Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afrika turunun ikinci durağı Togo’da Cumhurbaşkanı Faure Essozimma Gnassingbe ile baş başa ve heyetler arası görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenlemiş, toplantının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Togo Cumhurbaşkanı Gnassingbe, Burkina Faso Devlet Başkanı Christian Kabore ve Liberya Devlet Başkanı George Manneh Weah ile bir araya gelmişti. Düzenlenen dörtlü zirvenin ardından yayınlanan ortak bildiride, dört Devlet Başkanı’nın güvenlik, sağlık, iklim ve kalkınma ortamından kaynaklanan sınamalara ilişkin ortak menfaat meseleleri ile Türkiye ve Afrika ülkeleri arasında işbirliğine ilişkin fikir teatisinde bulunduğu aktarıldı.
Aşı eşitsizliğine atıfta bulunuldu
Devlet başkanlarının pandemi kaynaklı küresel sağlık krizine atıfta bulundukları bildiride, pandemiye karşı etkili bir şekilde mücadele için araç ve kaynakların yetersizliği sebebiyle, özellikle Afrika kıtasında olmak üzere, dünyanın çeşitli yerlerinde durum vahametini korurken, aşılama oranı yüksek ülkelerde kısıtlamaların kalkmaya başlamasının esefle karşılandığı ifade edildi.
Devlet başkanları, uluslararası topluma Afrika ülkelerinin Covid-19’la mücadele çabalarının yoğunlaşmasına ve aynı zamanda yeni mutasyonların ortaya çıkması riskinden kaçınılmasına olanak sağlamak için daha fazla yardım ve dayanışma çağrısında bulundukları bildiride, başta aşıya erişim konusunda olmak üzere, gelişmiş devletleri söz ve vaatlerini yerine getirmeye davet etti.
Bildiride, devlet başkanları güvenlik meselesini ele aldığı ve terörün şüphesiz Afrika ve dünyada barış ve istikrara yönelik en büyük tehdidi teşkil ettiğini hatırlattı. Batı Afrika'da özellikle radikalizmin ve şiddet içeren aşırıcılığın yükselişine değinilen bildiride, silahlı grupların kıtada yayılmasına, her türlü insan kaçakçılığına, sınırları aşan organize suçlara, küçük ve hafif silahların yaygınlaşmasına bunların yanı sıra yerel sosyo-politik, ekonomik gerçekler ve koşullarla beslenen çok boyutlu güvenlik sınamalarıyla karşı karşıya kalınmasına ilişkin derin endişeler dile getirildi.
Dört ülkeden FETÖ’yle mücadele sözü
Bildiride, devlet başkanları, DEAŞ, FETÖ, El Kaide ve Boko Haram dahil olmak üzere terör örgütleri arasında hiçbir ayrım gözetmeden, terörizmle mücadele konusundaki kararlılıklarını teyit ettiler. Ön saflarda yer alan Burkina Faso, Mali, Nijer, Nijerya ve Çad'daki terör saldırılarının şiddetle kınandığı bildiride devlet başkanları, söz konusu devletler ve halklarıyla dayanışma içinde olduklarını dile getirdi.
Devlet başkanlarının Gine Körfezinde, küresel korsanlıkla mücadele etmek için kararlı adımlar atılması gerektiğini dile getirdiği bildiride, güvenlik müdahalesinin ötesinde bu karmaşık ve uluslararası nitelikteki tehdit karşısında devlet başkanları, barışın korunması ve şiddetin önlenmesinin bir aracı olarak toplumların temel sosyal hizmetlere erişiminin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi çabalarına artan yatırıma öncelik veren tutarlı ve etkili bir yanıtın verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’nin Afrika'da barış ve istikrara olan kararlı bağlılığı teyit edildi
Bildiride, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika'da barış ve istikrara olan kararlı bağlılığını özellikle yeniden teyit ettiği aktarılırken, Türkiye'nin Afrika'daki varlığının sadece karşılıklı yarar sağlayan ekonomik ve ticari hedeflere dayanmadığı, aynı zamanda çok sektörlü projeler temelinde teknik yardım yoluyla Afrika'nın kalkınma zaruretini de içerdiği hatırlatıldı.
Bildiride, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) ve kasım ayında İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılması planlanan Dünya Liderleri Zirvesi çerçevesinde devlet başkanları, sanayileşmiş ülkelere, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına önemli ölçüde katkıda bulunmak suretiyle taahhüt ve eylemlerini artırmaları ve gerçekleştirmelerinin yanı sıra, yenilenebilir enerjinin teşviki için de çağrıda bulundu.
Türk ekonomisinin dikkate değer ilerlemesi ve gücünü kabul edildi
Bildiride, işbirliği ile ilgili olarak devlet başkanları, Türkiye'nin Afrika için stratejik bir ortak olarak rolünü meşrulaştıran ve onu uluslararası sahnede önemli bir aktör haline getiren Türk ekonomisinin dikkate değer ilerlemesini ve gücünü kabul etti.
Bildiride devlet başkanları, iki ortak tarafından belirlenen çok iddialı hedeflere henüz ulaşmamış olsa da, Afrika ile ticaret hacminin, Covid-19 pandemisinin ortaya çıkmasına bağlı engellere rağmen on yıllık işbirliğinde üç mislinden fazla arttığını kaydetti. Devlet başkanlarının pandeminin getirdiği kısıtlamalara rağmen Afrika'daki büyüme beklentilerinin umut verici olduğunu vurguladıkları bildiride, bunun Türkiye ile ortaklığın güçlendirilmesine ve mevcut bağlamda daha adil ve dayanıklı hale getirilmesine katkıda bulunduğu aktarıldı.
Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle ilişkileri artırma ve geliştirme konusundaki kararlılığı teyit edildi
Bildiride, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika ülkeleriyle siyasi, ekonomik, ticari ve kültürel ilişkileri artırma ve geliştirme konusundaki kararlılığını bir kez daha teyit ettiği ifade edilirken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ülkesinin, barış ve istikrarı, ekonomik bağları desteklemek ve güçlendirmek, ticaret ve sanayi için fırsatlar oluşturmak için çoğu ülkede varlık göstermek suretiyle Afrika'yı tercih edilen bir yatırım ortağı yapma arzusu vurgulandı.
İstanbul’daki Türkiye-Afrika arasındaki zirveler memnuniyetle karşılandı
Bildiride, devlet başkanlarının birlikte daha adil bir dünya için, İstanbul’da sırasıyla 21-22 Ekim 2021 ve 17-18 Aralık 2021 tarihlerinde yapılacak olan Üçüncü Türkiye-Afrika Ekonomi ve İşbirliği Forumu’nu ve Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesini memnuniyetle karşıladığı aktarıldı.
Dört ülke iletişim kanallarını güçlendirme hususunda uzlaştı
Lome toplantısının kardeşlik ve mükemmel bir anlayış ortamında gerçekleştiği ifade edilen bildiride, devlet başkanlarının ilişkilerini simgeleyen dostluk ve dürüstlük ruhu içinde daha sık görüş alışverişinde bulunmak için ülkeleri arasındaki iletişim kanallarını güçlendirme hususunda uzlaştığı belirtildi.
Bildiride, devlet başkanlarının Togo Cumhurbaşkanı Gnassingbe’ye Togo Hükümetine ve halkına, kendilerine ve heyetlerine yapılan sıcak ve kardeşçe karşılama için derin takdir ve şükranlarını ifade ettiği aktarıldı.
