Antalya’nın Gazipaşa ilçesine bağlı Zeytinada Mahallesi, ülkenin 500 bin ton olan muz üretiminin 5’te birini tek başına karşılıyor. Üreticiler, yarım asrı aşkın mücadele ettikleri su sıkıntısına çözüm bulamayınca üretimi bırakma noktasına geldi. Satılan muz bahçelerine ise villalar inşa edildi.
Yoğunlukla muz üretiminin yapıldığı Zeytinada Mahallesi’ne 15 kilometreyi aşan borularla su getirmek için sulama havuzları yapan mahalle sakinleri, su kaynağı kuruyunca çaresiz kaldı. Su havuzundan üreticilere taksim edilen borular uzun süredir su görmeyince yosun bağladı. Susuzluk nedeniyle sıkıntı yaşayan muz üreticilerinin bir kısmı ise arazilerini sattı. Yaklaşık 60 yabancının muz bahçelerini alarak villaya dönüştürdüğü mahallede üreticiler, su sorununun çözülmesi halinde üretimi üç kat arttırabileceklerini dile getirdiler.
Mahalle Muhtarı Mehmet Ali Şener, 400-500 kişinin faydalandığı havuzda Nisan-Mayıs aylarında yeteri kadar suyun olduğunu ancak daha sonra kesildiğini söyledi. Şu an havuza akan en güçlü kaynağın serçe parmak kalınlığında olduğunu belirten Şener, “Akan en güçlü su bu. Burada taksim deposu yaptık. Bu depoda her üreticinin bir hissesi var. Bu akan su da kişinin şahsi suyu. Havuzda su yok zaten” dedi.
Havuzu besleyen kaynağın geldiği boruyu gösteren Muhtar Şener, suyun akmadığını ve 500 üreticinin mağdur olduğunu söyledi.
“5 kaynaktan 4’ü kurudu”
Mahallenin taksim depolarını besleyen ana havuzu göstererek burada da 5 su kaynağından 4 tanesinin kuruduğunu belirten Muhtar Şener, “2017 yılında dönemin belediye başkanı 1 milyon lira masraf ederek kuyular açtı. Bu masraflar sonucu çıkan suları 1-2 yıl kullandık ama bu su da kurudu. Dinamomuz çalışmıyor. Su olsa kullanacağız. Bu dinamo ile 15 kilometre ileriye su basıyoruz. Şu an biriken suyu alıyoruz sadece. Buna rağmen 30 bin lira elektrik parası ödedik. Bu havuza 5 kaynaktan su akıyor ama şuan 4 tanesi kurumuş durumda. Akan tek kaynağımız bu. 500-600 üretici bu suyla yetinmeye çalışıyor” diye konuştu.
Sulama suyunu elektrikli dinamolarla muz bahçelerine pompalamak için kendi imkanlarıyla elektrik hatları çektiklerini anlatan Şener, “Gördüğünüz şu elektrik direklerini, tellerini biz kendi imkanlarımızla çektik, devletimize yük olmadık. Her bir hat bir üreticiye ait. Bunlar da şu an su olmadığı için kullanılmıyor” dedi.
Mahallesinin deniz yamacında 17 kilometrelik uzunluğa sahip olduğunu ve Türkiye’nin toplamda ürettiği 500 bin ton muzun 5’te birini tek başına karşıladığını belirten Muhtar Şener, “Önceleri 120 bin ton muz üretiyorduk. Bu oran susuzluk nedeniyle 100 bin tona düştü. Su sıkıntısı devam ederse durum belli. Vatandaş arazilerini yabancılara satıyor. Köyümüz yabancı istilası altında. Gün geçtikçe bitiyoruz. Şu an su olmadığı için masraf kurtarmıyor. Vatandaş yerini satıyor. Köyümüzde fitne fesat çıkıyor. Bir kişi su kuyusu açıyor. Diğer bir kişi de kendi bahçesine kuyu açınca komşusunun, akrabasının suyu kesiliyor. Bu da kırgınlıklara, küskünlüklere neden oluyor. Köylü birbiriyle konuşmaz hale geldi. Acilen gölet çalışmasının başlaması lazım. Şu ana kadar 50-60 tane villa yapıldı muz bahçelerimizin içine. Su olsa biz tüm arazilerimizi muzla doldurur, ülke ekonomisine katkıda bulunuruz. Türkiye’ye yetecek muzu üretiriz. Tarım Bakanı kendisi gelemezse bir heyet gönderebilir, bizim ne zorluklarla üretim yaptığımızı, imkan verilirse neler yapabileceğimiz görmesini istiyoruz” diye konuştu.
