Zelenskiy’nin Türkiye ziyaretinden birkaç gün sonra Moskova’nın Türkiye’ye uçuşları 1 Haziran’a kadar askıya alınmasının 533 bin Rus turistin kaybına yol açtığını ifade eden İstanbul Gelişim Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Ukraynalı Siyaset Bilimci Dr. Viktoriia Demydova, “Bu iptal, Türkiye'deki Covid vaka sayısının yüksek olmasıyla açıklandı. Ancak hemen sonrasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Zelenskiy’nin Türkiye ziyaretine ilişkin bir açıklama yaptı. Lavrov'a göre, "sorumlu" uluslar, Ukrayna'da "kavgacı duygu" olarak nitelendirdiği atmosferi beslememelidir. Ayrıca Rusya’nın Avrasya Ekonomik Birliği’ndeki müttefiki Kazakistan, Türkiye ile uçuşları azaltmayı düşünüyor. Buradan Moskova'nın Türkiye-Ukrayna işbirliğindeki gelişmeleri yakından takip ettiği ve her iki tarafa da nüfuzunu kullanmaya hazır olduğu sonucuna varılabilir” ifadelerini kullandı.
“Türkiye Kırım Tatarları için 500 daire inşa edecek”
“Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Putin ile yapılan telefon görüşmesinde Moskova'nın Doğu Ukrayna sınırındaki son eylemlerini eleştirmesi tarafsızlığın sona erdiği anlamına gelebilir” diyen Dr. Demydova, “Ne yazık ki, bu durum Moskova'nın memnuniyetsizliğine neden oldu. Ardından Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy Türkiye'yi ziyaret etti ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Daha önce, iki lider Ekim 2020'de bir araya gelmişti. Toplantıda, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan Zelenskiy'e Ukrayna’nın NATO, Kırım’ın işgalden kurtarılması ve Ukrayna’daki Kırım Tatarlar ile ilgili hedeflerini Türkiye'nin destekleyeceğine dair güvence verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Rusya'nın ilhak ettiği yarımadanın işgalini diplomatik yollarla ortadan kaldırmayı amaçlayan bir girişim olan ve yeni kurulan Kırım Platformu'na katılmaya hazır olduğunu söyledi. Zelenskiy, Türkiye'nin Ukrayna'nın Donbas'ta insan haklarını korumasına ve yasadışı olarak tutulan Kırım Tatarlarını serbest bırakmasına yardım edeceğini söyledi. Türkiye ayrıca ilhaktan sonra evlerini kaybeden Kırım Tatarlara da destek verecek. Zelenskiy, bu destek kapsamında Türkiye’nin Mıkolayiv, Herson ve Kiev'de Kırım Tatarları için 500 daire inşa edeceğini açıkladı” şeklinde konuştu.
“Türkiye 205 milyon TL sağlama sözü verdi”
Türkiye’nin savunma sanayisinde Ukrayna ile işbirliği içerisinde olduğunu hatırlatan Dr. Demydova, “Erdoğan bu işbirliğinin herhangi bir üçüncü ülkeye karşı olmadığının altını çiziyor. Ekim ayında liderler, AN-178 uçağının ortak üretimi projesi üzerinde tartıştılar. Ayrıca, 2020 yılında imzalanan bir anlaşma uyarınca Türkiye, Ukrayna'nın askeri ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olmak için 205 milyon TL (25,8 milyon $) sağlama sözü verdi. Ukrayna, 2019 yılında Türkiye'den altı Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA) ve üç yer kontrol istasyonu sistemi de satın aldı. Bununla birlikte, Türkiye - Ukrayna işbirliği sadece savunma sanayii ile sınırlı kalmadı. Ekim ayında, iki ülke ikili ticaret hacmini 2019'da kaydedilen 5 milyar dolardan önemli ölçüde daha yüksek olan 10 milyar dolara ve sonrasında da 20 milyar dolara çıkarmayı kabul etti. Liderler ayrıca 2012'den beri devam etmekte olan serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin bu yıl içinde sonuçlandırılması için çağrıda bulundu” dedi.
“ABD, Karadeniz'e iki savaş gemisi gönderme planını iptal etti”
Yeni seçilen ABD Başkanı Joe Biden’ın da Ukrayna'ya desteğini dile getirdiğini belirten Dr. Demydova, “Biden’ın Rusya karşıtı tutumu, muhalif lider Aleksey Navalny’nin serbest bırakılmasını talep etmesi ve Putin’i “katil” olarak adlandırmasıyla biliniyor. Ayrıca, birkaç gün önce Biden, Rusya'ya karşı yeni bir dizi yaptırım ilan etti. Ancak 14 Nisan'da ABD, bölgede tansiyonu düşürmek için Karadeniz'e iki savaş gemisi gönderme planını iptal etti” dedi.
“Türkiye, Kırım’ın ilhakını tanımıyor”
Türkiye’nin 2014'ten sonra zor bir durumda kalmış gibi göründüğünü ifade eden Dr. Demydova, “Bir yandan Ankara, Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne verdiği desteği tekrar tekrar beyan ediyor ve Kırım'ın ilhakını tanımıyor. Kırım Tatarları, 1783'te II. Katerina tarafından ele geçirilene kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan yarımadanın Türk nüfusudur. Öte yandan Moskova ile enerji, ticaret ve savunma işbirliğini de dikkate alan Türkiye risk alamıyor ve Kremlin'e karşı harekete geçemiyor. Genel olarak Türkiye, Kırım Tatar Milli Meclisi’nin 2016 yılında Moskova tarafından yasaklanmasına ve aşırılıkla suçlanan Kırım Müslümanlarına yönelik baskılara rağmen 2014 sonrasında tarafsız kalmıştı. Bazen bu tarafsızlık Rusya yanlısı bir duruş olarak görülüyordu. Bu nedenle Ekim 2019'da Kırım Parlamentosu üyesi ve Birleşik Rusya Partisi milletvekilleri Poklonskaya ve Balbek Ankara'yı ziyaret etti. Ukrayna hükümeti, Poklonskaya ve Balbek'in bu ziyaretine olumsuz tepki gösterdi” şeklinde konuştu.
