EVLİYA ÇELEBİ KUŞADASI’NA GELİYOR

Evliya Çelebinin Doğumunun 400’üncü yılı anısına hazırlanan ve ilk kez İngiltere’nin başkenti Londra’da açılan ’’Evliya Çelebi Seyahatname’’ sergisi Kuşadası’nda açılıyor.
British Council’in ’’Paylaştığımız Avrupa’’ projesi kapsamında dünyaca ünlü gezgin Evliya Çelebi’nin doğumunun 400’üncü yılı anısına hazırlanan ve ilk kez İngiltere’nin başkenti Londra’da açılan ’’Evliya Çelebi: Seyahatname’’ sergisinin Türkiye yolculuğu, Çelebi’nin doğduğu Kütahya’dan başladı. 1611 yılında dünyaya gelen Evliya Çelebi’nin doğumunun 400’üncü yılı olan 2011’in, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünce (UNESCO) ’’Evliya Çelebi Yılı’’ olarak ilan edilmişti.
İlk kez Londra’da Bethnal Green Library’de izlenime açılan sergi AB Bilgi Merkezleri’nin bulunduğun 20 ilde (Adana, Ankara, Eskişehir, Mersin, Trabzon, Samsun, Bursa, Denizli, Van, Edirne, İzmir, Antalya, Diyarbakır, Gaziantep, Konya, Şanlıurfa, Kocaeli, Erzurum, Sivas) sergilendikten sonra 3 Ocak 2012’de Kuşadası Belediyesi İbramaki Sanat Galerisi’nde açılacak.
Sergi ile ilgili açıklama yapan Kuşadası Belediye Başkanı M.Esat Altungün, “Evliya Çelebi, 17. yüzyılda üç kıtada, yedi iklimde, yaklaşık 25 milyon kilometrekarelik bir coğrafyada dolaşarak yazdığı "Seyahatname" de dünya kültürüne çok değerli bilgiler aktarmıştı. Yetmiş yılı aşkın ömrünün elli bir yılı seyahatlerle geçen Evliya Çelebi Kuşadası’na da gelmişti.
Sergi nedeniyle ‘İkinci kez Evliya Çelebi’yi Kuşadası’nda ağırlıyoruz’ denildi. Avrupa Konseyince tarihe damga vuran 20 kişi arasına seçilen Evliya Çelebi, Kuşadası’nı “Küçücük adacıkta dairemsi bir kalecik, içinde ayrı dizdarı ve kırk neferi, on pare balyemez topları vardır. Çünkü her sene bu adaya nice yüz bin kere kuş gelip ziyaret etmeyince geçip gitmezler” diyerek Kuşadası’nı seyahatnamesinde anlatmıştır. Ayrıca çok ünlü olan Boza yapımında Kuşadası pekmezi kullanıldığını vurgulamıştır. Bozanın faydalarını anlatırken, “İçen kişi hayat bulur, zira içine Kuşadası Pekmezi, üzerine darçın, karanfil, zencefil, Hindistan cevizi serperler” diyerek bozanın tadının Kuşadası pekmezi nedeniyle çok güzel olduğunu anlatır.
3-19 Ocak’ta Evliya Çelebi seyahatname sergisine herkesin davetli olduğu, özellikle öğrencilerin ziyaret etmesi tavsiye dildi.
SERGİ HAZIRLIĞI 2009’DA BAŞLADI
Evliya Çelebi’nin 339 yıl önce hac ibadetini gerçekleştirmek üzere çıktığı yolculuk, Kanada, ABD ve İngiltere’den tarihçilere ilham kaynağı oldu. İskoçya’da bulunan Edinburg Üniversitesi öğretim üyesi ve Türk tarihi araştırmacısı Dr. Caroline Finkel, Seyahatname ile ilgili çalışmaları sırasında tanıştığı araştırmacılarla 21 Eylül 2009’da Yalova’nın Hersek köyünden uzun bir yolculuğa başladı. Ünlü seyyahın 1671’de hacca gitmek için Yalova’dan başladığı yolculuğunda izlediği güzergahın ilk bölümünü atla geçen Dr. Finkel ile Edinburg Üniversitesinden Gerald MacLean, Exerter Üniversitesinden Prof. Dr. Donna Lanry, Kent Üniversitesinden Susan Wirth ve New York Der Spigel’de görevli Therese Tardif, seyahat sırasında bazı yerleşim birimlerinde mola vererek Türk kültürüyle ilgili bilgiler edinip belgesel program için çekim yaptı. Marmara ve Ege bölgelerinde 40 günlük yolculukları süresince çadırlarda konaklayan ve Küresel Konumlama Sistemi (GPS) cihazından yararlanan grup bu serginin hazırlanması için çalıştı.
Evliya Çelebi’nin geziye karşı duyduğu ilgi, çocukken babası ve yakınlarından dinlediği öykü, söylence ve masallardan kaynaklanıyor. Seyahatname’de geziye duyduğu ilgiyi anlatırken, 1630’da bir gece rüyasında Hazreti Muhammed’i gördüğünü, ’’Şefaat ya Resulallah’’ diyeceğine şaşırıp ’’Seyahat ya Resulallah’’ dediğini, bunun üzerine ona gönlünce gezme, uzak ülkeleri görme imkanı verildiğini ifade etti.
50 YILLIK GEZİSİNİ 10 CİLTLİK SEYAHATNAME’DE TOPLADI
Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde, gezdiği ülkelerin yeme içme alışkanlıkları, ekonomisi, giyim şekli, coğrafi durumu, dili, gelenek ve görenekleri hakkında ilginç bilgiler verdi. Gördüklerini ve gözlemlerini bu eserinde tarih ve yer belirterek yazdı. Gerçekçi bir gözle izlediği olayları yalın ve duru, zaman zaman fantastik bir anlatımla halkın anlayacağı şekilde yazdı, halkın anlayacağı deyimleri fazlaca kullandı. Ünlü seyyahın 10 ciltlik Seyahatname’si, bütün görmüş ve gezmiş olduğu memleketler hakkında oldukça önemli bilgiler içeriyor. Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı bakımından önemli bir yere sahip olan Seyahatname’de, Anadolu’nun yanı sıra Kuzey Afrika, İran, Kafkaslar, Orta ve Kuzey Avrupa’dan bahsediliyor.