Bursa’da bir modacı, sattığı ve sınırlı süre kullanılan gelinlik ve abiyeleri müşterilerinden geri alıp onlar adına başka müşterilere bu kıyafetleri kiralıyor. Hem kendisi hem de kıyafetleri kullanılan kişiler para kazanıyor. Kıyafetlerden her ay emekli maaşı gibi gelir elde eden kadınlardan birikim yapıp kendisine beşi bir yerde alan, Mısır’a tatile giden bile var.
13 yaşında arkadaşlarına ve kendisine gömlek dikerek mesleğe başladıktan sonra, kursa gitmeden modaya adım atan Bursalı kadın girişimci Filiz Çekil; bugün sanatçılara özel tasarımlar yapıyor.
Çekil, pandemi döneminde insanların kıyafet diktirmeye fırsat bulamaması üzerine elinde bulunan ve müşterilerinden geri aldığı kıyafetleri kiralamaya başladı. Bu model, beklenmedik bir biçimde büyüdü.
Kiradan kazandığı parayla Mısar’a tatile giden bile var
Kiralık fiyatlar 25 bin TL’den başlayıp 100 bin TL’yi bulabiliyor. Kuru temizleme gideri düştükten sonra elde edilen kira gelirinin yarısı müşteriye, yarısı modacıya kalıyor. Örneğin, 30 bin TL’ye kiralanan bir abiyeden 2 bin TL temizlik gideri sonrası 28 bin TL kalıyor. Herkes payını alıyor.
Kurduğu sistem hakkında örnek veren Çekil "İnsanlar bana kıyafet diktiriyorlar. Bir müşterim 3 tane kıyafet 2 tane esvap diktirmişti. Düğünde kullandıktan sonra kuru temizleme yaparak kiralama sistemine koyduk. Bu müşterim kendine 2 tane beşi bir yerde yaptı. Sonrasında Mısır’a tatile gitti. Bu iş ciddi bir gelir kapısı haline döndü. Çığ gibi büyüdükçe büyüdü. Şimdi herkes bana kıyafet diktireyim de kiraya vereyim diye bakıyor" diye konuştu.
"Artık şaka yapıyorum: ‘Emekli maaşınızı gönderdim’ diyorum."
Kiralama modelinin insanlara cazip geldiğini anlatan Modacı Filiz Çekil "İnsanlar şehir dışından bile gelip kiralıyor. 10 tane 15 tane kıyafet birden kiralıyor. Şehir dışına bir araba dolusu kiralayıp gönderdiğimi biliyorum. Kıyafetleri kiralayıp gelir elde eden müşterilerim öyle memnun ki bazen şaka yapıyorum: ‘Emekli maaşınızı gönderdim’ diyorum. Çünkü gerçekten bir gelir modeli oldu artık. Bir sezon boyunca ilgi görüp tutulan kıyafet; sezonu geçmeden kendini zaten amorti ediyor. Sezon bittiğinde kıyafeti alıp yenisini dikiyorum. Böylece hem ben kazanıyorum hem onlar." diyerek sistemin sürdürülebilirliğini anlattı.
Şehir dışından gelip otellerde konaklıyorlar
Tasarımları beğenilen modacıya İstanbul, Ankara, Edirne gibi şehirlerden müşteriler geliyor. Kıyafet dikim süresince otelde kalanlar, işleri bittikten sonra giysilerini teslim alıyor. Düğün, nişan organizasyonlarının sonrasında kıyafet tekrar mağazaya geri geliyor ve kiralama reyonuna konulup sahibine gelir kapısı oluyor.
Kıyafetlerin özellikle düğün sezonlarında büyük ilgi gördüğünü belirten Çekil "Bir düğün için 30’a yakın kıyafet dikiyorum. Sonra hepsi geri geliyor, temizleniyor ve tekrar kiralık reyonuna giriyor. Yengeydi, eltiydi derken sayı giderek artıyor 20 - 25’e çıkıyor. Bu hafta teslim edeceğim 30 tane kıyafet var. Hepsini düğünün ertesi günü geri getiriyorlar. Sonra biz onların kuru temizlemesini yaptırıp buraya kiralık reyonumuza koyuyoruz" dedi.
Her bütçeye uygun, her hikâyeye şık bir dokunuş
Satış fiyatları da kıyafetin özelliğine göre değişiyor: 50 bin TL’ye de satılıyor, 100 bin TL’ye de. Ama bütçesi daha dar olanlar için kiralık parçalar oldukça cazip. Modacı Filiz Çekil "Her keseye uygun kıyafet dikiyorum, burada şahane modelleri uygun fiyatlarla giyme imkânı buluyorlar" diyor.
Bu girişim, modanın sadece bir tüketim değil, aynı zamanda bir üretim ve paylaşım alanı olabileceğini kanıtlıyor. Gelinlikten abiyeye, düğünden sahneye kadar uzanan hikaye sayesinde birçok kadın hem hayalindeki kıyafeti giyiyor hem de emekli maaşı alır gibi sabit bir gelir elde ediyor.
Sanatçılara bile kıyafet diktiğini aktar Çekil, "İstanbul’dan Ankara’dan geliyorlar. Edirne’den kalkıp geliyorlar bana kıyafet diktirmek için. Burada otelde kalıyorlar. kıyafet bitince alıp geri dönüyorlar. Çoluk çocuk geliyorlar kıyafet bitene kadar otelde kalıyorlar. Bitince teslim alıp gidiyorlar. İşi bitince kıyafet kiralanmak üzere tekrar bana geri geliyor. Sanat camiasından henüz kıyafet kiralayan çıkmadı. Onlar daha çok diktiriyorlar. Onların kendilerine özel dikimlerimiz oluyor" diye konuştu.
