Türkiye ile Katar arasında 26 Kasım 2018 tarihinde imzalanan Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması (TEOA), 1 Ağustos tarihi ile yürürlüğe girecek.
Türkiye ile Katar arasında 26 Kasım 2018 tarihinde imzalanan TEOA, 1 Ağustos tarihi itibarıyla resmen yürürlüğe girecek. Türkiye ile Katar arasındaki 2024 yılında yıllık dış ticaret hacmi 1.1 milyar dolar olup Türkiye lehine 328 milyon dolar dış ticaret fazlası bulunuyor. Türkiye, bugüne kadar Avrupa Birliği (AB) ile Gümrük Birliği dışında, 23 ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması, 6 ülke ile Tercihli Ticaret Anlaşmaları daha önce imzalanmış olup yürürlüğü sürüyor. Bu anlaşmalar, son 22 yılda dış ticaretin artmasında ve ihracatın 2002’de 36 milyar dolardan, 2025 Haziran ayında 267 milyar dolara yükselmesinde büyük katkılar sağladı.
Türkiye-Katar anlaşması TEOA ile ne hedefleniyor
TEOA’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte; Katar ile 1 milyar dolar seviyesindeki mevcut ikili ticaret hacminin orta vadede 5 milyar dolara çıkarılması, 2 ülke arasındaki ticari ve ekonomik iş birliğinin derinleştirilmesi, Türk firmalarının, Katar pazarına avantajlı şartlarda girişinin sağlanması, karşılıklı yatırımların artırılması ve üretim-istihdam odaklı projelerin teşvik edilmesi amaçlanmaktadır. Katar, aynı zamanda, Türk özel sektörünün enerji kaynakları ve stratejik hammaddelere erişimi açısından önemli bir ortak ülke konumundadır.
TEOA neler getiriyor
Ticarette konu olan malların önemli bir kısmında karşılıklı olarak gümrük vergileri ve eş etkili tedbirler kaldırılmıştır. Anlaşma kapsamında yürürlüğe giren başlıca ticari düzenlemeler bulunuyor. Bunlar; teknik engellerin kaldırılması, sağlık ve bitki sağlığı önlemleri, damping ve korunma tedbirleri, hizmet ticareti, e-ticaret hükümleri. Sanayi ürünlerinde ise otomotiv, inşaat malzemeleri, mücevherat, beyaz eşya, tekstil ve halı, ayakkabı, temizlik ürünleri, plastik, makine ve elektrik-elektronik. Tarım ürünlerinde, yumurta, süt ve süt ürünleri, deniz mahsulleri, yaş sebze-meyve, kuruyemiş, nebati yağlar, işlenmiş tarım ürünlerinin büyük bölümünde Katar, Türk ihracatına pazar açılımı sağladı.
Hizmet ticareti düzenlemeleri
Genel hükümlere ilaveten; mali hizmetler ve telekomünikasyon başlıklarında da karşılıklı faaliyetleri düzenleyen hükümler getirilmiştir. Pazara giriş listelerinde, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) ötesine geçen taahhütler kapsamında; hukuk, araç kiralama, reklamcılık, dağıtım, eğitim, tur operatörlüğü, taşımacılık hizmetleri gibi alanlarda yeni açılımlar sağladı. Ayrıca, Katar’ın DTÖ altında taahhüt ettiği muhasebe, mimarlık, bilgisayar ve inşaat hizmetleri gibi bazı sektörlerde de taahhüt iyileştirmeleri elde edildi.
Yatırım, üretim ve istihdamda yeni ufuklar
TEOA ile birlikte; karşılıklı yatırımların artması, iş süreçlerinin hızlanması ve kolaylaşması, üretim ve istihdamı önceleyen projelerin çoğalması bekleniyor. Anlaşmanın sunduğu güçlü hukuki altyapı, Türk ve Katarlı iş insanları için karşılıklı güven esaslı yeni bir yatırım ortamı tesis ediyor. Ticaret Bakanlığı, ihracatçının önünü açan, yatırımcıya güven veren ve ülkenin küresel ekonomik gücünü artıran tüm adımları kararlılıkla atmaya devam edeceğini bildirdi.
E-ticaret başlığı altında yer alan; çevrimiçi tüketicinin korunması, kişisel verilerin korunması, istenmeyen elektronik mesajlara karşı önlemler, kağıtsız ticaretin teşviki hükümleri, e-ticaret ekosistemine güveni artırıcı ve iş yapmayı kolaylaştırıcı niteliktedir.
Uygulama esasları ve menşe kuralları
‘Menşeli ürün’ tanımı ve uygulama esasları, 27 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle netleşti. EUR.1 Dolaşım Belgesi düzenlenen mallar, anlaşma kapsamındaki avantajlardan yararlanabiliyor. Tarife indirimlerine ilişkin kararlar, 30 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de 10130 ve 10131 sayılı Kararlar yayımlandı.