Muz bahçesinin içerisine yapılmış bir villayı gösteren Mahalle Muhtarı Şener, “Vatandaşlarımız bir bir bahçesini satmaya başladı. En bariz örneği de bu gördüğünüz villa. Bakın yan tarafı bahçe, burası da Hollandalı bir kişinin yaptığı villa. Böyle giderse muz üretimi düşecek ve üretimde dışa bağımlılığımız artacak. Su sorunu bu çareye itiyor. Bundan 10 yıl önce bin 500 nüfusumuz vardı, bu 600’e düştü. Üretici mahallesini terk ediyor. Üreticinin suyu olmadığı için arazilerine suyu olan ortaklar alıyor” diye konuştu.
“Benim 18 kuyum var ama hepsi kurudu”
Mahallenin en eskilerinden olan üretici Mehmet Yılmaz, üretimin her geçen gün düştüğünü söyledi. Yılmaz, “Milletin elindeki mal susuz kalıyor. Milletin bin yalak muzu varsa 500’e düşüyor. Artık bu taksim muslukları çalışmaz oldu. Olsa da çok kısa sürüyor. Su sıkıntısı bu köyde hiçbir zaman bitmedi. Benim 18 kuyum var. Her kuyudan su çıktı ama kısa süre sonra kurudu. 18 kuyuyu şimdi hesaplayın kaç paraya açılır? Ben 1969 yılında askerden geldim. Devletimizden yardım bekliyoruz” dedi.
Muz üreticisi Fahri Özkurt da, “Suyumuz yok, çok az var. Devletimizden özellikle Tarım Bakanımızdan su istiyoruz. Su olsa şu boş arazileri komple muz bahçesi yaparız. Şimdi tropikal meyve üretimi de başladı. Suyumuz olmadığı için çiftçiler yerlerini satmaya başladı. Kuyularımız var ama kuyularda su yok. Elektrik masrafıyla baş edemiyoruz. Şu an 100 bin ton üretiyoruz, bu gün geçtikçe düşüyor. Bize imkan verilirse bunu 300-350 bin tona çıkarırız, biz de daha ucuza muz yeriz” dedi.
Susuzluk nedeniyle muzların ürün vermemeye başladığını söyleyen üretici Mehmet Akşit ise, “Görmüş olduğunuz bu muz susuzluktan bu hale gelmiş. İyi muz Temmuz 15’de başlar, Ağustos 15’te biter. Ekim’in 9’u olmuş bu muz daha doğurmaya çalışıyor. Bu susuzluktan oluyor. Biz yetkililerden su istiyoruz. Herkeste kuyu var ama içinde su yok. Bir de elektrik çok para. Biz büyüklerimizden su imkanı verilmesini istiyoruz. Çünkü verimimiz düşmeye başladı” şeklinde konuştu.
Mahalledeki pek çok üreticinin muz bahçesini sattığına değinen üretici Bilal Şimşek, “Arkadaşlarımız arazilerini satmaya başladılar. Satma nedeni susuzluk. Adam içecek su bulamıyor ki bahçesini sulasın. Yabancılar gelip alıyor, Avrupa’dan alıyorlar. Onlar da geldiği halde adamın suyu, ceyranı yok. Bu şekilde devam ederse biz de bırakacağız” dedi.
