Ülkenin kaderini belirleyen referandumda “AB’ye Hayır” diyenler yüzde 51.9 olurken, “Evet” diyenler ise yüzde 48.1’de kaldı. Türkiye dahil birçok ülkede söz konusu karar dünya gündeminin bir numaralı maddesi oldu. Uzmanlar özellikle Türkiye’nin yılan hikayesine dönen AB’ye üyelik sürecinde de endişe oluşturan kararı, hem ekonomik hem de politik zeminde masaya yatırdı. İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünde görevli Yrd. Doç. Dr. Fatma Zeynep Özkurt’a göre karar, domino etkisi oluşturabilir.
“YARAMAZLIK DEĞİL AYKIRILIK”
İngiltere’nin AB içerisindeki pozisyonunu değerlendiren Yrd. Doç. Dr. Fatma Zeynep Özkurt, atılan adımı çelişkili bulduğunu belirterek; “İngiltere aslında hem AB içerisinde hem de dışarıda olarak kendisini nitelendiriyor. Yaramazlık yapmadı aslında yaramaz çocuk demeyebiliriz ama aykırı bir üye olarak değerlendirebiliriz. Dolayısı ile Avrupa inşasında yer alıp şimdi oyun dışı kalmak istemek bir çelişki” dedi.
MİLLİYETÇİLİK VE AŞIRI SAĞCILIK ÖNEMLİ FAKTÖR
Birleşik Krallığı referanduma götüren sürecin başında milliyetçiliğin ve mülteci krizin geldiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Fatma Zeynep Özkurt, “ 2008 küresel ekonomik kriz ve bunun AB’ye etkisi, üye devletlerde yarattığı işsizlik problemleri ve İngiltere’deki iş gücünü, iş piyasasını ve rekabetçiliği de yakından etkilediğini örüyoruz. Bu olumsuz gelişmenin dışında yaşanan mülteci krizi, yarattığı güvenlik tehdidi, ortaya çıkan aşırı milliyetçi ve aşırı sağ düşüncelerin de ortaya çıkmasında referandum kararında etkili faktörler arasında olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
İNGİLTERE - ABD İTTİFAKI OLUR MU?
Yrd. Doç. Dr. Fatma Zeynep Özkurt, ayrılık kararı alan İngiltere’yi iki yıllık Avrupa Birliği ile müzareke süreci bekliyor. İngiliz parlamentosundan da karar “AB’ye Hayır” şeklinde çıkarsa söz konusu tablonun farklı bir model üsteleneceğini belirtti. Özkurt şunları söyledi: “İngiltere ve AB arasında yeni bütünleşme modeli ortaya çıkacaktır. Bu model Türkiye’nin devam ettirdiği müzakere sürecini de etki edebilir, olumlu bir model olarak da ortaya çıkabilir, alternatif olabilir. Türkiye açısından aslında Türkiye’nin adaylık sürecini ve müzakere sürecini destekleyen bir İngiltere, Bizim için önemli bir aktör. Dolayısı ile İngiltere’siz bir AB ve müzakere süreci bizim için zorlu bir süreç olarak karşımıza çıkacaktır. Tek başına kalan İngiltere’nin de yeni bir savunma politikalarını geliştirmesi bakımından Amerika ile istişare edeceği konular gündeme gelecektir. Domino etkisi oluşturacaktır. Bu da ne demek oluyor? AB içerisinde yer alan diğer ülkeler de çıkarsa benzer bir bütünleşme modeli, farklı bir kurumsal yapıya gidiş belki söz konusu olabilir ancak bugün itibari ile AB kurumlarının açıklamalarına bakarsak diğer üyeleri de kaybetmemek adına politikalar izleyecektir.”
45 MİLYAR EURO İLE ALMANYA RİSK ALTINDA
Gelişim Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Emre Ergüven de tablonun ekonomik boyutunda Türkiye’nin ihracat noktasında zarar görebileceğini ancak en çok Almanya’nın risk altında olduğunu söyledi. Yrd. Doç. Dr. Emre Ergüven, “ Türkiye genel olarak dünya ekonomisi üzerinden baktığımız zaman daha az etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. İngiltere en çok ihracat yaptığımız ikinci ülke. Daha çıkış başlamadan önce sterlinin değer kaybetmesi, İngiltere’nin finansal istikrarın yatırım ortamının belirsizliğe girmesi olarak düşünürsek Türkiye’nin İngiltere’ye yapacağı ihracatı olumsuz etkileyeceğini söyleyebiliriz. 2015 itibari ile 10 milyar dolar itibari ile ihracatımız var. Bugün itibari ile sterlinde son 30 yılın en büyük değer düşüşü yaşadı. Bu da ihracatı etkileyecektir genel bir düşüş var. aynı zamanda turistlerin Türkiye’ye gelişinde de önemli bir sıkıntı var. Aslında en çok Almanya etkilenecektir. 2017 yılının sonuna kadar 45 milyar Euro’luk olumsuz etkilenmeden söz ediliyor” dedi.
“CİN ŞİŞEDEN ÇIKTI”
Ekonomide serbest ticaret teorileri ile boy gösteren İngiltere’nin oyun dışı kalmak istemesiyle yeni bir güç gösterisine girişebileceğini bunun da küresel ekonomide ciddi bir zayıflamadan kaynaklandığını dile getiren Yrd. Doç. Dr. Emre Ergüven şunları söyledi: “ Dünya ekonomisinde bir sorun var aslında. 2008 yılından bu yana krizin aşılamadığı noktada ciddi yorumlar var. Euro bölgesi AB kendi sorununu çözemedi. Yunanistan-Portekiz örneğinde olduğu gibi. Üçünü olarak İngiltere’nin bir üretim sorunu var. Vakti ile serbest ticaret teorilerini ortaya atan İngiltere çok büyük bir üretici güçtü . Ama üretimin uluslararasılaşması ve diğer ülkelerin ön plana çıkması İngiltere’nin sanayici olarak modeli geri plana düştü. Çok fazla şey ifade ediyor. Cin şişeden çıktı denilebilir. Türkiye’yi ilgilendiren en önemli noktalarından biri de, İngiltere AB ile gümrük birliği anlaşması yapacak mı? Yaparsa ne şekilde yapacak? Türkiye’nin İngiltere’ye satacağı ihracat mallarındaki gümrük vergilerini etkileyeceği açısından önemli Belki de ithalat ve ihracat vergilerinde artış olacağı bu olumsuz bir tablo çizebilir.”
ALEV HAMİTOĞULLARI
