Geçtiğimiz yıl Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte hızla yükselen enerji hammadde fiyatları özellikle Avrupa’da küresel enerji krizi tartışmalarını beraberinde getirmiş, kış ayları öncesi başta İngiltere ve Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi hem arz güvenliğini sağlamak hem de tüketicileri yüksek maliyet artışlarından koruyabilmek amacıyla yeni tedbirleri devreye sokmuştu. Bu tedbirlerden biri de azami uzlaştırma fiyat mekanizması oldu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), küresel gelişmelerden kaynaklanan doğal gaz ve kömür gibi ithal enerji hammaddelerindeki maliyet artışının arz güvenliğini sekteye uğratmaması ve bütün tüketici gruplarının bu maliyet artışlarından korunması için bu mekanizmayı 1 Nisan 2022’de devreye aldı.
EPDK'nın bugünkü toplantısında 6 ay süreyle geçerli olan azami uzlaştırma fiyat mekanizmasının ekim ayına kadar uygulanmaya devam etmesine karar verildi. Konuyu değerlendiren EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, küresel piyasalardaki enerji hammadde fiyatları açısından hareketli ve zorlu bir yılın geride kaldığını belirterek, azami uzlaştırma fiyat mekanizmasının bu süreçte önemli bir güvence teşkil ettiğini vurguladı. Hammadde fiyatlarındaki artışın elektrik üreten santrallerin arz güvenliğini sekteye uğratabileceğini dile getiren Yılmaz, “Bu durum tüketicilerimiz için de çok büyük bir maliyet yüküne sebep olabilirdi. Ama çok şükür bu kötü senaryonun yaşanmasına sektörümüzle elbirliği içinde izin vermedik. Azami uzlaştırma fiyat mekanizması ile 6 ay daha piyasalarımızdaki dengeyi gözetmeye devam edeceğiz” dedi.
Kanunun verdiği yetki ile uygulanan azami uzlaştırma fiyat mekanizması kararının enerji piyasalarının adil ve rekabetçi yapısının korunmasına yönelik bir emniyet sübabı olarak görülmesi gerektiğini belirten Yılmaz, şunları söyledi:
“Azami uzlaştırma fiyat mekanizmasının piyasamıza ve tüketicilerimize olumlu yansımalarını görmeye devam ediyoruz ve edeceğiz. Kış aylarını arz güvenliği sıkıntısı yaşamadan geride bıraktık ve hiçbir üretim santralimiz de kapanmadı. Kurum olarak girdi maliyetlerini yakından takip ediyoruz. Bu maliyetlerde yaşanan değişiklikleri azami uzlaştırma fiyatlarına da yansıttık. Süreci titizlikle takip etmeyi sürdüreceğiz.”
EPDK tarafından alınan karar ile azami uzlaştırma fiyatları (MWh başına) doğal gaz santralleri için 2 bin 550 TL, kömür santralleri için bin 800 TL, yenilenebilir kaynaklar için bin 700 TL olarak belirlendi.
Elektrik üretim santralleri maksimum düzeyde üretim yapmaya devam edebilecek
2022 yılında EPDK’nın arz güvenliğine yönelik aldığı geçici tedbirlerinden biri de elektrik üretim santrallerinin sisteme verecekleri fazla enerjinin güç aşımı olarak kabul edilmemesine yönelikti. Bağlantı ve sistem kullanımı mevzuatında yapılan değişikliklerle lisanslı elektrik üretim tesislerinin ‘anlaşma güçlerinin üzerinde’ sisteme verecekleri elektrik enerjisinin güç aşımı olarak değerlendirilmemesine karar verilmişti. Böylece üretim santralleri anlaşma güçlerinden bağımsız olarak kapasitelerine göre maksimum düzeyde enerji üreterek sisteme katkı sağladı.
EPDK tarafından bugün alınan kararla ‘1500 MW ilave gücün elektrik sistemine dahil olmasına vesile olan’ bu düzenleme de 6 ay süre ile uzatıldı.
Azami uzlaştırma fiyat mekanizması nasıl işliyor?
EPDK tarafından belirlenmiş olan azami uzlaştırma fiyatları, maliyetlerde oluşan yükseliş ve düşüşler titizlikle takip edilerek güncelleniyor. Serbest piyasada oluşan bedeller ile azami uzlaştırma fiyatları arasındaki fark 'destekleme bedeli' olarak bir havuzda toplanıyor. Bu havuzda oluşan gelir, tüketicilerin elektrik tüketimleri için kullanılarak, piyasada oluşan fiyat artışlarından tüketiciler korunuyor.
Oğuzhan Halil Özbek
