Uluslararası Kooperatifler Yılı kapsamında Samsun’da düzenlenen "Cumhuriyet’in 2. Yüzyılında Kooperatifçilik Kültürünün Yaygınlaştırılması Çalıştayı"nda Türkiye’de kooperatifçiliğin mevcut durumu değerlendirildi, yeni hedefler ve stratejiler masaya yatırıldı.
Samsun Ticaret İl Müdürlüğü öncülüğünde, Samsun Valiliği, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü iş birliğiyle düzenlenen çalıştay, Ömer Halisdemir Çok Amaçlı Salon’da gerçekleşti. Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Samsun Ticaret İl Müdürü Kürşat Turpçu, "Bu sene Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Kooperatifçilik Yılı ilan edildi. Yılın mottosu, ‘Kooperatifçiler daha iyi bir dünya kurar’ olarak belirlendi. Ülke olarak buna ihtiyacımız var. Türkiye olarak yaklaşık 8 milyon kooperatif üyemiz bulunuyor. Dünyadaki diğer ülkelere bakıldığında karnemiz iyi değil. Çalıştayın asıl amacı da bu. Kooperatifçiliğe ülke olarak bir ivme katmamız lazım. İl ve ülke olarak kooperatifçilik konusuna farklı bir bakış açısı getirmek zorundayız. İngiltere bugün dünyada kooperatifçiliğin ana ülkelerinden birisi. Hollanda, Amerika, Almanya gibi ülkelerde neredeyse nüfusunun 3’te 1’i kooperatif üyesi. Bu konuda ülke olarak buna yeni bir bakış açısı getirmek gerekiyor. İnşallah çalıştaydan çıkacak sonuçlar bakanlığın hazırlayacağı rapora katkı olarak sunulacak. İngiltere’den 9,8 milyon insan kooperatiflere ortak, Arjantin’de 9,1 milyon ortak, Çin’de 180 milyon ortak, Malezya’da 5,4 milyon ortak, Singapur’da 1,4 milyon ortak, Hindistan’da 236 milyon kişi kooperatiflere ortak. Ayrıca Kanada’da 3 kişiden 1’i, Norveç’te 3 kişiden 1’i, Amerika’da 4 kişiden 1’i, Honduras’ta 3 kişiden 1’i, Kenya’da 5 kişiden 1’i kooperatiflere ortak. Türkiye’de ise 86 milyon nüfusta 8 milyon civarında kooperatif ortağımız var. Hedefimiz; bunu 10 milyonun üzerine çıkartmak. Bu konudaki farkındalık için eğitim faaliyetlerimiz aralıksız sürüyor" dedi.
"Ülkemizdeki kooperatifçiliği güçlendirmek bizim elimizde"
Türkiye’deki kooperatifçiliğin daha da geliştirilip, güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Samsun Vali Yardımcısı Mehmet Fikret Çavuş, "Dünyada ilk kooperatif İngiltere’de kurulmuş. Avrupa çok ciddi kooperatifçilik faaliyetlerinde bulunuyor. Dünyanın ilk 5 büyük ülkesi Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İngiltere, İtalya ve Japonya kooperatifçilik konusunda çok iyiler. Yani ülke nüfuslarının bayağı büyük bir oranı kooperatifçilikle geçiyor. Dünya bunda baya ileride. Bizim ülkemize ve bizim tarihimize baktığımızda da aslında biz de çok iyiyiz. Anadolu’da ilk kooperatifçiliği Ahilik ile tanımlayabiliriz. Osmanlı’da ilk kooperatifçiliği Mithat Paşa, memleket sandıklarıyla gerçekleştirmiş. Daha sonra Cumhuriyet kurulduğunda da çok ciddi kooperatif çalışmalar olmuş ve Atatürk bir kooperatif kurmuş ve dilekçe vermiş. Mersin’in bir köyünde Silifke Ziraat Bankası’na bizzat kendi dilekçesini vererek kendi ismiyle imzalayarak kooperatif kurmuş. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin zaman zaman anayasalarında kooperatifçilik maddesi de geçmiş. Yani kooperatifçilik o kadar önemli ki Anayasamızda bile madde olarak geçmiş. Devlet kooperatifçiliğe her zaman önem vermiş, bunu da genel müdürlük düzeyinde örgütleyerek yapmış. Sonuç olarak Cumhuriyetimiz ondan önceki devletlerimiz, Anadolu kooperatifçiliğe önem veriyor. Artık kooperatifçiliği ülkemizde, Samsun’da daha da güçlendirmek bizlerin, siz değerli katılımcıların elinde. İkinci Türkiye Yüzyılı’nda kooperatifçiliğin gelişmesine katkı sunacağımıza inanıyorum. Bu çalıştayın da çok güzel bir çalıştay olduğunu ifade edebilirim" diye konuştu.
