Türkiye’nin örtü altı sebze ambarı konumundaki Antalya’da, bazı ürünlerde mevsimsel olarak üretimde düşüş yaşanıyor. Özellikle kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi kıl sivri(manken) biberde hava şartlarının soğuk gitmesi nedeniyle üretim gözle görülür bir düşüş yaşandı. Antalya Toptancı Hali’ne günde ortalama 3 ile 5 ton arasında gelen sivri biberin kalitesine göre alış fiyatı 6 ile 9 lira arasında değişiyor. Kıl sivri biberin eklenen maliyetlerle birlikte İstanbul’daki marketlerde fiyatının 17 liraya kadar yükselmesinin doğal olduğuna dikkat çekildi.
"Yüksek vergiler etkili"
Antalya Hal Dernek Başkanı Nevzat Akcan, sivri(manken) kıl biberdeki fiyat artışındaki ana sebebin mevsimsel olduğunu kaydetti.
Antalya’da sivri biberin satış fiyatının 8-9 lira bandında olduğunun altını çizen Akcan, “ Burada maliyetler arttı. Maliyetten mümkün değil kısamıyoruz. Her sene girdilerimiz yüzde 20 artıyor. Üreticinin yetiştirdiği ürün son 10 yıldır devamlı geriliyor. Bu ürün İstanbul’da marketteki raftaki yerini alıncaya kadar çeşitli vergiler geliyor. Kim burada kazanan devlet. Tarım sektöründe şuanda ne çiftçi, ne tüccar ne komisyoncu para kazanamıyor. Bir maldan 3-4 sefer aynı üründen vergi alınır mı? Buda maliyet. Her şeyimiz ithal olmuş.”dedi.
"Antalya halinde en kalitelisi 9 lira"
Antalya halinden 9 liraya çıkan ürün girdilerle İstanbul’da 17 liraya afaki bir rakamla satıldığını kaydeden Akcan, “ Ama sürekli maliyet biniyor, hepsinin bir bedeli var. Şu ürün akşama kadar serada dönümünden bu mevsimde 30 kilogram biber toplayabilir. Yevmiye parasını kurtarmaz. Bu girdileri tarımda düşürmemiz gerekiyor. Üreticiyi yaşatmazsak, birkaç sene sonra daha büyük rakamlara tüketici biber yemek zorunda kalacak. Ekmeyecek, ette olduğu gibi biberi de ithal etmeye başlayacağız. Şuanda biber cinsi ürünlerin en az üretildiği zaman. 1 ay daha biber fiyatı düşmez. Üretim çok az, hava şartlarından dolayı.” ifadelerine yer verdi.
"Ürün az biber pahalı, yazın bol çöpe gidiyor"
Tüccar Ali Yandık, biberde fahiş fiyat artışının söz konusu olmadığının altını çizerek, aradaki uçurumun tamamen masraflardan kaynaklandığını dile getirdi.
İşçi, karton, poşet,nakliye masraflarının biberin fiyatını etkilediğini kaydeden Yandık, “Geçen yıla oranla, kasa, nakliye, poşet fiyatları yüzde 20 arttı. Bunların hepsini eklediğiniz zaman arada bir uçurum yok. 1 liralık ürünü 5 liraya mı satıyoruz. Hayır.9 liraya aldığımız ürünü 12 liraya satıyoruz. Halde 17-20 liraya sivri biber yok. İstanbul’daki tüccar Antalya’dan aldığı en iyi malı orada 12 liradan sattı. Herkes haklı aslında. Devletimizin bu işe bir el atması lazım. Maliyetlerin dengelenmesi gerekir. Marketin kira bedeli artıyor. Mazot zamlanıyor. Bu arz talep meselesi. Ürün az olduğu fiyat yüksek, çok olduğu zaman düşük olur. Şimdi biber 17 liraya çıkmış diyorlar birde yazın gelsinler, biz çöpe sivri biber döküyoruz. 30-40 kuruşa satamıyoruz. Bu ayda biberin kilogram maliyeti 4-5 lira. Şuan mevsimsel haftalık 300 kilogram biber toplanıyor. Yaz mevsimine doğru biberin fiyatı ister istemez düşecektir. Bu fiyatların etkisi tamamen mevsimseldir. Her yıl bu tür yüksek fiyat artışlarını görüyoruz.” dedi.
"Aradaki fark çözülsün"
Üretici Ramazan Durgun ise saat 03.00’dan bu yana halde olduğunu 3 liradan normal biberi satamadığını belirterek fiyatların abartılmasından yakındı. Kumluca ilçesi Mavikent Bölgesinde biber üretimi yapan çiftçiler, üretici ile tüketici arasındaki biber fiyatlarının çok farklı olduğunu belirterek tepki gösterdi.
Biber üreticisi Suat Bars, İstanbul’da kıl sivri biberin 17 liraya satıldığını, Kumluca'da ise bu ürünün fiyatının 5 - 6 lira arasında olduğunu belirtti.
Tüketicinin daha ucuz biber yemesi için, aradaki fiyat farkının az olması gerektiğini ifade eden Bars, " Biz buna anlam veremiyoruz. İstanbul’da biber ucuz olursa tüketici alır yer. Bizde burada daha iyi satış yaparız. Gece gündüz çalışıyoruz. 5 liraya zor satıyoruz. Arada 10 lira farkla İstanbul’da veya başka yerlerde fiyatın yüksek olmasına bizde üzülüyoruz. Tüketicileri bizde düşünüyoruz. Aradaki farkı bir türlü çözemedik. Devletimizden konunun çözümü için yardım istiyoruz” dedi.
Üretici Mustafa Türkyön ise, kıl sivri biberin satış aşamasına kadar çiftçinin büyük zorluklar çektiğine değinerek,
" Lakin ürettiğimiz malın maliyetinin çok az üzerinde, yani bizi öldürmeyen, güldürmeyen, arada oynatan şekilde, bu işi devam ettirebileceğimiz kadar bir pay sunuluyor. Sonuca baktığımızda bu işten en az kazanan çiftçidir.” diye konuştu.
İsa Akar-Adem Akalan-Ramazan Sarıkayalı
