Safra taşı neden ve nasıl oluşur? Konusunda bilgi veren Dr. Sayılır, “Safra taşı, safra kesesi veya safra yolu içerisinde katı materyallerin oluşması ile meydana gelir. Bu taşlar en sık “kolesterol” ( yüzde 80), daha az “pigment ve diğer” (yüzde 20) materyalin safra içerisinde katılaşması ile oluşur. Safrayı oluşturan kolesterol, safra asitleri, bilirübin, fosfolipid, mineraller ve diğer bileşenlerin derişimindeki dengenin bozulması veya safra kesesinin boşalmasında bozulma sonucu meydana gelir” dedi.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Hastalığın oluşmasında bir çok risk faktörleri oluştuğuna dikkat çeken Dr. Sayılır, “ Genetik yatkınlık. İleri yaş. Kadın cinsiyet. Batı tipi beslenme (Kolesterol, doymuş yağlar, rafine karbohidratlar, protein ve tuzdan zengin buna karşı liften fakir beslenme), Obezite, Şeker hastalığı, Östrojen fazlalığı (Gebelik, doğum kontrol ilaçları, hormon replasman ilaçları), Hızlı kilo verme, Uzun süren açlık, İlaçlar (Östrojen, bazı kolesterol ilaçları vs), Bazı kan hastalıkları, Karaciğer sirozu” diye sıraladı.
Safra taşı oluşumunu önleyebilmek için günlük hayatımızda basit değişiklikler yapılabildiğini kaydeden Dr.Sayılır bunları şu şekilde sıraladı;“ Obeziteden kaçınmak .Beslenmemizde kolesterol, doymuş yağlar, rafine karbohidratlar, fazla protein ve tuzdan kaçınmak buna karşın liften (sebze, meyve, kuru baklagiller vs) zengin diyet uygulamak. Zayıflamak için hızlı kilo vermekten kaçınmak, dengeli ve uygun hızda kilo vermek. Kullanılan ilaçlara dikkat etmek ve bu konuda doktorumuza danışmak” dedi.
SAFRA TAŞI TEDAVİSİ İÇİN NE TÜR YÖNTEMLER VARDIR?
Tedavi yöntemleri hakkında bilgi veren Dr. Sayılır, “Semptomatik safra kesesi taşlarının günümüzde kabul edilen tedavi yöntemi Laparoskopik kolesistektomi denilen karın duvarına birkaç (sıklıkla 4 ) yerden açılan delikler yardımı ve karnın hava ile şişirilmesi ile yapılan safra kesesinin taşlar ile birlikte çıkarılmasıdır. Bu yöntemin alternatifi açık kolesistektomi denilen klasik kesi ile açık olarak hastanın ameliyat edilmesidir. Bu cerrahi yöntemler dışında cerrahi için çok riskli seçilmiş vakalarda bazı ilaçlar kolesterol taşlarının tedavisinde kullanılabilir. Ancak ilaç ile tedavi başarısı düşük ve ilaç kesilince nüks sık gözükmektedir.
Safra kanalına düşen taşlarda ise kabul edilen tedavi yöntemi ise ERCP (Endoskopik retrograt kolanjio pankreatografi) 'dir. Bu yöntem ile ERCP için özel olarak geliştirilmiş bir endoskop ile ağız yolundan mide geçildikten sonra oniki parmak barsağında yer alan safra kanalının açılım ağzına girilerek safra kanal taşlarının kırılması ve çıkarılması mümkündür” diye konuştu.
Kendilerine başvuran 8 aylık 26 yaşındaki bir hastanın karın ağrısı bulantı, kusma gibi şikayetlerle geldiğini yapılan incelemede ise safra kesesinde taşlar saptandığını belirten Dr. Sayılır, “8 aylık gebe iken karın ağrısı, bulantı kusma yakınması ile başvuran hastamıza yapılan batın ultrasonografisinde safra kesesi duvarında kalınlaşma ve içerisinde taşlar saptanmıştı. Hastaya taşlı kolesistit (kese iltihabı) tanısı konuldu. Mevcut gebelik nedeniyle yatırıldı ve antibiyotik tedavisi başlandı.
İlaç tedavisi ile yakınması düzelen hasta 8 aylık gebe olması nedeniyle ameliyat edilmedi ancak hastaya takip önerildi. Ancak hasta takibe gelmedi. Doğumdan sonra 3. ayda yeniden aynı yakınmalar ile başvurdu ve aynı teşhis konuldu ve ameliyat önerildi ancak hasta ameliyat olmayı kabul etmedi. Yakınmaları gerileyen hasta 5 ay sonras yine karın ağrısı, bulantı kusma, üşüme titreme ateş, sarılık, halsizlik ve genel durum bozukluğu yakınması ile yakınları tarafından yeniden hastanemize getirildi. Sepsis denilen kana bakterilerin karışması nedeniyle çoklu organ yetmezliğ gelişen hasta, yoğun bakım ünitesine alınmak ve tedavisi burada yapılmak zorunda kaldı. Yapılan tetkiklerinde safra kesesi içinde çok sayıda taş ve ana safra kanalı içinde de taş saptandı. Bu hastaya önce ERCP ile kanaldaki taşın çıkarılması ve ardından safra kesesi için laparoskopik kolesistektomi uygulandıktan sonra yoğun bakımdan ve takibinde hastaneden taburcu edilerek tedavisi tamamlanmış oldu. Bu hasta başta takibi bırakmamış ve doğum sonrası opere edilmiş olsaydı, bu şekilde hayatını tehdit eden komplikasyonlara maruz kalmayacaktı” ifadelerini kullandı.
