İzmit'in en eski çeşmelerinden biri olan Kertil Tekke çeşmesi, Roma ve Bizans dönemlerinde şehrin önemli su kaynağı olarak kullanıldı. Eski dönemlerde insanların kıyafetlerini yıkadıkları ve su ihtiyaçlarını karşıladıkları çeşme, ilk kez 1999 Marmara depreminden sonra restore edildi. Restore edildikten sonra uzun yıllar şehrin kültürüne katkı sağlayan Kertil Tekke Çeşmesi, daha sonra da define avcılarının hedefi oldu. Çeşmeyi definecilerden korumak için hareket geçilirken, 2011 yılında çeşmenin dokusuna zarar vermeden mermerle kapladı.
"Kışın sıcak, yazın soğuktur"
Veliahmet Mahallesi'nin çok eski zamanlarda kurulduğunu belirten muhtar Kadir Kızıl, uzun yıllardır mahalleyi korumak için çalışmalar sürdürdüklerini kaydetti. Kızıl, "Su kaynağımız sarnıçlar içerisindeki Gündoğdu Mahallesi'nden buraya geliyor. Fakat yerleşim yerleri ve binalar yapılınca sarnıçlardan gelen suların yağmur suları gibi bulabildiği yerden geliyor. Günümüzde yağmur yağdığı zaman su daha çok akıyor. Bu suyun bir özelliği de kışın sıcak ve yazın soğuktur. Çeşmenin arkasındaki toprak hazne sayesinde bu şekilde oluşuyor" dedi.
"Musluk çalındı"
Çeşmeye takılan muslukların tarihi eser zannedilip, çalındığını ifade eden Kızıl, "Biz buraya musluk taktırmıştık fakat musluğu tarihi eser zannederek çalıyorlar bu şekline getirdik. İlk yapıldığı Rum ve Ermeni döneminde yapılmış bir çeşmedir. Tam olarak tarihini bilemiyoruz, çeşmenin üzerinde yazıdan da anlaşıldığı gibi burası toprak bir alandı. Mahalleli eskiden burada oynardı, içme suyu olarak kullanırdı. Burada mahallenin hanımları halı, kilim, hasır gibi eşyaları yıkarlardı. Yani burası bir açıdan da çamaşırhane olarak da kullanılırdı" diye konuştu.
Tarihi çeşme, 24 saat boyunca izleniyor
Tarihi çeşmeyi korumak için yenileme çalışması yapıldığını anlatan Kızıl, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çeşme eski haliyle betondan yapılmıştır. İçerisine define avcılarının girme çabasından dolayı, tarihimizi mermer ile koruma kararı aldık ve projemizi başlattık. Projemiz kapsamında belediyemiz anıtlar ile görüştü ve gerekli izinleri aldı. Çeşmenin tarihi yapısını bozmadan bu şekilde bir yenileme çalışması tamamlandı. Çeşme 24 saat boyunca güvenlik kamerasıyla izleniyor. Çeşme, eski belediye başkanı tarafından parke ile kaplandı. Ardından bir sonraki belediye başkanı tarafından da günümüzdeki haline kavuştu. Asıl mermer aynı şekilde yerinde duruyor. Yalağı da aynı şekilde orijinaldir, çeşme ile birlikte yapılmıştır. Yazıda da göründüğü gibi 24 saat kamera sistemi ile bu alanı koruyoruz"
Üniversiteden öğrencilerin gelerek, Kertil Tekke çeşmesinde araştırma yaptıklarını dile getiren muhtar Kızıl, "Çeşmedeki yazıları ve tarihçeyi çıkartıyorlar. Zaman zaman öğrenciler gelip, 'muhtarım bu yazı neden ters?' diyerek sorular soruyorlar. Bende yardımcı olmaya çalışıyorum" dedi.
Fehime Kartal-Cihan Atik
