Bursa’da 1339 yılında Osmanlı’nın ilk anıt eseri olarak Lala Şahin Paşa tarafından yaptırılan medresenin duvarları drenajın beton ile kapatılması sebebiyle rutubetten dökülmeye başladı. Çocuk Kütüphanesi olarak kullanılan tarihi medresede, 23 Aralık 2006 yılında 2059 sayılı Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı ile restorasyon çalışması gerçekleşti. Bu restorasyonla birlikte, dışarıda bulunan tuvalet rağmen, medresenin içerisinde hem tuvalet hem de mutfak inşa edildi. Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından verilen kararda, mutfak ve tuvaletin açıkça belirtilmemesi, restitüsyon, restorasyon ve tesisat önerilerine izin verilmesine rağmen içeriye tuvalet inşa edilmesi vatandaşların ve bölge sakinlerinin tepkisine yol açtı.
Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu üyesi ve Gönüllü Çevre Müfettişi Ali Turan, bu konuda 2007 yılında ‘Yürütmenin Durdurulması ve İptali’ için Bursa Bölge İdare Mahkemesi’ne dava açtı. Turan, davanın kısmen kabul, kısmen ret olması üzerine Danıştay’a da dava açtı. Süreci temyize götüren Turan, karar düzeltmesi yolunda da bir sonuç alamadı. Daha sonra da süreci Anayasa mahkemesine taşıdı. Ne yazık ki medresenin içine tuvalet inşa edilmesinin önüne geçilemedi.
Anayasa Mahkemesi’nin olumsuz karar vermesi üzerine Turan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine dava açma hak’kı doğduğunu ancak; bunun manevi inanç ve anlayışına uymadığı ve ‘ülkenin değerlerinin ifşa’ edilmesi gibi olacağını düşünerek, ‘imtina’ ederek bu hakkını kullanmadığını açıkladı.
Lala Şahin Paşa Medresesi’nin Roma, Bizans ve Osmanlı döneminden izler taşıdığını, rahmetli hocamız Kâzım Baykal’ın ‘ıslak zemin değil, rutubetin dahi eski esere zarar verdiği’ ifadelerini belirten Ali Turan, "Bu hukuksuzluğun 2004 yılından beri takipçisiyim. Medresedeki iç alanındaki 8 bölümden 2’si tuvalete ve mutfağa harcanmıştır. Bu, basit bir tesisat olayı değildir. İdare Mahkemesi’nin reddi üzerine davayı Anayasa Mahkemesi’ne götürdüm. Ancak bir sonuç alamadım. Bu medrese Bursa’daki ilk Türk eseridir. Bu eser hepimizin, bir an önce bu yanlıştan dönülmeli ve medrese 8 odalı aslî haline çevrilmelidir" dedi.
"Bir gün, Bursa’nın ilk anıt eseri yıkılırsa şaşırmayın"
Sesini duyurmaya çalışan Turan, "Tarihi yapıya yapılanlar bir hainliktir. Tesisat adı altında tuvalet ve mutfak yaptılar. Aslına uygun olarak çalışma yapılmadı. Osmanlı’nın ilk anıt eserini haritaya çevirmişler. Bursa’nın fethinin ardından ilk anıt eseri olarak tarihe geçmiştir. Buraya 1 çivi bile çakılamaz. Binanın içerisine yapılan tuvalet ve mutfak sebebiyle duvarlarında rutubetlenme başladı. Belki de bu sebepten dolayı bu bina yıkılacak. Bir gün, Bursa’nın ilk anıt eseri yıkılırsa şaşırmayın. Medresenin yanında bitişiğinde bulunan Lala Şahin Paşa Vakfına ait olan yerleri, mülkiyet sahibi Vakıflar Genel Müdürlüğü kamulaştırıp oralara 1 değil, 11 tuvalet ve mutfak yapabilir. Yapılan bu çalışmalarla ilgili hem Bursa Vakıflar Bölge Müdürlüğüne, hem de Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ve Bursa Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğüne ihbarda bulundum. İçeride gerekli incelemeler yapıldı. Ancak çıkan karar ve raporları bize bugün kadar halen verilmedi" dedi.
Bu yapılanlar ecdada ihanet diye nitelendiren Turan, "Bu vebâl’den kurtulsunlar. Alınan Kurul kararının şaibeli karar olduğu kanaatindeyim. Çünkü kararda tesisat önerilerinin uygun olduğu yazıyor. Tuvalet ve mutfak yazmıyor. Medrese, medrese olarak değerlendirilip aslına uygun olarak, titizlikle tekrar ele alınmalı. Bugüne kadar alınan kararlar, şaibelidir. Tesisat kelimesine sığınarak tuvalet ve mutfağı inşa ettiler. Bunların biran önce kaldırılmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.
Süleyman Aydın
