Ordu Üniversitesi, Fatsa Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Naciye Erdoğan Sağlam ve ODÜ Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans öğrencisi Gizem Özbek ile Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş tarafından Doğu Karadeniz Bölgesi balıkçılığının durumu, balıkçıların örgütlenme yapıları, kooperatiflerin yapısı ve sorunları ile kooperatif üyesi balıkçıların sosyo-ekonomik yapısının ortaya koyulması amacıyla Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun ve Sinop’ta avcılık yapan balıkçılar ile yüz yüze görüşmeler yoluyla doldurulan anket formlarından elde edilen verilerle bir rapor hazırlandı.
Zor ama işlerini severek yapıyorlar
Rize, Trabzon ve Giresun illerindeki balıkçıların tamamının, Artvin, Ordu, Samsun ve Sinop’taki balıkçıların çoğunluğunun balıkçılığı bırakmayı düşünmediklerini ifade ettiği belirtilen raporda, balıkçılığı bırakmayı düşünen kesimin bu mesleği ekonomik sıkıntılar nedeniyle yaptıkları, farklı iş imkanları buldukları takdirde bırakabileceklerini belirtikleri vurgulandı.
Raporda, “İrdelendiğinde balıkçılık, yetersiz gelir sağlayan ve ağır şartlar altında çalışılan bir iş alanı olarak bilinmesine rağmen bölgedeki bireylerin yüzde 89’unun balıkçılığı bırakmayı düşünmedikleri, işlerini severek yaptıkları fakat çoğunluğunun çocuklarının bu işi yapmasını istemedikleri tespit edilmiştir” denildi.
Trabzon ‘maaş’ diğer iller ‘pay’ ödüyor
Balıkçıların sosyo-ekonomik yapılarının belirlenmesi amacıyla Doğu Karadeniz Bölgesi’nde tekne sahibi ve tayfalarla yapılan anketler sonucunda ortaya çıkan sonuçlar şöyle belirtildi:
“Balıkçı teknelerinin yüzde 67’sinde 2-3, yüzde 9’unda 4’ten fazla tayfa çalıştığı, yüzde 24’ünde ise 1 veya hiç tayfa çalışmadığı, tayfa çalıştırmayan tekne sahiplerinin ödeme yapmadığı, kalan kısmında yüzde 60’ının pay şeklinde, yüzde 15’inin ise maaş şeklinde ödeme yaptığı belirlenmiştir. Tüm illerde tekne sahiplerinin çoğunluğu 2-3 tayfa çalıştırmakta olup yüzde 77 ile Rize ilk sırada yer alırken, Ordu yüzde 52 ile en düşük orana sahiptir. İncelenen illerin hemen hepsinde tekne sahipleri tayfalara pay vermek suretiyle ödeme yaparken Trabzon ilinde maaş şeklinde ödeme daha yüksek orana sahiptir. Tayfaların yüzde 50’sinin aile dışından, yüzde 20’sinin aileden, yüzde 7’sinin hem aileden hem dışarıdan, yüzde 23’ünün ise yalnızca tekne sahiplerinden oluştuğu belirlenmiş, balıkçıların yüzde 82’sinin eşi ile birlikte balığa çıkmadığı, yüzde 77’sinde aynı aileden 1-2 kişinin, yüzde 21’inde 3-6 kişinin, yüzde 2’sinde ise 7’den fazla kişinin balıkçılık yaptığı tespit edilmiştir.”
Üniversite mezunu balıkçı bile var
Balıkçıların yaş ortalamasının 40 yaş üstünde olduğu belirlendiği araştırmada şu bilgilere yer verildi: “Balıkçıların yaş ortalamasının 40 yaş üstünde olduğu belirlenmiş, yüzde 39’un 21-30 yaş arasında, yüzde 3’ünün 20 yaşından küçük, yüzde 39’unun ilkokul, yüzde 24’ünün ortaokul, yüzde 28’inin lise, yüzde 8’inin üniversite mezunu olduğu, yüzde 1’inin ise hiç okula gitmediği belirlenmiştir. Hemen hemen tüm illerde balıkçıların çoğunluğu 40 yaş üzerinde olup, 20 yaşın altındaki balıkçı sayısının az olması, maddi zorunluluklar dışında genç bireylerin balıkçılık yapmayı tercih etmedikleri şeklinde yorumlanabilir. Anket uygulanan balıkçıların eğitim durumlarına bakıldığında en azından ilkokul mezunu oldukları, Ordu ve Samsun illerinde üniversite mezunu balıkçıların da olduğu görülmektedir."
Metin Akyürek
