar taşları ile anıtsal nitelikli ağaçların bulunduğu mezarlık ve köyü yaylaya bağlayan taş döşeme yolların koruma altına alındığını söyledi.
2008 yılında 7 ev koruma altına alındı
Muhtar Hasan Uluğkay, 2008 yılında Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu uzmanlarınca, Alaçeşme köyünde yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan rapor doğrultusunda, taş ve ahşap malzemeyle inşa edilen, Akseki bölgesi geleneksel konut mimarisinin nitelikli örneklerinden olan 7 yapının, taşınmaz kültür ve tabiat varlığı olarak tesciline karar verildiğini söyledi. Köyün yaklaşık 800 yıl önce kurulduğunun tahmin edildiğine değinen Uluğkay, "Köydeki tarihi evler, Akseki’deki (hatıllı evler) sınıfındadır. Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun yürüttüğü çalışmalar sonucunda 7 ev ile köyümüzün merkezindeki patika diye anılan taş yollar, köprüler ve mezarlıklar, korumaya alındı. Korumaya alınan evler, yaklaşık 250-300 metrekare alana yerleştirilmiş, 6 ve 7 odalı evlerdir. Bunların kafesleri cumba olarak anılmaktadır ve dışa açık şekilde bulunmaktadırlar" dedi.
Koruma altındaki 7 evden 5 tanesi yok olma tehdidi altında
Alaçeşme Mahallesi’nde koruma altına alınan, bir çivi çakılmasına dahi izin verilmeyen ancak restorasyon çalışmaları da yapılmayan düğmeli evlerin yıkılmaya başladığına dikkat çeken Uluğkay, şu bilgileri verdi:
"Mahallemizde 2008 yılında Antalya Koruma kurulu tarafından korumaya alınan 7 adet tarihi özelliği olan bina var. Fakat mal sahiplerinin ekonomik durumlarının iyi olmaması nedeni ile yaptıramadılar. Sadece 2 kişi restorasyonunu yaptırabildi. Bunlardan bir tanesi devletten bir miktar yardım alarak yaptırdı. Babamın koruma altında bulunan 300 yıllık tarihe sahip düğmeli evi dahi çöktü. Mirasçıların ekonomik durumdan dolayı evimizi yaptıramadık. Babama ait tarihi düğmeli ev 300 metre karedir. 4 oda bir mutfağı olup iki katlı çift taraflı cumbalı bir evdir. İlk yıkım başladığı zaman Akseki Belediyesi koruma kuruluna müracaat ettim. Bugüne kadar halen cevap bile verilmedi. Ev atıl duruma geldi. Çatısı göçtü. Duvarları yıkılmaya başladı. 2008 yılında koruma altına alınan 7 evden 5 tanesi atıl duruma geldi."
"Bir çivi dahi çakamıyoruz"
Köydeki evlerin birçoğunun düğmeli evler olduğunu belirten Uluğkay, “Maalesef koruyacağız derken bir çivi dahi çakamıyoruz. Evler yıkıma mahkum hale geldi. Devletimizden ayakta kalan evlerin kurtulabilmesi için yardım bekliyoruz. Bir tarih yok olup gidiyor” diye konuştu.
Ayşe Çatlı
