Aydın’ın Sultanhisar ilçesinde kaymakamlık tarafından ‘Malgaç Köprüsü Kuva-yi Milliye Direnişinin 106. Yıldönümü Anma ve Kutlama Etkinlikleri’ çerçevesinde ‘Yörük Ali Efe ve Malgaç Köprüsü Kuva-yi Milliye Paneli’ düzenlendi.
Kuva-yi Milliye kahramanlarından Yörük Ali Efe ve zeybeklerinin Kurtuluş Savaşının ve milli direnişin ilk kıvılcımlarını ateşlediği Malgaç Baskını her yönüyle panelde ele alındı. Panelin moderatörlüğünü yapan Yörük Ali Efe’nin torunu emekli Vali Kayhan Kavas, ADÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Dr.Öğretim Üyesi Günver Güneş ve Dr. Emekli Albay Fatih Özkurt, Yörük Ali Efe ve Malgaç Köprüsü Kuva-yi Milliye ile ilgili önemli bilgiler verdi.
ADÜ Sultanhisar MYO Hakkı Balcıoğlu Konferans Salonu’nda düzenlenen ‘Yörük Ali Efe ve Malgaç Köprüsü Kuvayi Milliye Direnişi’ paneline Sultanhisar Kaymakamı Ali Ekber Ateş, Belediye Başkanı Osman Yıldırımkaya, akademisyenler, öğrenciler ve davetliler katıldı.
Panelde konuşan Yörük Ali Efe’nin torunu emekli Vali Kayhan Kavas: "Bugün 106 yıl önce Kurtuluş Savaşı’nın ilk düzenli ilk örgütlü baskını olan Malgaç Baskınını kutladık. O dönemin yiğitlerini andık. Saygı duruşunda bulunduk. Kendilerine ve başta dedem olmak üzere tüm gazilerimizin ve şehitlerimizin ruhlarına dua ettik. Gençlerimize bu önemli kişileri tanıtmaya, anlatmaya gayret sarf ettik. Bu anmalar hafızalarımızı tazelememize neden olur. Bunları sadece anlatmak, toplantılar ile sınırlı tutmamak lazım. Geleceklerini sadece ve sadece bu ülke için adayan, hiçbir beklentileri olmadan, hiçbir çıkar peşinde koşmadan, sadece bu vatan için çarpışmışlardır. Bunlarla ilgili araştırmaların yapılması, kitapların yayınlanması, panellerin düzenlenmesi, gençlere tanıtılması konusunda hassas olmak lazım" dedi.
Burası bir Yunan karakoluydu
Panelin yapıldığı binanın Yunanlılarca o dönemde karakol olarak kullanıldığını ifade eden Emekli Vali Kavas: "Tam 106 yıl önce burada işgalci Yunan Bayrağı dalgalanıyordu. Kısacası kendi yurdumuzda esirdik. Şu anda burada şanlı Türk Bayrağımız dalgalanıyorsa bu dedem ve beraberindeki Kuva-yi Milliyeciler sayesinde olmuştur. Eğer burada oturabiliyorsak, özgürce yaşayabiliyorsak bu borçlu olduğumuz onların sayesinde olmuştur. Bu insanların başında Mustafa Kemal Atatürk geliyor. Onlar yurdumuzu çiğnetmediler. Onların derdi hiçbir karşılık beklemeden vatanı kurtarmaktı. Yarın da böyle bir durum olduğunda, Allah göstermesin, sizlerin de aynı duyguları taşımanız gerekiyor. Vatanın bize ihtiyacı olduğunda aynı kahramanlığı göstermek zorundayız. Bunu yapabilmek için de kim olduğumuzu bilmek zorundayız. Bizler atasını tanımayan, geçmişini bilmeyen bir millet olduk. Büyük bir aldırmazlık içerisindeyiz. Yabancı ülkelerdeki kahramanları tanıyorum ama kendi ülkemizdeki kahramanlarımızı tanımıyoruz. Aklımızı başımıza toplamalıyız" dedi.
106. yılında Malgaç Baskını ve Aydın Kuva-yi Milliyesi
ADÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Dr.Öğretim Üyesi Günver Güneş, konuşmasında: "Aydın ve çevresinde 27 Mayıs 1919’la birlikte başlayan Yunan işgali ve Menderes’in güneyinde yaşanan İtalyan işgali 7 Eylül 1922’de Aydın’ın kurtuluşu ile son bulmuştu. Aydın Sancağı iki ülkenin işgalini yaşayan nadir bölgelerden biriydi. Öyle ki Söke- Kuşadası gibi yerleşimler hem İtalyan hem de Yunan işgaline peşpeşe tanık olmuşlardı. İtalyan işgali bölge de halk nezdinde fazlaca sorun oluşturmasa da, Yunan işgali için aynı ifadeleri kullanmak mümkün olmamıştır. Aydın Sancağı’nın bulunduğu alan Kuva-yı Milliye sürecinin en canlı yaşandığı bir coğrafyadır. İlk direniş hareketleri asker-sivil bu coğrafya’da gelişip hayat bulmuştur. Aydın Sancağı tüm kent, kasaba ve köyleriyle Milli Mücadele sürecine önemli katkılarda bulunmuştur" dedi.
Arşiv ve Belgelerde Yörük Ali Efe
Dr. Emekli Albay Fatih Özkurt ise konuşmasında önce Yörük Ali Efe’nin hayatını anlattı. Efelik dönemini ve ardından milli mücadeleye katılışını aktaran Özkurt, "15 Mayıs 1919’da İzmir Yunanlılar tarafından işgal edildi. 19 Mayıs 1919 M. Kemal Samsun’a çıktı. 27 Mayıs 1919’da Aydın işgal edildi. Yörük Ali Efe’yi Milli Mücadele’ye davet eden 57. Tümen Komutanı Albay M.Şefik Aker’in çalışmaları ve örgütlenmelerin ardından ilk düzenli baskın olan 16 Haziran 1919 Malgaç Baskını Yörük Ali Efe ve kızanları tarafından gerçekleştirildi. Bu baskın Anadolu’da büyük bir kıvılcıma neden oldu. Kongrelerle birlikte topyekün hareket edilerek başta Batı Anadolu olmak üzere düşman işgalinden kurtuluş mücadelesi başlamıştır. Efelerin mücadelesi düşmanın ilerlemesini durdurmakla kalmamış işgalden tam üç yıl sonra 9 Eylülde Yunanlılar İzmir’de denize dökülmüştür. Yörük Ali Efe’nin Milli Mücadele’de Kuva-yı Milliye içinde gösterdiği büyük vatansever duruş ne yazık ki bilimsel eserlere yeteri kadar yansıyabilmiş değildir. Yörük Ali Efe’nin gerek Milli Mücadele sırasında gerek ise Milli Mücadele sonrasındaki sivil hayatındaki tüm faaliyetlerinin belgeleri farklı arşivlerde bulunmaktadır. Bu belge ve belgeler araştırmacılar tarafından incelenerek sadece tarihi gerçekler değil Milli Mücadelenin sosyolojik keşifleri de değerlendirmeye alınmalıdır. Yörük Ali Efe Milli Mücadelede gösterdiği üstün başarılar sonucunda istiklal madalyası ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca 2001 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgahı Anıtkabir’de hizmete açılan Türkiye’nin en anlamlı müzesi olan İstiklal Savaşı Müzesi’ne büstü konan Ege’nin tek zeybeğidir" dedi.
Panelin sonunda katkılarından dolayı konuşmacılara Kaymakam Ateş tarafından teşekkür belgesi verildi.
