Tütün mamullerinde 5 Aralık'tan itibaren başlayacak olan düz ve standart paket uygulaması ile paketlerin çeşitli renklerinden ve grafik tasarımlarından kaynaklanan çekiciliğinin ve yanıltıcı özelliğinin ortadan kaldırılması, sağlık uyarıları mesajlarının caydırıcı etkisinin artırılması hedefleniyor. Yeni düzenleme ile tütün mamulleri paketlerinin rengi, Pantone 448 C mat bitişli tek renk olarak belirlendi. Marka ayırt edici ibare ve diğer zorunlu bilgilerin yazım şekli, rengi, konumu standart hale getirildi, markanın logosu, simgesi veya sair işaretleri kaldırıldı. Tek tip ve tek renk olacak paketler üzerindeki birleşik (resimli) sağlık uyarıları alanı yüzde 65’ten yüzde 85’e çıkarıldı. Resimli uyarı paketin ön yüzeyinin yanı sıra arka yüzeyine de konuldu. 14 yeni birleşik (resimli) sağlık uyarısı belirlendi. Bütün paketlerde yer alacak ibarelerden biri de birleşik (resimli) sağlık uyarıları içerisinde yer alan ‘‘Alo 171 Sigara Bırakma Hattı’’ mesajı olacak.
Yeni düzenleme ile tütün mamulü çeşidini belirleyen ayırt edici ibare paketlerin ön yüzeyinde yer alacak. Nargilelik tütün mamulü paketlerinin iç ambalajı ile puro ve sigarillo paketlerinin varsa iç ambalajları üzerine marka ve ayırt edici ibare siyah renkle yazılacak. Üretim tarihi ve üretim kodlama bilgileri, siyah zemine beyaz renkte yazılacak. Ayrıca yeni paketlerde yan yüzey alanlarının yüzde 50'sini kaplayan genel uyarı ve bilgi mesajı yer alıyor. Paketlerde "Sigara içmek öldürür-hemen bırakın" genel uyarısı ile "Tütün dumanı, kansere yol açtığı bilinen 70'ten fazla madde içerir" bilgi mesajı bulunacak. Hâlihazırda mevcut sigara paketlerinin yan yüzeyinin birinde yüzde 10’unu kaplayan zifir, nikotin ve karbonmonoksit bırakım değerlerine ilişkin bilgilendirme kaldırılırken, paketler üzerinde bulunan “18 yaşını doldurmayanlara satılamaz” şeklindeki uyarı “18 yaşını doldurmayanlara satışının cezası hapistir” şeklinde değiştirildi.
14 yeni mesaj ve resim ile caydırıcılık artırılıyor
Paketlerde sigara içen insanlara ilişkin caydırıcı fotoğraflarla birlikte 14 ayrı yeni resimli uyarı mesajı da yer alacak. Resimli uyarılarda yer alan ifadelerden bazıları şöyle:
- "Sigara içiyorsanız çocuğunuzun da sigara içme ihtimali iki kat fazladır. Yaşam boyu sigara içenlerde erken ölümlerin yarısı sigara içmekten kaynaklanmaktadır.
- Sigara içmek kan akışını yavaşlatır ve cinsel iktidarsızlığa neden olur.
- Sigara kullanımı gebelikte erken doğuma yol açarak bu bebeklerdeki ölüm, hastalık ve engellilik riskini artırır.
- Sigara kullanımı her aldığınız nefesi zorlaştıran kronik bronşite neden olmaktadır.
- Sigara en büyük inme nedenidir.
- Sigara dumanında benzen, nitrozamin, formaldehit ve hidrojensiyanit gibi kanser yapıcı maddeler bulunur.
- Sigara içmek ayakta kangrene neden olur.
- Sigara içenler genç yaşta ölür."
Bakanlık tarafından tütün mamullerinde düz ve standart paket izinleri verilmeye başlanırken, üretime 5 Aralık 2019 tarihi itibarıyla tamamen geçilmiş olacak. Bu uygulama ile 5 Ocak 2020 tarihinden sonra tütün mamulleri eski paketleri piyasada bulundurulamayacak.
Dünyada düz paket uygulaması
Dünyada Fransa, İngiltere, Kanada, Avustralya gibi ülkelerden sonra Türkiye de düz ve standart paket uygulamasına geçmiş olacak. Düz ve standart paket uygulamasına Türkiye’de tüm tütün mamulleri kategorilerinde geçiliyorken, Avrupa’da sadece sigara ve sarmalık kıyılmış tütün mamulleri kategorilerinde geçildi. Türkiye’de birleşik sağlık uyarılarının kapladığı alan yüzde 85, Avrupa’da ise yüzde 65 oranında uygulanıyor. Türkiye’de düz paketlerde marka ve ayırt edici ibare (çeşit adı) dış ambalajın sadece bir yüzeyinde bir yerde yazılırken, Avrupa’da ise dış ambalajın üç yüzeyinde bir yerde yazılıyor.
Mehmet Kalay
