Manisa’da, tarihi M.Ö. 8. yüzyıla dayanan ve son yıllarda çıkarılan eserlerle ziyaretçiler tarafından büyük ilgi gören Aigai Antik Kenti’nde, 2 bin yıl önce yaşayan insanların umumi tuvaletlerde depoladıkları idrarı boşa harcamadıkları, deri üretiminde kullandıkları belirlendi.
Batı Anadolu’da kurulan 12 Aiol kentinden biri olan ve tarihi M.Ö. 8. yüzyıla kadar uzanan Manisa’nın Yunusemre ilçesi Yuntdağ Köseler Mahallesi mevkiindeki Aigai Antik Kenti’nde kazı çalışmaları sürüyor. Manisa’ya yaklaşık 49 kilometre mesafede çevreye hakim bir konumdaki kayalık bir tepe üzerinde bulunan kentte bugüne kadar surlar içinde üç katlı agora ve bu yapıyı taşıyan duvarlar, meclis binası, teras duvarlı stadyum, tiyatro ve Demeter Tapınağı gibi kalıntılar ortaya çıkarıldı. Birçok yapısı hala gün yüzüne çıkmayı bekleyen antik kentte geçen yıl tiyatronun üstünde yer alan ve Athena Tapınağı olduğu düşünülen alanda başlayan kazı çalışmalarıyla tarihe ışık tutulacak. Son yıllarda çıkarılan eserlerle ziyaretçi sayısını da oldukça arttıran antik kentte, ziyaretçilerin en çok ilgisini çeken mekanlardan biri de umumi tuvaletler oldu. Arkeologlar, Aigai Antik Kenti’nde 2 bin yıl önce yaşayan insanların umumi tuvaletlerde depoladıkları idrarı boşa harcamadıklarını, dönemin en önemli malzemelerinden biri olan derinin üretiminde kullandıklarını belirtiyor.
"İdrar çok kıymetli, deri üretiminde kullanılıyor"
Aigai Antik Kenti Kazı Başkanı Manisa Celal Bayar Üniversitesi (MCBÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Yusuf Sezgin, ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken tuvaletler hakkında İhlas Haber Ajansı’na (İHA) açıklamalarda bulundu. Sezgin, “Burası yaklaşık olarak 2 bin yıllık bir sanayi mahallesi. Farklı iş kollarının yürütüldüğü bir sanayi mahallesi. Burada sadece dericilik değil, kemik atölyesi ve dokuma atölyesi de var. Boya endüstrisi olduğunu biliyoruz. Sanayi mahallesinin tam merkezinde bu gördüğümüz alan bir latrina yani günümüzdeki ismi tuvalet. Tuvaletin iki ayrı bölümü var. Bir tanesi büyük abdest için bir de duvarın kenarında idrarın depolandığı kaplar varmış. Yani idrar kaplara depolanmış. Daha sonra depolanan idrar, küplere dolduruyor ve kullanılıyor. Buradaki sanayide biz deri üretimi olduğunu düşünüyoruz ve deri üretimi sırasında antik dönemde idrar kullanılıyor. Bu yüzden idrar değerli bir şey ve boşa harcanmaması gerekiyor. Hatta Roma imparatorlarının idrardan vergi aldıklarını biliyoruz. Yani hiçbir şekilde idrarın boşa gitmemesi lazım; çünkü idrar çok kıymetli, deri üretiminde kullanılıyor” dedi.
