Tarihçi ve Araştırmacı Ümit Topal milli ve tarihi eserlerin Rusya’dan iade edilebilmesi için girişimlerde bulundu.
Tarihçi yazar Ümit Topal çalışmaları ve derlediği bilgi ve belgeler ışığında; sancakların, şehre ilk giren Rus komutanı olan Yüzbaşı Konieff tarafından Aziziye Tabyalarından ele geçirildikten sonra önce Tiflis’e götürülüp burada sergilendiği, törenler yapılarak Rus kuvvetlerinin propagandasının yapıldığı, sonrasında St. Petersburg’a götürülerek Rus Çarı 2. Nİikola’ ya takdim edildiği ve şu anda da yine St. Petersburg’da bulunan Hermitage Müzesi depolarında olduğu tespit edildi.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kültür Derneği Başkanı Nuri Toparlak, 2018 yılında Erzurum Valiliği tarafından bir rapor hazırlanarak ilgili mercilere iletildiği ve bu konuda bir takım girişimler yapılmış ise de maalesef bugüne kadar somut bir sonuç elde edilemediği ve bu sancakların ait olduğu yere yani Erzurum’a iade edilemediği görüldüğünü söyledi.
Toparlak, mülkiyet davası açıldığını ifade ederek,” Bilindiği üzere Erzurum tarihte birkaç kez Rus işgaline uğramıştır. Bunlardan sonuncusu da Şubat 1916’da başlamış ve 12 Mart 1918 tarihinde Kazım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu’nun şehri geri alması ile son bulmuştur. Bu işgal sırasında şehrin pek çok tarihi ve kültürel değeri Ruslar tarafından tahrip edilmiş ve yok edilmiştir. Yine Ruslar, Erzurum’un müdafaası için çok çetin çarpışmaların yaşandığı Aziziye Tabyalarından ele geçirdikleri "9 adet Alay Sancağı" ile Pasinler’den ele geçirdikleri "1 adet Pasin Sancağı" ile birlikte pek çok eseri Rusya’ya götürmüşlerdir. Müvekkilim araştırmacı tarihçi yazar Ümit Topal beyin çalışmaları ve derlediği bilgi ve belgeler ışığında; bu sancakların, şehre ilk giren Rus komutanı olan Yüzbaşı Konieff tarafından Aziziye Tabyalarından ele geçirildikten sonra önce Tiflis’e götürülüp burada sergilendiği, törenler yapılarak Rus kuvvetlerinin propagandasının yapıldığı, sonrasında St. Petersburg’a götürülerek Rus Çarı 2. Nİikola’ ya takdim edildiği ve şu anda da yine St. Petersburg’da bulunan Hermitage Müzesi depolarında olduğu tespit edilmiştir. Tarihsel süreç içinde bu esir sancakların iadesi ile ilgili pek çok girişimin yapıldığı, son olarak 2018 yılında Erzurum Valiliği tarafından bir rapor hazırlanarak ilgili mercilere iletildiği ve bu konuda bir takım girişimler yapılmış ise de maalesef bugüne kadar somut bir sonuç elde edilemediği ve bu sancakların ait olduğu yere yani Erzurum’a iade edilemediği görülmüştür. Bunun üzerine bizler de yöre insanları olarak sayın Ümit Topal ve ben, başta şanlı Erzurum müdafaasında şehit düşen ecdadımıza sonra da milletimize ve tarihe karşı olan sorumluluk bilinci ile üzerimize düşen vazifeyi yerine getirmek adına Erzurum 1.Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde Rusya’ da adeta esir bulunan bu 9 adet Erzurum Alay Sancağı ile 1 adet Pasin Sancağının iadesi için Rusya Federasyonu’na karşı bir mülkiyet tespit ve iade davası açmış bulunmaktayız. Bildiğimiz kadarıyla bu dava, Türkiye’ de ilktir. İlk kez bu esir sancakların iadesi, adli olarak ve resmen talep edilmektedir” dedi.
