Ozan tabakasının incelmesi nedeniyle yeryüzüne filtre edilmeden ulaşan güneşin zararlı ışınları, sağlığı olumsuz etkiliyor. Yaz aylarında bronz bir cilde sahip olmak için uzun süre güneşlenme, kısa dönemde cilt yanıklarına uzun dönemde ise deri kanserine ve yaşlanmaya neden oluyor. Memorial Kayseri Hastanesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Mehmet Severcan, güneş ışınlarının zararlı etkileri hakkında bilgi verdi ve deride oluşan yanıklarla ilgili uyarılarda bulundu.
Işınlara uzun süre maruz kalınmamalı
Canlılar için hayati öneme sahip güneş, dünyadaki yaşamın kaynağıdır. İnsanlar için D vitamini kaynağı olan güneş, aynı zamanda mutluluk da vermektedir. Ancak yaz mevsimine bağlı olarak yeryüzüne daha dik gelen ultraviyole (UV) ışınların olumsuz etkileri, bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Özellikle foto alerji ve ultraviyole ışınlara uzun süre maruz kalma pek çok hastalığa da neden olmaktadır.
İkinci derece yanığa neden olabilir
Son 30 yılda artan sahil şeridinde tatil yapma alışkanlığı ve seyahat edebilme imkanlarının artması, insanları güneşin zararlı ışınlarına daha çok maruz bırakmaktadır. Temmuz ve ağustos aylarında ışınların daha dik geldiği öğle saatlerinde uzun süre güneş altında kalmak, özellikle açık tenli insanlarda ciltte alerji, kalıcı leke ve izlere, birinci hatta ikinci derece yanıklara neden olabilmektedir. Güneşin uzun dönem olumsuz etkileri arasında ise erken yaşlanma ve cilt kanserleri bulunmaktadır. Özellikle kırışıklıklar, çatlaklar ve lekeler zamanla çoğalmaktadır.
Cilt kanseri ve yaşlanmanın nedeni
Zararlı ışınlar, deride tamiri mümkün olmayan DNA hasarına yol açarak dünyada en sık görülen kanser tipi malign melanom başta olmak üzere diğer deri kanserlerinin en önemli sebebi olarak bilinmektedir. Bunun için eğer deride güneş yanığı oluşmuşsa tedavi süreci için dermatoloji uzmanından görüş almak gerekir. Deride oluşabilecek ağrı ve yanma için uygun bir ağrı kesici kullanılabilir. Güneş yanığına diş macunu, yoğurt ya da içeriği bilinmeyen kremleri sürmek kesinlikle yanlıştır. Bunlar deriye zarar vermekte ve iyileşme sürecini uzatmaktadır.
Kızarıklıkla kendini gösteriyor
Güneşe bağlı yanıklar genellikle kızarıklıkla kendini göstermekte ve 24 saat içinde yanığın seviyesi artmaktadır. Güneş yanıklarının ilk belirtisi ciltte kuruma, kaşınma, nem kaybı ve kızarıklıktır. Yanıklara bağlı olarak ısı artışı, hassasiyet, ödem ve sıvı dolu kabarcıklar oluşur. Bu kabarcıkların içindeki sıvı birkaç gün sonra boşaldıktan sonra deride soyulma başlar. Yanık olan bölgede sıvı dolu kabarcıklar ortaya çıkmışsa, vakit kaybetmeden tedaviye başlamak gerekir.
Güneş yanığına karşı alınacak önlemler
1. Ilık su ile duş almak ve yanığın olduğu bölgeyi nemli tutmak ağrıyı azaltacaktır.
2. Yanık sonrasında bol sıvı alınmalı ve menşei bilinen uygun bakım ürünleri kullanılmalıdır.
3. Deride soyulma başladıysa nemlendirici kullanılmalı, uzun bir süre güneşe çıkılmamalıdır.
4. İleri derece güneş yanıklarında sıvı dolu baloncuklar oluştuysa zaman geçirmeden uzman hekime başvurulmalıdır.
Açık tenliler güneşten daha çok etkilenir
Yanığın derecesi; cilt tipine ve rengine, ışığın hangi yüzeyden yansıdığına, güneş ışınına ne kadar maruz kalındığına ve şiddetine göre değişmektedir. Açık tenli, renkli gözlü, sarı ve kızıl saçlı insanlar güneş ışınlarından daha fazla etkilenmektedir. Işınlarının zararlı etkilerinden korunmak için 11.00 ile 16.00 saatleri arasında mümkün olduğu kadar güneşe çıkılmamalı, eğer güneş ışınları ile temas olacaksa 30 ya da 50 koruma faktörlü kremler kullanılmalıdır. Güneş koruyucular dışarı çıkmadan yarım saat önce sürülmeli ve 3 saatte bir yenilenmelidir. Bebek ve çocukları ise güneş ışınlarından korumak oldukça önemlidir. Ciltleri daha hassas ve dış etkilere karşı daha duyarlı olduğu için güneş koruyucular mutlaka uygulanmalıdır.
