GÜNDEM - 02 Mart 2015 Pazartesi 14:35

‘Hey Onbeşli’ türküsünün sırrı çözüldü

A
A
A
‘Hey Onbeşli’ türküsünün sırrı çözüldü

Çanakkale Savaşı'nda 15 yaşında gönüllü asker olarak cepheye giden kahramanların duygu, düşünce ve hikayelerini anlatan "Hey Onbeşli" türküsünün söz yazarı Adanalı İboş Ali Ağa isminde bir halk ozanı çıktı.

Araştırmacı-tarihçi ve yazar Cezmi Yurtsever, Mart 2013’de Çukurova Oğuz Boyları Derneği'ndeki konferansta konuşan folklor uzmanı Halil Atılgan'ın, "Hey Onbeşli türküsünün söz yazarı İboş Ali Ağa'dır. Seferberlik yıllarında Adana'dan Tokat'a askere giden İboş Ali, Adana'dan sevdiği kız Hediye için genç yaşta askere giden askerlerin durumlarını açıklayan ‘Hey Onbeşli’ türküsünü yazmıştır" açıklamasında bulunduğunu hatırlattı. Bu bilgilerden hareket ederek bir araştırma yapan Yurtsever, "Adana Asri Mezarlığı'na gittim ve burada Çanakkale'ye genç yaşta giden kahramanların anısına söylenen ‘Hey Onbeşli’ türküsünün söz yazarı İboş Ali Ağa'nın mezarını buldum. İboş Ali'nin Adana Asri Mezarlığı’nda bulunan aile mezarlığındaki mezar taşında Adana'nın ilk saz ve söz ustalarından İboş Ali (Boğaç) Ağa, ruhuna fatiha, doğumu 1889, ölümü 1959 yazıyor. Adana'da soy ismi Boğaç olarak da bilinen İboş Ali Ağa'nın soyundan gelen akrabaları da var. Halil Atılgan'ın yaptığı araştırmalara göre Çanakkale kahramanları için söylenen ‘Hey Onbeşli’ türküsü Adana'da yıllardır İboş Ali Ağa tarafından söylenmiştir. İboş Ali, Adanalı Topal Selahattin'in kızı Hediye'ye olan aşkının açıklaması olarak ‘Hey Onbeşli’ türküsünü yazmıştır. Muzaffer Sarısözen tarafından 1952 yılında Ankara'da Adanalılar gecesinde notası ile söylenerek okunmuştur" dedi.

İBOŞ ALİ GENÇLERİN ASKERE GİTMELERİNDEN ETKİLENEREK TÜRKÜNÜN SÖZLERİNİ YAZDI
Çanakkale Savaşı esnasında Anadolu'nun her yerinden Rumi-1315 doğumlu olanların (Miladi 1899) 15 yaşında gönüllü olarak vatan savunması için cephelere gitmeye savaşmaya karar verirler. Çanakkale Savaşı'nın efsanevi 57. Alay'ın kumandan ve neferlerinin tamamına yakını şehit olurken, şehitler içinde 9 yaşında su taşıyarak ‘sakalık’ yapan bir çocuk da vardır. Seferberlik esnasında Adana'dan askere genç yaşta askere gidenlerin durumlarını gören İboş Ali, vatan görevini yaptığı Tokat'ta da 1315 doğumlu gençlerin askere gitmelerinden etkilenerek “Hey Onbeşli” türküsünün sözlerini yazdı. Türkünün sözleri şöyle:
“Hey onbeşli onbeşli
Tokat yolları taşlı
Onbeşliler gidiyor
Kızların gözü yaşlı

Aslan yarım kız senin adın hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediye
Fistan aldım en dazesi onyediye

Giderim elinizden
Kurtulam dilinizden
Yeşil baş ördek olsam
Su içmem gölünüzden

Aslan yarım kız senin adın hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediye
Fistan aldım en dazesi onyediye

Gidiyom gidemiyom
Sevdim terkedemiyom
Sevdiğim pek gönüllü
Gönlünü edemiyom

Aslan yarım kız senin adın hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediye
Fistan aldım en dazesi onyediye” 

Bunlar Da İlginizi Çekebilir
İstanbul Trendyol Süper Lig: Fatih Karagümrük: 4 - Antalyaspor: 1 (Maç sonucu) Trendyol Süper Lig’de 34. haftanın kapanış maçında Fatih Karagümrük, konuk ettiği Antalyaspor’u 4-1’lik skorla mağlup etti. Maçtan dakikalar (İkinci yarı) 55. dakikada kullanılan serbest vuruş esnasında hakem Kadir Sağlam’ın uyarısına rağmen düdükten önce topa dokunan Safuri, ikinci sarı karttan kırmızı kartla oyun dışında kaldı. 58. dakikada Van de Streek’in topuk pasında sol kanatta topla buluşan Emre Uzun, ceza sahası içine girdikten sonra pasını Erdal Rakip’e aktardı. Erdal Rakip’in ceza sahası içinden çektiği şutta kaleci Sirigu topu çıkardı. 64. dakikada sol taraftan kullanılan serbest vuruşta Eysseric’in ortasında arka direkte iyi yükselen Rohden, kafayla topu içeri çevirdi. Altıpas içinde topla buluşan Markao, voleyle meşin yuvarlağı ağlara gönderdi. 2-0 78. dakikada ceza sahası dışı sol çaprazından kullanılan serbest vuruşta Larsson, doğrudan kaleye yaptığı sert vuruşla sol direk dibinden meşin yuvarlağı filelerle buluşturdu. 2-1 81. dakikada Lasagna’nın pasında Can Keleş, ceza sahası içi sağ çaprazından bekletmeden yaptığı vuruşla topu ağlara yolladı. 3-1 90+1. dakikada Naldo’nun hatasında topu kapan Paoletti, ceza sahasına girmeden yaptığı düzgün vuruşla meşin yuvarlağı filelere gönderdi. 4-1 Hakemler: Kadir Sağlam, Mustafa Sönmez, Erdem Bayık Fatih Karagümrük: Sirigu, Veseli (Teklic dk. 88), Biraschi, Ceccherini, Levent Mercan, Rohden, Feghouli (Kourbelis dk. 60), Can Keleş, Eysseric (Paoletti dk. 88), Güven Yalçın (Nazım Sangare dk. 88), Markao (Lasagna dk. 73) Yedekler: Emre Bilgin, Emir Tintiş, Salih Dursun, Adnan Uğur, Tarık Tuğyan Teknik Direktör: Tolunay Kafkas Antalyaspor: Leite, Gerxhaliu (Mert Yılmaz dk. 78), Bahadır Öztürk (Naldo dk. 21), Ömer Toprak, Güray Vural, Kaluzinski, Van de Streek, Erdal Rakip (Ufuk Akyol dk. 60), Emre Uzun (Milosevic dk.78), Larsson, Safuri Yedekler: Ataberk Dadakdeniz, Doğukan Özkan, Beytullah Tunç, Harun Toprak Teknik Direktör: Sergen Yalçın Goller: Güven Yalçın (dk. 36), Markao (dk. 64), Can Keleş (dk. 81), Paoletti (dk. 90+1) (Fatih Karagümrük), Larsson (dk. 78) (Antalyaspor) Kırmızı kart: Safuri (dk. 55) (Antalyaspor) Sarı kart: Lasagna (Fatih Karagümrük)