Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Litvanya’da yaşayan Kırım Türklerine çeşitli alanlarda gerçekleştirdiği projelerle destek oluyor ve Türk kültürünün Doğu Avrupa’da yaşatılmasına katkı sağlıyor.
TİKA desteğinde Litvanya’nın Trakai kentinde gerçekleşen "Litvanya’daki Tatar Türkleri Kültürel Faaliyetlerin Desteklenmesi Projesi" çerçevesinde Litvanya Müslüman Dini Topluluklar Konseyi “Altınorda’nın Ok ve Yayları” etkinliği düzenlendi. Moğolca “çadır, otağ” anlamına gelen ‘orda’ kelimesi ve devletin kurucusu Batu Han’ın ak otağının üst kısmının altın yaldızlı olması sebebiyle devlete altın orda veya ak orda da denmiştir. Türk Tatar geleneğinin anlatıldığı programa Türkiye’nin Vilnius Büyükelçisi Gökhan Turan ve Azerbaycan Cumhuriyeti Vilnius Büyükelçiliği Müsteşarı’nın yanı sıra Kazakistan, Özbekistan, Polonyalı vatandaşlar ve Litvanya’da yaşayan Türk asıllı toplulukların temsilcileri katıldı.
Etkinlikte söz alan Litvanya Müslüman Dini Topluluklar Konseyi Başkanı Müftü Aleksandras Beganskas, “Elimdeki bu ok ve yay, 1410’daki Zalgris (Grunwald) Savaşı’nda Töton Şövalyelerine karşı Avrupa’da kazanılan ilk büyük zaferde Kırım Türkleri’nin Polonya ve Litvanya ordularına verdiği desteği sembolize etmekte olup, o günden bu yana Kırım Türkleri’nin Litvanya’da 700 yılı aşkın bir süredir varlıklarını nesilden nesile aktarılan kültürel değerleri sayesinde sürdürebildiklerini, bunun da Kırım Türk (Tatar) kültürünün sağlam köklere sahip olduğunun bir göstergesi” dedi.
Etkinlikte ayrıca Litvanya Okçuluk Federasyonu eğitimcileri tarafından okçuluk atölyesi gerçekleştirilerek, katılımcılara Kırım Türk kültürünün yerel ürünleri ikram edildi.
Kırım Türkleri Yaz Okuluna TİKA desteği
Tatar Kültür Merkezi tarafından bu yıl yedincisi düzenlenecek olan Kırım Türkleri Yaz Okulu programı ise 2014 yılından beri TİKA ile Litvanya Kültür Bakanlığı ve Kültür Konseyi tarafından destekleniyor. Litvanya’da yaşayan soydaş ve akraba toplulukların milli benlik ve kültürlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması hedeflenen bu projede yüzlerce Kırım Türk gencine yönelik güreş, okçuluk, binicilik, müzik, Türk ve Tatar halk dansları ile el sanatları gibi alanlarda çeşitli faaliyetler yürütülüyor.
TİKA, Covid-19 sürecinde Kırım ve Karay Türklerini yalnız bırakmadı
TİKA, Covid-19 sürecinde uygulamaya koyduğu Gıda Destek Programı’na Litvanya’yı da dahil etmiş ve 8 farklı bölgede 14. yüzyıldan itibaren Litvanya’da yaşayan Kırım ve Karay Türklerinden oluşan 100 aileye gıda kolileri dağıtılmıştı. Programda ayrıca Vilnius’taki Ulusal Onkoloji Enstitüsü’nde Covid-19 ile mücadele eden Litvanyalı sağlık çalışanları ve hastalardan oluşan 500 kişiye Litvanya’daki Tatarlar tarafından hazırlanan sıcak yemek dağıtımı da gerçekleştirilmişti.
Baltık ülkelerinde yaşayan yaklaşık 10 bin Kırım Türkü’nün 3 bin 500’ü Litvanya’da yaşıyor. Litvanya’nın ikinci büyük şehri olan Kaunas’ta 1933 yılında yaptırılmış olan ancak zaman içinde tahribata uğrayan Kaunas Camii de TİKA tarafından restore edilerek ibadete açıldı.
Dil, gelenek ve görenekleri itibarıyla Litvanya Kırım Türkleri ile aynı kültür bağına sahip Karay Türkleri de 1397 yılından itibaren Litvanya’da yaşıyorlar. Musevi inancına sahip Karay Türkleri’nden 300 aile, bugün Litvanya’da yaşıyor ve Kıpçak Türkçesi ile iletişim kuruyorlar.
TİKA kültür, din ve dil mozağine sahip Balkanlar ve Doğu Avrupa’da toplumsal yapıları muhafaza edebilecek ve barışa katkı sağlayabilecek nitelikteki projeleri hazırlayarak uygulamaya koymaya devam ediyor.
