Bilim ve astroloji tarihine önemli katkılar sunan El Battani’nin hayat hikayesinden yola çıkılarak çekilen uzun metrajlı Harran Ekolü:El Battani Belgeseli, dünyada bir çok ödülün sahibi oldu. Filmin senaristliği ile yönetmenliğini yapan Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Sedat Benek, El Batani’nin çalışmalarıyla Avrupa’daki reformları da tetiklediğini belirtti.
Alanında uzman 9 akademisyenden elde edilen bilgilerle hazırlandı
Şanlıurfa’nın Harran İlçesinde çekilen uzun metrajlı Harran Ekolü: El Battani Belgeseli Avrupa’daki bir çok ödüle sahip oldu. Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Sedat Benek’in senaristliği ile yönetmenliğini üstlendiği 66 dakikalık belgeselle El Battani’nin hayatı ve bilime yaptığı katkı izleyicilere aktarıldı. Alanında uzman 9 akademisyenin verdiği bilgiler doğrultusunda 2 yılda hazırlanan belgeselin çekimleri ise Şanlıurfa’da gerçekleştirildi.
Dönemin en önemli filozofu El Battani
Harran’da 400 civarında filozofun yetiştiğini söyleyen Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Sedat Benek, “Buradaki çok sayıda okulda çok sayıda filozof yetişmiş. Sadece burada yetişmekle kalmamış hem başka coğrafyalardan, örneğin Antik Yunan’dan filozoflar buraya gelmiş, aynı zamanda burada yetişen çok sayıda filozof değişik bölgelerdeki değişik okullara gitmiştir. O ödemde örneğin Nusaybin okuluna, Rakka, Antakya, İskenderiye, Bağdat okulları gibi okullara gitmişlerdir. Harran Okulunun bir diğer önemli özelliği ise sadece bir alanda değil, çok geniş alanlarda, özellikle de astronomi alanında çığır açmış bir döneme tekabül ediyor ve bu anlamda Harran ekolünde yetişen 400 civarında filozoftan bahsediliyor ki bu filozoflardan en önemlisi El Battani’dir” dedi.
Fizik ve matematikte önemli çalışmalar yaptı
El Battani’nin sadece atronomide değil fizik ve matematikte de önemli çalışmalara imza attığını söyleyen Benek,” El Battani astronomide daha iyi gözlem yapabilmek için buranın biraz daha güneyinde, güneşin geliş açılarına bağlı olarak coğrafi konumu itibariyle biraz daha stratejik olduğu düşünülen Rakka’ya gidiyor ve burada kendi evinin üzerinde bizzat güzel bir rasathane kuruyor. Toplam 41 yılını burada geçiriyor ve bilim tarihinde önemli, astronomi tarihinde özellikle de yöntem bilim açısından, yani ne yapıyor, çok düzenli bir şekilde kayıt tutuyor ve sonrasında da bu verilere göre analiz yapıyor. Bununla birlikte sadece astronomiyi değil, astronomide matematik ve fiziki de kullanmaya başlıyor ve dolayısıyla fizik ve matematik alanında da çalışmalar yapıyor ve ciddi mesafe kat ediyor.
Harran Ekolü batıyı beslemiştir
Harran Ekolünün batıdaki gelişmeleri tetiklediğini söyleyen Benek, “Kısacası Harran Okulu dediğimiz ama genel anlamda Harran Ekolü olarak nitelendirdiğimiz burası bilim tarihinde çok önemli bir istasyon. Hem batı hem de doğu medeniyetleri açısından beslenmiş, bilim belli bir olgunluğa eriştikten sonra ki bu özellikle İslam erken dönemine tekabül ediyor. Bu sefer batıyı beslemiştir. Yani Abbasiler döneminde Kuzey Afrika’da Emeviler ile İspanya Endülüs’e Avrupa’da ortaya çıkan Rönesans ve reform hareketlerini endirekt etkileyen, hem İslam döneminde olgunlaşan bilim hem de daha önce Antik Yunan’da ortaya çıkan, gelişen, tercümeler yoluyla yani önce Süryanice, sonra Arapça’ya çevrilen Harran Ekolünde bu bilgiler ne yapıyor? Daha olgun bir şekilde Kuzey Afrika’dan Avrupa’ya sızıyor ve Avrupa’daki gelişmeleri tetikleyen en önemli faktörlerden bir tanesi oluyor” ifadelerini kullandı.
Yaşadığı dönemden sonrasını etkiledi
El Battani’nin yaşadığı dönemden yüzyıllar sonrasını da etkilediğini söyleyen Benek,” El Battani ailesi o dönemde Sabi inancına mensup ve Sabi inancında da iki tane obje kutsaldır, güneş ve ay, yıldızlar yani. El Battani buradan hareketle ne yapıyor. İnançsal backgrundunda başlayan merak daha sonra bilim adamı sıfatıyla devam ediyor ve güneş yılını en doğru, yani güneş ışınlarının geliş açılarını 365 güne en yakın takvimlemeyi El Battani yapıyor. El Battani böylece sadece yaşadığı dönemi değil, sonrasını da etkiliyor. Örneğin 600 yıl sonra 700 yıl sonra çok önemli bir filozof olarak karşımıza çıkan, astronomide önemli buluşlar yapan Nikolas Kopernik bile en önemli çalışmasının girişinde El Battani’den bahsetmiştir” dedi.
Bir çok ödülün sahibi oldu
Harran Ekolü: El Battani Belgeselinin yurt içinde ve yurt dışındaki bir çok film festivalinde uzun metrajlı belgesel dalında ödül aldığını ve finale kaldığını söyleyen Prof. Dr. Sedat Benek, “Dolayısıyla Harran Okulu El Battani 9 akademisyenden aldığımız röportajlardan ve 10 gün süren Antik Harran’da, Han El Barur’da, Fırat Nehri kenarında canlandırma çekimleri ve bunlara ek olarak da daha görünür, daha anlaşılır kılmak için de birkaç dakika animasyon ile birlikte 66 dakikalık belgesel, deneysel bir sinema çalışması olarak karşımıza çıktı. Şu anda Harran Ekolü: El Battani Belgeselimiz 12 yani biri Türkiye’de, İstanbul Fil Ödülleri Festivalinde en iyi uzun metrajlı belgesel ödülünü alırken Fransa Paris Film Festivalinde de uluslararası uzun metraj en iyi belgesel ödülünü aldı. Onun dışında da Harran Ekolü: El Battani Belgeselimiz şu anda Kanada Toronto’da, İsveç Stockholm’de, Romanya’da, Macaristan Budapeşte’de, Çekoslovakya Brno’da, İsrail ve Rusya Moskova’da da, 4 yerde finalist, yarı finalist ve seçkin film olarak festival turuna devam ediyor” diye konuştu.
