1069 yılındaki 1. Haçlı seferinde Haçlı orduları ile Selçuklu orduları arasında yapılan Hasting Muharebesi’nden kaçan Anglo-Saxon askerlerin sığınması için yapılan Kibatos (Civetot) Kalesi, Hersek lagünü altında keşfedildi. Kalenin bir deprem sonrasında sular altında kaldığı tahmin ediliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni Bursa Uludağ Üniversitesi, Altınova Belediyesi ve Türk Tarih Kurumu’nun katkılarıyla Dr. Öğretim Üyesi Serkan Gündüz başkanlığında Leicester Üniversitesi’nden Işıl Akalan Gündüz, Sinop Üniversitesi’nden Harita Mühendisi İlke Ekioğlu ve öğrencilerden oluşan bir ekip ile yürütülen “Yalova Kıyıları Antik Liman ve Sualtı Yüzey Araştırması” çalışmaları esnasında, Altınova ile Karamürsel arasında bulunan Karamürselbey Eğitim Merkezi Komutanlığı’nın kıyı şeridinde yaklaşık 3,5 metre derinliğe kadar uzanan 70x 60 metre ölçülerinde sualtında bir deniz kalesi keşfedildi. Kalenin, tarihte Hasting Muharebesi olarak geçen ve 1. Haçlı seferinde Selçuklu orduları karşısında yenilen Haçlı ordularının sığındığı kale olduğu bilinen Kibatos (Civetot) Kalesi olduğu belirtildi.
Konuyla ilgili Hersek Lagünü kıyısında bir basın toplantısı düzenlendi. Toplantıya Yalova Valisi Muammer Erol, AK Parti Yalova Milletvekili Ahmet Büyükgümüş, AK Parti Yalova İl Başkanı Muğlim Bağatar, tarihçiler ve çok sayıda davetli de katıldı. Burada söz alan Altınova Belediye Başkanı Metin Oral bulgu ve yapılan çalışmalar hakkında bilgiler verdi. Oral, “Tarih sahnesinde oldukça önemli bir yerde bulunmasına rağmen yeri kesin olarak lokalize edilemeyen bu kaleyi bulmak araştırmamızın başlama nedenlerinden birisi idi. Bizans İmparatoru Alexius’un İngiltere’nin tarihini değiştiren 1069 yılındaki Hasting Muharebesi’nden kaçan Anglo-Saxon askerler için araştırma sahamız içerisinde bir kale inşa ettiği yazılı belgelerden biliniyordu. Söz konusu kaleyi bulmak için 2 yıldır bölgede yaptığımız çalışmalar ve kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre Helenopolis yakınlarında Hereke Kalesi’nin karşı yakasında bir limanı olan bir deniz kalesi aramaktaydık. Helenopolis (Hersek) ile Karamürsel arasında tespit edilen yapı yazılı belgelerdeki ifadeler ile bulduğumuz mimarinin oldukça benzemesi nedeni tespit ettiğimiz kalenin Kibatos - Civetot Kalesi olduğu düşünülmektedir. Kibatos - Civetot Kalesi 1096 yılında I. Haçlı seferleri sırasında çok büyük bir önem kazanmıştır. 1095 yılında Papa’nın Haçlı seferi çağrısından hemen bir yıl sonra halkın Haçlı Seferi olarak adlandırılan ilk sefer başlamıştır. Söz konusu sefer için Constantinopolis’e gelen Haçlıları başkentten uzaklaştırmak isteyen Alexios bu kitleyi Kibatos Kalesi’ne göndermiştir. İki yoldan bu kaleye gidilmiştir. Deniz üzerinden direkt kaleye gidenler olduğu gibi karadan da Nicomedia üzerinden ordular buraya gelmiştir. Çeşitli kaynaklarda 25 ila 600 bin kişiden bahsedilmektedir. Haçlı seferleri hem Hristiyan dünyası hem de tüm Müslüman dünyası için kaçınılmaz sonuçlara yol açmıştır. 1095 yılında papa 2. Urbanus’un Clermont da yaptığı çağrı ile toplanan haçlılar 1096 yılında Anadolu topraklarına girmiştir. Anadolu’da İzmir Körfezi’nde bulunan bir liman ve deniz kalesi olan Kibatos Kalesi ve yakınlarına kamp kurarlar. Orduyu yöneten keşiş Peter ve Walter Sans-avoire gibi ünlü bir şövalyede yer almaktadır. Haçlılar burada üç ay kalırlar ve binlerce Norman askeri etraftaki Hristiyan ve Müslüman köyleri yağmalarlar ve ganimetleri kampa getirir. Bunun üzerine kıskanan bazı Alman askerleri Çobankale’yi ele geçirir fakat Kılıç Arslan onlara tuzak kurmuştur ve kalenin bütün su erişimini keser ve birkaç gün sonra kaledekilerin bazıları teslim olurken bazıları da direnerek ölmüştür. Kılıç Arslan zeki bir hamle yaparak Kibatos’a iki ulak yollar ve aslında Çobankale kuşatmasında yenilen haçlıların İznik’i ele geçirip bütün ganimeti paylaştıklarını yayar. Haçlılar galeyana gelir ve İznik yoluna çıkar ve Anadolu Selçuklu ordusu Türkçe’ye Kırk Geçit Muarebesi olarak tercüme edilen, ama aslı Kibatos Muharebesi olan harbi başlatır. Bunun sonucunda pusu kuran Anadolu Selçuklu ordusu Haçlıları vadide büyük bir yenilgiye uğratır. Öyle ki Anna Komnena ölülerin büyük bir dağ oluşturduğunu söyler. Savaştan kaçanlar önce Kibatos Kalesi’ne kaçarlar, buradakiler esir edilirler. Oradan da kaçanlar başka bir yere sığınırlar ve orada Konstantinopolis’ten yardım beklerler. Keşiş Peter’ın İmparator Alexius’a yalvarışları karşılık bulur ve bu kaleye sığınan haçlılar kurtarılabilirler. Bu muharebe Avrupa tarihi için çok büyük önem arz eder. Fakat Anadolu Selçuklu tarihi ve Türk halkı için önemi maalesef yeteri kadar bilinmemektedir. Bir yıl sonra 1097 yılında İznik kuşatması ile Anadolu Selçuklu Devlet’ine türlü oyunlarla saldıracak olan Haçlıların Anadolu’daki ilk mağlubiyetidir. Bu kaleyi bulmamız ve yapılacak arkeolojik çalışmalar tarihimizin karanlık bir sayfasına ışık tutacaktır” dedi.
Bulunan Kibatos (Civetot) Kalesi’nin gün yüzüne çıkartılması için 3 yılı bulacak bir çalışma sürdürülecek. Çalışmalarda elde edilen bulgular kamuoyu ile paylaşılmaya devam edilecek.
