Şanlıurfa’da son günlerde vatandaşların sık sık şikayet ettiği siyah böcekler, kentin neredeyse her noktasında bulunuyor. Uzmanlar tarafından kara bit olarak adlandırılan kanatlı siyah böcekler kenti adeta esir aldı. Böcekler, uzmanlara göre gerekli tedbirler alınmazsa yaşanan küresel ısınma ile daha da çoğalacak.
Harran Üniversitesi Biyoloji Öğretim Üyesi ve Biyolojik Etkinlik Laboratuvarı Araştırma ve Analiz Sorumlusu Dr. Şahin Toprak, geçen yıl böcek popülasyonu ile ilgili sayılarında ciddi bir artışın yaşanacağını belirtmesine rağmen idarecilerin bunu dikkate alınmadığını öne sürdü. Araştırma sorumlusu Toprak, bilim adına böcek popülasyonu üzerinde 10 yıldır araştırma yaptıklarını belirterek, kent idarecilerini gerekli önlemleri alınması noktasında uyardı. Toprak, gerekli önlemlerin sadece kimyasallar ile değil, bilimin gerektirdiği yöntemlerle yapılması gerektiğini ifade etti.
İnsan sağlığına hiçbir faydası olmadığı belirtilen böceklerin, öldükten sonra bakteri oluşturarak kötü koku yaydığı ve doğada özelikle bitki köklerine ciddi hasarlar verebildiği ifade edildi. Uzmanlar özellikle aşırı yağışlar sonrası ışık, nem ve sıcaklıkla birlikte böceklerin 2-3 döllenmeden 5-6 döllenmeye kadar çoğalabildiğini aktardı. Vatandaşlar da önlem alınmasını istedi.
“Her yerde varlar”
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Harran Üniversitesi Biyoloji Öğretim Üyesi ve Biyolojik Etkinlik Laboratuvarı Araştırma ve Analiz Sorumlusu Dr. Şahin Toprak, aşırı yağışlar sonrası sıcaklık, nem ve ışığın artışı nedeniyle böcek popülasyonun yaygınlaştığını belirti. Toprak, “Böcek popülasyonunun yaygınlaşması aslında geçen yıl beklediğimiz bir durumdu. Yerel idarecileri geçen yıl bu konuda uyararak bilim insanı olarak görevimizi yapmıştık.
Gelecek yılda oldukça büyük böcek popülasyonu beklediğimizi ifade etmiştim. Bu yılda beklediğimiz gibi böcek popülasyonu artışı var. Özelikle kara bite değimiz böcekler, bu yıl beklenen de daha çok popülasyon artışı var. Bu artışın nedeni ise bir küresel ısınma artışı olduğu içindir. Sıcaklık, nem ve fotoperyok yani ışık oranın fazla olmasıdır. Bu koşullar optimal düzeyde olduğu zaman inanılmaz bir popülasyon büyümesi gerçekleşiyor. Şuan da yağmurlarla beraber nem oranı yükseldi. Nem, sıcaklık ve ışık bir araya gelince bu böceğin popülasyonunu çok ciddi derecede artırıyor” dedi.
“Küresel ısınma artıyor”
Küresel ısınmanın artığına dikkat çeken Toprak, “Dünya genelinde böcek popülasyonu artıyor. Bu yükseklik küresel ısınmadan kaynaklanıyor. Böcekler belli sıcaklık dönemlerinde 2-3 döl veriyorlar, sıcaklık artınca bu sayı 5-6 döle çıkıyor. Bizim için kuşaklar önemlidir. Şanlıurfa’da böcekler, nem ve bu sıcaklık koşulunda normalden daha çok kuşak verecekler, bu da popülasyon artışını sağlıyor. Popülasyon artışı sadece kara bit familyasıyla da ilgili değildir. Bu sivrisinek, tatarcık ve diğer böceklerin artışı da çok fazla Şanlıurfa’da, bu artışla ilgili çok önemli mücadele gerekiyor. Kara bit familyasının insan sağlığı açısından çok büyük bir önemi yoktur.
Özellikle halk arasında kara böcek tabiriyle bitkilerin köklerinde yerleşince ciddi manada hasarlar verebilir. Çok ciddi bir şekilde mücadele edilmesi gerekiyor. Harran Üniversitesinde özellikle Biyoloji Bölümü olarak Şanlıurfa’da böcek popülasyonunu 10 yıldır takip ediyoruz. Eğer bize bu konuda talep olursa, bizde gereken bilgiyi ilgili kurumlara vermeye hazırız. Çevresel rehabilitasyondan tutunda biyolojik mücadele, mekanik, fiziksel ve kimyasal mücadelenin koordineli bir şekilde yapılması gerekiyor. Kimyasal ilaçlamayla bu böcekler yok edilmez. İnsan sağlığını tehdit edecek şekilde daha az aşağı çekme şansımız yoktur. Bir entegre vektör organize edilmesi lazımdır.
Bunun içinde Üniversite dahil olmak üzere, il sağlık müdürlüğü, belediyeler ve valilik bir koordinasyon sağlayıp, çok köklü bir şekilde bu sorunu çözüme kavuşturabilir. Bilimde de bunun yeri vardır. Sadece böcekleri öldürerek çözüm istemiyoruz. Önemli olan insan, tarım ve çevre sağlığına en az zarar verecek düzeye indirmek” diye konuştu.
Bekir Basmacı - Ahmet Kolsuz
