Bartın ormanlarında köylüler tarafından tesadüfen bulunan ağacın türü doğu çınar olduğu belirlenirken ağacın 640 yaşında olduğu tespit edildi
Bartın’ın Akbaş köyü Hızarbaşı mevkiiinde köylüler tarafından tesadüfen bulunan çınar ağacı, ormancılara bildirilmiş, ormancıların talebi üzerine İl Çevre ve Orman Müdürlüğü yetkilileri harekete geçmişti. Yapılan ön araştırma ile tespitlerde en az 500 yıllık olduğu belirlenen ve Türkiye’nin en görkemli, en heybetli, en yaşlı ağaçları arasında olduğu tahmin edilen ağacın kamuoyuna tanıtımı için program düzenlenmişti. Bartın Valisi Nurtaç Arslan, İl Jandarma Alay Komutanı Kıdemli Albay Mehmet Baykal, Zonguldak Orman Bölge Müdürü Hasan Keskin, İl Çevre ve Orman Müdürü Temel Nadir ile birlikte ağacın bulunduğu alana giderek, detaylı bilgi almıştı. Vali Arslan, ağacın, anıt ağaç olarak tescil edilerek koruma altına alınması için de çalışma başlatılması talimatını vermişti.
Ağacın türü ve yaşı tespit edildi.
Vali Arslan’ın talimatı üzerine harekete geçen Bartın Üniversitesi’nde Orman Fakültesi Öğretim üyelerinden oluşan komisyon, ağaç ve çevresinde inceleme başlattı. Ağacın türü, boyutu, çevresi ve özellikleri konusunda detaylı çalışma başlatan heyet, yapılan tespitlerin ardından rapor hazırladı.
İkinci bir ağaç müjdesi
Bartın Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Ahmet Akkaya yürütülen kapsamlı çalışma nedeniyle komisyonda yer alan akademisyenlere teşekkür ederek, Bartın Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Bartın Üniversites’nin ortak yürüttüğü çalışma sonucu hazırlanan raporu kamuoyu ile paylaştı.
Rektör Prof. Dr. Akkaya, aynı bölgede anıt ağacı olma özelliği taşıyan ikinci bir ağacın daha bulunduğunu açıkladı. Prof. Dr. Akkaya, "Batı Karadeniz bölgemizin incisi Bartın’ın Akbaş köyünde bulunan ağaç ile ilgili Orman Fakültemiz, Kültür ve Turizm Müdürlüğümüz ve Bartın Valiliği ile yapılan ortak çalışmada ağacın anıtsal özellik taşıdığını tespit ettik. Bölgede anıt ağacı özelliğini taşıyan ikinci bir ağaç daha tespit edildi. Her iki ağaç da boyutsal bir anıt ağaç niteliğinde" dedi.
Hikayesi araştırılsın
Her iki ağacın turizme değerinin arttırılması için hikayesinin de büyük önem taşıdığını vurgulayan Akkaya, her iki ağacın da hikayesinin araştırılması için çağrıda bulundu. Akkaya, "Bölgede bulunan ve anıtsal ağaç olma özelliğini taşıyan 2 ağacında hikayesi, bölge turizmine kazandırılması noktasında büyük önem taşıyor. Ağaçların hikayesi için köylülerin ve bölgedeki yaşlı insanların bu ağaçlarla ilgili duyumları, bilgileri ışık olabilir. Bu noktada tarihçilerin, araştırmacıların bu ağaçlarla bağdaştırılabilecek, ilişkilendirilebileceği küçük bilgileri bile büyük önem taşımaktadır" şeklinde konuştu.
640 yaşında 4 metre çapında
Araştırma komisyonunda yer alan Orman Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Barbaros Yaman, ağacın teknik özellikleri hakkında bilgi verdi. Prof. Dr. Yaman köylülerin bulduğu ve Vali Arslan’ın ziyaret ettiği ağacın 640 yaşında olduğunu belirterek, "Valimiz Nurtaç Arslan’ın ziyaret ettiği ağaç olan 2 nolu Doğu çınarında yaptığımız ölçümlerde, boyunun 39 metre, gövde çapının 390 santim yani yaklaşık 4 metre, tepe çapının 20 metre olduğunu belirledik. Gövdesi kavuk bir ağaç, artım burgusu ile artım kalemi almak mümkün olmadığı için bunun yaşını çevredeki sağlıklı çınarlardan aldığımız artım kalemlerindeki ortalama yıllık halka genişlikliklerine dayanarak, matematiksel olarak tahmin ettik. Yaşını tahmini olarak 600 ile 680 yaş arasında belirledik. Kesin yaş veremiyoruz ama ortalama 640 yıllık diyebiliriz. Yaş, çap ve boy gibi boyutsal özellikleri nedeniyle bu ağacımızın aldığı anıtsal değerini puanı 72’dir. Bu puan minimum anıtsal değer puanı 39’dan yüksek olduğu için ağacın boyutsal anıt ağacı olarak tescil edilmesi gerekir" ifadelerini kullandı.
İkinci ağaç da 540 yaşında
Yaman, bölgede bulunan ikinci ağacın da 540 yıllık olduğunu kaydetti.
Yaman, "Akbaş Köyüne giderek, 2 adet ağacın anıt ağaç olup olmadığı konusunda ölçüm ve incelemeleri tamamladık. Çalışmalarda her iki ağacın da boyutsal anıt kanıt ağaç olduğunu tespit ettik. Birinci Doğu çınarımızın boyu 32 metre, gövde çapı 310 santim, tepe çapı 15 metre tahmini yaşı 540 olarak belirlendi.
Bu özellikleri ile şimdiki anıtsal değerini 60 puan olarak tespit ettik. Anıtsal çınar ağaçları için minimum anıtsal değer 39 puandır. Bu ağacımızın da anıtsal değerini 39 puanı aştığı için anıtsal ağaç olarak belirlendi" ifadelerine yer verdi.
Ağacın üzerinde bir ağaç daha filizlendi
Barbaros Yaman, 640 yaşındaki doğu çınarının kabuklanmaya başladığını fakat ağaçtan çıkan genç bir sürgünün bu ağaçlarla kaynaşması nedeniyle gayet sağlıklı olduğunu kaydetti. Doğu çınarında doğu gürgeni gibi başka türlerinde yetiştiğini anlatan Yaman, "Burada ayrı bir tür daha yetişmiş. Bu açıdan bu anıt ağaç daha ilginç bir ağaç. Ağacımız kovuk olmasına rağmen oldukça sağlıklı bir ağaç. Bunun nedeni ise sürgünlerin uzayarak gövde ile kaynaşması. Bu da topraktan su ve minerali aldığını gösteriyor" dedi.
Doğu çınarı türü birçok sektörde yer alıyor.
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan bir diğer isim ise BARÜ Orman Fak. Öğr. Üy. Prof. Dr. Erol Kırdar oldu. Anıt ağaç olarak tescillenmesi istenen Doğu Çınar ağacı türü hakkında bilgi veren Prof. Dr. Kırdar, bu ağacın bin yıla kadar yaşayabildiğini ve dere kenarlarında yetiştiğini belirtti. Prof. Dr. Kırdar, "Doğu Çınarı türünü sadece odun üretilen bir zenginlik olarak görmüyoruz. Tıptan peyzajcılığa eczacılık sektöründen doğa korumaya bir çok sektörde kullanılıyor. Anıt ağacı özelliklerinde olan çok sayıda çınar var. Anıt ağacı özelliklerinde olan tescil edilmiş veya tescillenmeyi bekleyen çok sayıda orman ağacı da var" diye konuştu.
