Türkiye'nin en önemli örtü altı üretim üssü Antalya'da uzun süredir devam eden soğuk ve yağışlı hava yerini güneşli günlere bıraktı. Soğuk hava sebze üretimi yapan çiftçiyi olumsuz etkiledi. Bu süreçte çiftçi günlerce don nöbeti tutarken, aşırı nemli giden hava nedeniyle hastalıklarla da mücadele etmek zorunda kaldı.
Seralardan çıkan ürünün az olması Antalya'da Toptancı Hali'ne de yansıdı. Ürün azlığı nedeniyle bazı ürünlerin fiyatlarında yükseliş yaşandı. Kentte havaların ısınmasıyla birlikte seralardaki özellikle domates, salatalık, patlıcan, kabak, biber çeşitlerinin üretiminde artış başladı. Hale giren ürün geçen haftaya göre üç kat artarken, fiyatlar ise neredeyse yarı yarıya düştü.
Halde domatesin fiyatı 4-12 TL, patlıcan 7-13 TL, salatalık 4-7 TL, sivri biber 11-25 TL, kabak 2-4 TL, dolmalık biber 10-24 TL olarak belirlendi.
"Üretim az olunca fiyat yüksek oluyor"
Aksu ilçesinde salatalık üretimi yapan Ali Celbiş, havaların ısınmasıyla birlikte ürünlerin çoğalmaya başladığını belirtti. Kış döneminde iklim şartlarına bağlı olarak ürünün az olması nedeniyle fiyatların da yüksek olduğuna değinen Celbiş, “Yüksek görünüyor ama üretim az. Ama gün geçtikçe ürün çoğalır ve vatandaşımız daha ucuza tüketmeye başlar. Bugün salatalığı 7 TL’ye hale verdim ama vatandaşımıza ulaşıncaya kadar sanırım 20 TL’ye kadar yükselir. Arada çok fark var. Nasıl olduğunu biz de anlayamıyoruz. Burada çiftçi kazanmıyor, çünkü girdi maliyetleri çok yüksek. Biz kazanmıyoruz. Biz düşüğe maledelim, tüketicimiz de ucuza yesin. Yerli tohum üzerinde çalışma yapılsın, bir fidenin fiyatı 7-8 TL oldu. Girdiler belimizi büküyor yoksa biz üretiriz” diye konuştu.
"Fiyatlar düşüyor"
Havaların ısınmasıyla ürünün arttığını ancak fiyatların düşüşe geçmesiyle yine çiftçinin kazanamadığını ifade eden Celbiş, ”Ürün bol ama bu kez fiyat düşük. Bizden 7 liraya çıkan ürün vatandaşa ulaşıncaya kadar 20 TL oluyor. Buna çare bulmamız lazım. Çiftçiyle vatandaşın buluşabileceği ortam olsa çok güzel olur. Bugün salatalığı hale 7 TL’ye bıraktım. Markete gitsem şu an 19 TL 99 kuruştur. Kendi ürünümüze bakıyoruz garibimize gidiyor. Domates ise 6 ile 12 TL arasında gidiyor. Kalitesine göre değişiyor. Domatesin fiyatları güzel ama üretimde sıkıntı var. Yağış oldu, hastalıklar oldu. Maliyetler yüksek olduğu için domatesin fiyatı çok aşağı düşer çiftçi kazanamaz, ithal etmek zorunda kalırız. Yeni en geç bir ay içinde rafta olur. Fiyatlar düşecek vatandaşımız rahat olsun. Çiftçi ucuz gönderiyor ama tüketici pahalı yiyor” dedi.
"20 güne fiyatlar düşecek"
Domates üreticisi Doğukan Celbiş, bazı tarım ürünlerinde fiyatların yüksek olmasının havanın soğuk ve aşırı yağışlar nedeniyle üretimde sıkıntı yaşanmasından kaynaklandığını bildirdi. Havalardan kaynaklı kısıtlı üretimin geçici olduğunu ve ürünlerin artmaya başladığını ifade eden Celbiş, “Şu an domates halde 6 ile 12 TL arasında gidiyor. 15-20 gün içinde fiyatların daha da düşmesini bekliyoruz. 10 TL’den domates satmak bizi kurtarır ama daha aşağısı zarar olur. Çünkü girdiler geçen yıla oranla üç kat arttı. Havalar ısındıkça ürün artacak, bu kez sürümden kazanabiliriz. Kışın ise ürün az, fiyat yüksek oluyor” diye konuştu.
"3 günde fiyatı 12 TL düştü"
Patlıcan üreticisi Merve Celbiş, ekim ayında toprakla buluşan fidelerin yaklaşık 3 ay sonra ilk hasadını vermeye başladığını belirti. Haziran ayının sonuna kadar patlıcan hasadının devam edeceğini ifade eden Merve Celbiş, “İklim şartlarından dolayı kışın verim düşük oluyor, talep fazla olunca fiyatlar yükseliyor. Zam şampiyonu oluyor. Havalar ısınmaya başladı, üretim artmaya başlayacak. Bugün hale 13 TL’ye patlıcanı bıraktık. Ama dışarı üreticiye bu 25-30 TL’ye yansıyabiliyor. 3 gün önce biz patlıcanı hale 25 TL’ye satıyorduk, bugün ise yarı yarıya düşüş oldu. Havalar ısındıkça verim artacaktır. Mayıs ayında ürün çok çıkar ve fiyatlar düşer” dedi.
"Tüketiciye müjde"
Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali’nde komisyonculuk yapan İsmail Erten, “Öncelikle tüketicilere müjde verelim. Bugüne kadar çok sıkıntı çektiler, hep yüksek fiyattan ürün aldılar. Hava şartlarından dolayı Antalya’da çok soğuk bir dönem geçirdik. Üretimin az olması, havanın yağışlı gitmesi fiyatları çok etkilemişti. Ama bugün itibarıyla geçen hafta 26 TL olan patlıcan bugün 10-13 TL, geçen hafta 13-14 TL olan kabak bugün 2-4 TL, geçen hafta 30-35 bandında olan biber çeşitleri bugün 20-25 seviyesinde, domates geçen hafta 20-25 arasıyken bugün 6 ile 12 TL arasında işlem görüyor. Dolayısıyla bütün fiyatlar yarı yarıya düşmüş durumda. Bu düşüş devam edecek. Havaların ısınmasıyla tüketicilerimiz daha ucuza ürün yiyeceklerdir” diye konuştu.
"Halde ürün artışı üç katına çıktı"
Havaların hızla ısınmaya başladığını söyleyen Erten, “Geçen haftaya göre üç kat hale ürün girişi var. Soğuktan dökmeyen sebzeler tetikteydi, ısıyı görünce ürün artışı olacak. Verim yükseldi, günden güne fiyatlar düşecektir” dedi.
Rusya’nın fiyatlarda fazla bir rol oynamadığını anlatan Erten, “Avrupa Birliği ülkeleri yeterince üretim yapamadı, Türkiye’ye talep doğdu. Bir de Polonya’ya çok sayıda Ukraynalı'nın gelmesiyle o yöne doğru ihracat aşırı derecede artmıştı. Şu anda oralarda da üretim arttı. Avrupa’da fiyatlar düşüşe geçti, azda olsa onun da etkisi var” dedi.
İsa Akar - Ertuğrul Gün
