Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde üzümün kaynatılarak pestil, kesme ve sucuğun yapıldığı bağbozumunun hemen öncesinde kazanlar kalaylanıyor.
Bir dönemin altın meslekleri arasında yer alan kalaycılık, bölgede bağbozumu için kazanlarını kalaylatmak isteyen vatandaşlar sayesinde canlandı. Bağbozumu öncesi kalaycılara talep, meslek erbabına bir nebze de olsa nefes aldırıyor. Bağbozumu döneminde yaşanan hareketten memnun olan kalaycılara çevre il ve ilçelerden de kazan getiriliyor.
Dede mesleğini yapan 35 yıllık kalay ustası Hamza Saklım, ilçede kalan son usta. İşlerinin ancak sonbahar mevsiminde başlayan bağbozumu döneminde açıldığını belirten Saklım, mesleğin unutulmasından şikayetçi. Çırak bulamamaktan da yakınan Hamza Saklım, "Meslek ölü durumda, yıl boyunca iş yeri açık fakat iş yok, bağbozumu mevsime kadar. Bağbozumuna doğru bir ay canlanan işlerimiz daha sonra tekrardan ölü durumuna geliyor" dedi.
Bağbozumu dönemlerinde bulamaç ve pekmezin kaliteli çıkması için kazanların kalaylanması gerektiğini ifade eden Saklım, "Kazan kirli veya kalaysız olduğunda üzümün şırası iyi durulanmıyor, iyi kaynamıyor ve yanabiliyor. Yanan pekmez veya bulamacı piyasada satamazsınız. Bundan dolayı vatandaşlar, bu mevsimde kazanlarını kalaylatmak için getiriyor" diye konuştu.
Orta boy bir kazanın kalaylanmasının hayli zahmetli olduğunu dile getiren kalay ustası Hamza Saklım, "Kerge kazanı öyle birden kalaylanmaz, sırasıyla aşamaları var. Önce tüm kirliliğini alıyor ve temizliyoruz. Bazen bazı kazanlar yıllarca kalaylanmadığı için kirliliklerin temizlenmesi saatlerimizi alıyor. Daha sonra kazanda oluşan göçükler falan varsa onları onarıyoruz, daha sonra kızgın ateş üzerinde kalaylıyoruz" ifadelerini kullandı.
Kalaycılık mesleğinin bölgede bitme aşamasında olduğunu belirten Saklım şunları kaydetti:
"Hilvan, Viranşehir, Çermik, Kahta gibi bir çok çevre ilçeden vatandaşlar kazanlarını kalaylatmaya getiriyor. Böyle olunca da, iş yoğunlaşıyor ve kazanlarını getiren vatandaşların işlerini sırayla yapıyoruz. Meslekten ancak bu mevsimde para kazanabiliyoruz."
Hilvan’da kalaycı olmadığı için kerge kazanını Siverek ilçesine getirdiğini söyleyen İsmail Balcı, "Bağbozumu dönemi geldi, bazı malzemeler var kalaylanması gereken, ayrıca 2 kazanım var onları getirdim. Sabah 08.00’de çıktım, 4 saattir buradayım fakat elektrik kesintisi yüzünden beklemek zorunda kaldım. Ustamız da elektriklerin gelmesini bekliyor" şeklinde konuştu.
Bağbozumunun güz aylarında yapıldığını belirten Balcı şu ifadeleri kullandı:
"Üzümün tavını tam bulduğu dönemde yapılır, üzüm basılır, o üzüm suyu kaynatılır, ardından ister kesme, istersen bastık yaparsın, istersen pekmez olarak da bırakırsın. Pekmez de iki çeşit yapılır, gün ve ateş pekmezi şeklinde. Aşırı sıcaklar nedeniyle bu yıl bağbozumu pek iyi geçmeyecek gibi görünüyor ki kış aylarında kar yağmadığından ve yağışın az olmasından dolayı üzümler bozuldu."
Kalaycılık mesleğinin de yaşatılması gerektiğini söyleyen İsmail Balcı, Hilvan ilçesi kırsalı ve merkezinde bağcılık mesleğinin yoğun olarak yapıldığını belirtti.
