Samsun’da yarım asırdır tamir ve imalat gerçekleştiren kunduranın son ustaları teknolojiye inat zamana direniyor.
Ayakkabı imalat ustası İbrahim Akca (61) ve tamir ustası Hamit Özsüleyman (63) 50 yıldır taşıdıkları mesleği aynı iş yerinde birlikte omuzlayarak geleceğe taşıyor. Teknolojiye inat tamir ve imalata devam eden ustalar fabrikasyon ayakkabıların yerine el emeğini koymak için çalışıyor. El emeğini gençlere sevdirmek için onlara özel modeller üreten ustalar, haftada 30 çift üretim ve satış ile yüzlerce tamirat işi gerçekleştiriyor.
Babasının yanında çırak olarak başlayan Hamit Özsüleyman, “Tamirat, model değiştirme, imalat gibi çok çeşitli işler yapıyor insanların istek ve arzularını yerine getirmeye çalışıyoruz. Müşteriye yok deme şansımız yok. Eskiden tamir daha fazlaydı. Şimdi yeniden bir atılım yaptık. İmalat da yapıyoruz. Gençlerin kendi isteklerine göre modellerde üretiyoruz. Bir de bir eksiklik vardı. 37 numaradan 47 numaraya kadar bayan erkek ayakkabısı yapıyoruz. Ayakkabı tamiri de 5 TL’den başlıyor masrafına göre artabiliyor” dedi.
“Şimdi zanaatkar yetişmiyor”
Makineleşmeyle işlerinin azaldığını ve gençlerin meslek olarak değer vermediğini dile getiren Özsüleyman, “Eskiden daha aktiftik. Şimdi daha azaldı. Çünkü makineleşme oldu. Eskiden 10 tane model vardı şimdi 100 tane model var. Makine çok iş gücü az. Öyle işler var ki hiç el değmeden ayakkabı yapılıyor. El emeğinin değeri şu anda yok. Yeni nesil zanaatkarlığın ustalığın değerini bilmiyor. 50 yaş grubu daha iyi biliyor gençler bilmediğinden zanaatkar yetişmiyor” diye konuştu.
“En iyi ayakkabı deriden olur”
Sağlığın ayaktan başladığını ve bu yüzden iyi ayakkabı almak kullanmak gerektiğini belirten İmalat Ustası İbrahim Akca, “İyi ayakkabının malzemesi deri, işçiliği el emeği olur. Deri ayakkabı ayakta koku yapmaz. Terletmez. Sağlıklıdır ayakkabı mantar yapmaz. Şimdiki ayakkabılar hep imitasyon. Koku yapar ayağı. Hem pahalı hem sağlıksız. Eskiden hep köseli ayakkabı giyilirdi. Şimdi genelde ilgi yok. Hep spor ayakkabısı giyiliyor. Damat olurken fantezi olarak alıyorlar. Bayramda seyranda giyiliyor. Samsun’da eskiden 20-30 tane atölye vardı. Şimdi saysan 5 tane vardır” şeklinde konuştu.
“Ayakkabı yapımı 1 gün sürüyor”
Kunduracılığın meşakkatli bir iş olduğuna değinen Akca, “Bir ayakkabının önce modeli yapılır. Mukavva üzerinde kalıp üzerinde kağıt yapıştırıyoruz. Kalıbını çiziyoruz. Parça parça kesiliyor. Makineciye veriliyor. Makineden geliyor bana ben monte yapıyorum. Tabanları var. Onları yapıştırıyorum. Bir çift ayakkabı aslında 1 saatte biter. Ancak kalıpta donması gerekiyor. Onun için 1 gün beklemesi gerekiyor. Bugün monte yapıyorsam yarın altlarını yapacağım. Haftada 25 -30 çift ayakkabı yapıyorum. Hepsi satılıyor. Deri ayakkabı bizde 250-300 TL. Malzemeye göre 500 TL’ye kadar çıkıyor. Altını kösele istersen 350-400’e çıkar“ ifadelerini kullandı.