"Türkiye’ye örnek projeler üreteceğimizden emin olabilirsiniz"
Samsun’un her zaman Türkiye’ye örnek projelere imza attığını ifade eden Samsun Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Necmi Çamaş, "Tarih boyunca özellikle bulunduğu coğrafyanın en büyük kenti olması hasebiyle Karadeniz çanağının en büyük kenti olan Samsun hep ilklere hep başarı öykülerine hep Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Türk milletinin lehine olan işlerde kararlılıkla mücadele etmiştir. Bu konuda da şüphesiz Samsun hem biz Büyükşehir Belediyesi olarak hem de kamu kurum ve kuruluşlarının tamamı olarak el birliğiyle yine Türkiye’ye örnek projeler üreteceğimizden emin olabilirsiniz. Şöyle bir konumuna baktığımız zaman Samsun’un son yıllardaki gelişmişliğini ve elde ettiği kazanımları hem coğrafi konumu hem de lojistik üstünlüğüyle neler yapabileceğini düşündüğümüzde kooperatifçiliğin ne kadar önemli olduğu hususu bir kez daha ortaya çıkıyor. Hatırlıyorum bundan 10 yıl önce biz 500 milyon dolarlık bir ihracata hedefliyorduk. Şimdi 1,5 milyar dolarlık bir ihracata ulaştık. Hedefimizi 5 milyar dolar olarak koyduk. Küçücük tarım işletmelerinden büyük sanayi işletmelerine gelen bir dönüşümü yaşıyoruz" şeklinde konuştu.
"772 kooperatifimizin 826 projesine yaklaşık 111 milyon hibe desteği verdik"
Bakanlık olarak kooperatifçilik ve projelerine her zaman destek verdiklerini dile getiren Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü Taha Enes Şener, "2020 yılında uygulamaya koyduğumuz kooperatiflerimizin desteklenmesi programı, kısa adı KOOP-DES ile ülkemiz genelinde 2020’den bu yana 772 kooperatifimizin 826 projesine yaklaşık 111 milyon hibe desteği verdik. Bu destek programımız 2020 yılında öncelikli olarak kadın kooperatiflerimizi merkez aldı ve kadın kooperatiflerimizin gelişmesini hedefledi. 2020 yılında yaklaşık 200 civarındaydı kadın kooperatiflerimiz. Bugün geldiğimiz noktada bin 257’ye ulaştı. Yaptıkları çalışmalarla kadın iş gücümüzü istihdama katmak, ekonomiyi daha da ayağa kaldırma noktasında çok güzel, olumlu sonuçlar elde ettik. Samsun ilimizde de bu dönem içinde 18 kooperatifimizin 19 projesine yaklaşık 3 milyon hibe desteği verdik" ifadelerini kullandı.
Çalıştayda söz alan İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam ise şunları söyledi:
"Bugün Samsun’da 65 tarımsal kalkınma kooperatifi var. 35’in üzerinde üretici birliğim var. 4 tane yetiştirici birliği toplam 102 birliğimiz var. 27 bin 500 üyemiz var ama 2003 yılından 2014 yılına kadar 35 proje uygulanmış. Bunlardan 15 tanesi sosyal destek projesi. Yaklaşık 7 bin büyükbaş hayvan verilmiş. Ancak kooperatiflerin son durumuna baktığımızda durumu iç açıcı değil. Bu kooperatiflerin sürdürülebilir olması için eğitim şart. Birleşmenin önemli olduğunu düşünüyorum ancak birleşmek için değil gerekirse yurt dışı ihracatına kadar düşünebilecek kooperatifçiliğe ihtiyacımız var."
Program, açılış konuşmalarının ardından grup çalışmaları, çalışmaların değerlendirilmesi ve rapor hazırlanması kısmının ardından sona erdi.
