Trabzon’da 2 yıl önce Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan ‘Yok Olmaya Yüz Tutmuş Yerel Meyvelerin Korunması Projesi’ kapsamında 100 yıl öncesinden dikilmiş ve kurumak üzere olan yerel meyve ağaçlarından alınan kalemlerden üretilen meyve fidanları yaprak ve tomurcuk açtı. Trabzon’da unutulmaya yüz tutan Yomra elması, Laz elması, kış armudu, kokulu üzüm, Kiraz armudu, Orak armudu, Bayrak armudu ve Değirmen armudu gerçekleştirilen proje ile yok olmaktan kurtarıldı.
Proje kapsamında ilk olarak Trabzon’un değişik bölgelerinde yaklaşık 100 yıl öncesinde dikilmiş, unutulmaya yüz tutmuş ve nesli tükenmek üzere olan yerel elma, armut, erik ve ayva ağaçları koordinatları ile birlikte tespit edildi. Trabzon’un 18 ilçe ve mahallelerinde verimi yüksek, kaliteli meyve çeşitlerinin tespiti sonrasında bu ağaçlardan kalemler alınarak çöğürlere aşılamalar yapıldı. 2017 yılında 2 bin adet elma, 2 bin adet armut ve 500 adet erik meyveleri çoğaltılarak damızlık kapama bahçeler tesis edildi. 2018 yılında da aynı sayılarda elma, armut ve erik fidanının aşılanarak yeni bahçeler tesis edildi. İl genelinde ayrı ayrı yerlerde 7 adet, toplam 10 dekar kapama bahçe tesisi oluşturulurken, bunlardan biri de 2017 yılı kasım ayında Maçka ilçesi Güzelce Mahallesinde İbrahim Sula’ya ait 2 ayrı parselde 5 dekar alanda oluşturuldu.
Bahçeler yakın takipte
Toplam 110 adet elma ve armut çeşitlerinden kurulmuş olan kapama bahçesini beraberindeki uzmanlar ile ziyaret eden Tarım ve Orman İl Müdürü Cahit Gülbay, incelemelerde bulundu. Yapılan incelemede aşı kalemi alınmış yaşlı ağaçların bir kısmının tamamen kuruduğu, bir kısmının ise kurumak üzere olduğu tespit edildi. Kurulmuş olan kapama meyve bahçeleri sayesinde yok olmak üzere olan yöresel bazı çeşitlerin neslinin devamlılığının sağlandığını kaydeden Gülbay, meyve fidanlarının bakım işlerinin düzenli ve yeterli bir şekilde yapıldığını, fidanların da birçoğunun yeni yaprak açtığını, bir kısmının ise tomurcuk patlatma aşamasında olduğu görmenin kendilerini mutlu ettiğini söyledi.
Yöre insanı yöreye has meyvelerin fidanları talep ediyor
Yapılan çalışmalar ile ilgili bilgiler veren Gülbay, işe 2-3 yıl önce il genelinde unutulmaya yüz tutan meyve türlerinden olan ağaçları tespit etmek ve bu ağaçlardan fidan alarak üretime geçerek başladıklarını hatırlattı. Gülbay, “Yörenin toprak yapısı, iklim, yağmur, güneş gibi faktörlerle uyumlu olan meyve çeşitlerinin ’tutma’ oranının yüksek olması ve aşina olunan lezzetlere duyulan özlem bizim hareket noktamız oldu. İlk olarak 18 ilçemizin çok farklı bölgelerinde koordinatlarına kadar tespit etmiş olduğumuz meyve çeşitlerimizden gerek çelik alma yöntemiyle gerekse tohumla ve aşılama yöntemiyle bu çeşitleri aldık. Daha sonraki süreçte bunları köklendirdikten sonra fidan uygun hale geldiğinde de vatandaşlarımıza dağıttık. Geçmiş yıllarda bizlerden her zaman diğer bölgelerde yetişen meyvelerin fidanları değil de, bu bölgeye has meyvelerin fidanları talep edilirdi. Bu durum projenin hayat bulmasında işimizi kolaylaştırdı. Sonrasında dağıttığımız veya oluşturduğumuz bahçelerde meyve dönemlerinde fidanların takibini yaptık, yapıyoruz” dedi.
Projenin yürütülmesinde Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin büyük desteği olduğunu belirten Gülbay, belediye yetkililerine teşekkür etti.
Öte yandan Büyükşehir Belediyesi’nin Esiroğlu’ndaki fidanlığında gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında tesiste üretimi yapılan meyveler arasında demir elması, Laz elması, Yomra elması, sandık elması gibi elma çeşitleri, eğrisap armudu, değirmen armudu, Çepni armudu, bardak armudu gibi armut çeşitleri ve hanım eriği, İstanbul eriği, kara erik gibi erik çeşitleri yer alıyor.
