Aralık ayında NATO’ya üye olmaya hazırlanan, Ekim ayında ise Avrupa Birliği (AB) ile tam üyelik müzakerelerine başlamayı hedefleyen Avrupa’nın kapısı konumundaki Kuzey Makedonya, ülkeye yabancı yatırımcı çekmek için kolları sıvadı. Makedonlar, Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak ve yönetim kurulu üyelerini Üsküp’te ağırlarken, toplantının gündemlerinden biri de Türk narenciye ürünlerinin ihracatında uygulanan 8 bin ton kotanın artırılması oldu.
Kuzey Makedonya Başbakanı Zoran Zaev’in davetiyle Kuzey Makedonya’ya giden Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak ve yönetim kurulu üyeleri, Başbakan Zaev’in yanı sıra Dış Yatırımlar Bakanları Zorica Apostolska, Elvin Hasan, Tarım, Orman ve Su Bakanı Trajan Dimkovski, Kuzey Makedonya Ekonomi Odası Başkanı Branko Azeski ve Gazi Baba Belediye Başkanı Boris Georgievski ile bir araya geldi. Heyet, Kuzey Makedonya Başbakanı Zaev’den Türk narenciye ürünlerinin ihracatında uygulanan 8 bin ton kotanın artırılması, gazlı içecekler ve meyve sularındaki gümrük vergisinin kaldırılması, hafta sonu Makedonya gümrüklerinin çalışması sözünü alırken, Dış Yatırımlar Bakanı Zorica Apostolska’dan Makedonya’ya yapacakları yatırımlara verilecek teşvikleri öğrendi. Tarım, Orman ve Su Bakanı Dimkovski, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında Tarım Yürütme Komitesi toplantılarının düzenleneceğini dile getirirken, Kuzey Makedonya kabinesinin tek Türk asıllı bakanı Elvin Hasan ise iki ülke arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’nın kapsamını genişletme çalışmaları başlatacaklarını müjdeledi. Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Mehmet Hadi Tunç başkanlığında Kuzey Makedonya’ya giden Egeli ihracatçılar, her görüşmede Kuzey Makedonya’ya yatırım yaptıkları takdirde elde edecekleri avantajları detaylı bir şekilde dinleme fırsatı buldu.
Zaev: "Kuzey Makedonya Avrupa’ya sıçrama noktası"
Kuzey Makedonya Başbakanı Zoran Zaev, Kuzey Makedonya’nın küçük bir ülke olduğunu ancak özellikle tarım sektöründe potansiyeli olduğunu, Avrupa’ya yakınlığı nedeniyle Türk firmalarının Kuzey Makedonya’da yapacakları yatırımlarla Makedonya’yı Avrupa’ya sıçrama noktası olarak kullanabileceklerini söyledi. Makedonya’daki Türk yatırımlarından mutlu olduklarını dile getiren Zaev, "Türkiye’de Makedon, Makedonya’da ise Türk kökenli insanlar yaşıyor. İki ülke arasındaki çok iyi ilişkileri, iki halkın çok yoğun ilişkileri destekliyor. Bu çerçevede Türk yatırımlarının artmasını arzuluyoruz. Konserve, depolama, paketleme, kurutma ile ilgili alanlarda büyük bir potansiyel görüyoruz. Kuzey Makedonya olarak yatırımcıları çekmek için ciddi teşvikler sunuyoruz. Sizleri bu teşviklerden yararlanmaya ve Makedonya’ya yatırıma davet ediyoruz" diye konuştu.
Uçak: "Kotalar ticaretimize zarar vermemeli"
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak, Türkiye’den Kuzey Makedonya’ya narenciye ürünleri ihracatındaki 8 bin ton kotanın yetmediğini, Makedon halkının daha sağlıklı ve ucuza Türk narenciye ürünlerini tüketebilmesi için kotanın 15 bin tona çıkarılmasını istediklerini dile getirdi. Uçak, Başbakan Zaev’den gazlı içecekler ve meyve sularındaki verginin kaldırılmasını, Makedon gümrüklerinin hafta sonu da çalışmasını talep etti.
Başbakan Zaev, gümrüklerin hafta sonu çalışması için Gümrükler Genel Müdürü ile görüşeceği, kotaların artırılması ve vergilerin kaldırılması için ise Maliye Bakanı ile konuyu değerlendireceği sözünü verdi. Zaev, "Kuzey Makedonya’da narenciye ürünleri üretilmediği için Türkiye’den narenciye ithalatındaki kotanın kaldırılması doğru bir öneri. Kuzey Makedonya’da sezonu olmayan ürünlerde de o dönemlerde kotalar kalkmalı" değerlendirmesinde bulundu.
Tunç: "Türkiye, Kuzey Makedonya’yı tanıyan ilk ülke"
Ziyaretlerde konuşan Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Mehmet Hadi Tunç, Türkiye’nin Kuzey Makedonya’yı anayasal adıyla ilk tanıyan ülke olduğunu ve Üsküp’e büyükelçi gönderen ilk devlet olduğunu söyledi. Kuzey Makedonya’nın ülke bütünlüğünü, egemenliğini ve sınırlarının değişmezliğini Türkiye’nin kararlılıkla savunduğunun altını çizen Tunç, Türkiye’nin Kuzey Makedonya’ya her zaman destek sağladığını vurguladı. İki ülke arasında son yıllarda üst düzey ziyaretlerin gerçekleştiğine işaret eden Tunç, "Bu ziyaretler bizleri daha da yakınlaştırdı. Karşılıklı yatırımların artması genel ticaret hacmimiz üzerinde olumlu bir etkiye sahip olmuştur. Son 10 yılda genel ticaret hacmimizde yaklaşık yüzde 36’lık bir artış olduğunu görmekteyiz. Bu gelişme iki ülke için de olumludur. Tarım alanındaki ilişkilerimizin de olumlu bir şeklide gelişebilmesi için pek çok konuda Kuzey Makedonya ile iş birliği yapmaya hazırız" diye konuştu.
Yatırımcılara dört aşamalı teşvik paketi
Kuzey Makedonya Dış Yatırımlar Bakanı Zorica Apostolska, Kuzey Makedonya’nın NATO ve AB üyeliği yolunda hızla ilerlediğini, yabancı yatırımcıların gönül rahatlığıyla yatırım yapabileceği bir ülke konumunda olduklarını, Makedonya’ya yatırım yapacak yabancı sermayeye dört aşamalı teşvikler sunduklarını dile getirdi. Yeni istihdam sağlayan yatırımlara teşvik verdiklerini anlatan Apostolska, "Makedonya yaş meyve sebze üretimi için uygun iklim koşullarına sahip. Yeni istihdamda yüzde 20 teşvik veriliyor. Yeni istihdamda 4 bin 400 euroya kadar desteği, her işçiye 300 euro asgari ücret verirseniz 5 yıl süreyle kullanabilirsiniz. AR-GE merkezi kurarsanız 5 yıl süreyle yıllık yüzde 50’sini geçmemek kaydıyla yıllık 1 milyon euroya kadar destekten yararlanabilirsiniz. Yatırımların büyüklüğüne ve hedef yatırım olma durumuna göre gelir vergisi, kurumlar vergisi desteği, yüzde 10 ve 20’lik dilimlerde nakit iade fırsatları var" dedi.
Hasan: "Tütün Makedonya tarımında önemli"
Kuzey Makedonya hükümetinde Türk kökenli tek bakan olan Dış Yatırımlar Bakanı Elvin Hasan, Makedonya’da 23 bin ton tütün üretimi olduğunu, 100 milyon euroluk tütün ihracatları bulunduğunu, tütün üretimini yoğunlukla Türk kökenli vatandaşların yaptığını, Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mahmut Özgener’in Makedonya’da tütün sektörüne yatırım yaptığını bu yatırımdan mutlu olduklarını dile getirdi. Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında İstanbul’da 14 Ekim’de Türkiye-Kuzey Makedonya İş Forumu yapacaklarını anlatan Hasan, "Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında 504 milyon dolar olan dış ticaret hacmini 1 milyar dolara çıkması için Türkiye-Kuzey Makedonya İş Forumu’na büyük önem veriyoruz" diye konuştu.
Azeski: "Ticari ilişkilerimiz, siyasi ilişkilerin gerisinde"
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, Kuzey Makedonya temasları sırasında Üsküp’te Gazi Baba Belediye Başkanı Boris Georgievski ve Makedonya Ekonomi Odası Başkanı Branko Azeski’yle de bir araya geldi. Türkiye’nin Kuzey Makedonya’nın en önemli müttefiklerinden biri olduğunu dile getiren Makedonya Ekonomi Odası Başkanı Azeski, "Ancak ticari ilişkilerimiz çok iyi olan siyasi ilişkilerin gerisinde. Kuzey Makedonya’ya yapacağınız yatırımlarda sizlere her türlü desteği vermeye hazırız" dedi.
Türkiye’nin Kuzey Makedonya’ya her zaman önem gösterdiğine değinen Azeski, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’yle (TOBB) yakın ilişkiler içinde olduklarını da sözlerine ekledi.
Türk yatırımcılara davet
Gazi Baba Belediye Başkanı Georgievski, Üsküp sınırları içindeki en büyük belediye olduklarını ifade etti. Gazi Baba’daki yatırım imkanları hakkında bilgiler veren Georgievski, Hem sanayi ve hem de tarımsal yatırımlar için ellerinde uygun araziler olduğunu dile getirdi. Georgievski, "Yatırımcıların uygun faaliyetleri için elimizden geleni yapmaya hazırız. İki ülke arasındaki dış ticaret hacminin son 10 yılda yüzde 36’lık artışı bunun daha da artabileceğini gösteriyor. Bu gerçekleştirmek için biz de hazırız" değerlendirmesinde bulundu.
Uçak: "Bu seyahat kısa sürede meyve verecek"
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak, Kuzey Makedonya’ya çok verimli bir iş seyahati gerçekleştirdiklerini, bu seyahatin kısa sürede meyvelerini vereceği izlenimi edindiklerini kaydetti. Uçak, "Tarım alanında iki ülkenin Tarım Bakanlıkları Tarım Yürütme Komitesi toplantılarını başlatma kararı aldı. Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli’yi heyetimize başkanlık etmesi için davet etmiştik. Kendisi Rusya’da orman yangınlarına müdahale edecek yangın uçakları ile ilgili inceleme gezisinde olduğundan katılamadı ancak hemen Tarım ve Orman Bakan Yardımcımız Mehmet Hadi Tunç’u görevlendirdi. Bakanımıza ve heyetimize başkanlık eden Bakan Yardımcımız Mehmet Hadi Tunç’a teşekkürlerimizi sunuyoruz" diyerek sözlerini noktaladı.
