AIDS, ilk kez 1981’de, ABD’de dikkati çekti ve tanımlandı. Hemen arkasından pek çok ülkede, hatta dünyada yaygın olduğu anlaşıldı. Dünyada en az 40 milyon kişinin HIV virüsü taşıdığı biliniyor. Günümüze kadar da yaklaşık olarak 25 milyon kişinin AIDS’ten öldüğü bildiriliyor.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Aygün, AIDS'in bu virüsün yol açtığı hastalık tablosu olduğunu, bu hastalığa yakalanan kişinin bağışıklık sisteminin zayıfladığını, çeşitli fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler ile mücadele edilen bir duruma neden olduğunu belirtiyor. Vücudu mikroplardan koruyan bağışıklık sisteminin çalışmaması halinde mikropların daha kolay hastalığa neden olabildiğini anlatan Dr. Aygün, “HIV pozitif kişiler yaklaşık olarak 3-15 yıl içinde AIDS olurlar” dedi. Dr. Aygün, HIV/AIDS’in belirtileri ve bulaşma yolları hakkında şunları söyledi:
AIDS NASIL BULAŞMAZ?
- AIDS dokunma, öpüşme, solunum gibi dış kontaklarla bulaşan bir hastalık değildir.
- AIDS hastasına dokunarak veya yanında bulunarak AIDS'e yakalanmak mümkün değildir.
- AIDS evcil hayvanlardan, tuvaletlerden, yüzme havuzlarından, tabak ya da bardaklardan bulaşıcı özellik göstermez.
AIDS NASIL BULAŞIR?
- AIDS'in ana bulaşma yolu seksüel birleşme, uyuşturucu kullanıcılarının enjektörlerini paylaşması ve çok da az olsa kan transferidir.
- AIDS hastalığına yakalanmış hamile bir kadının doğmamış bebeğine de bu hastalığı bulaştırma olasılığı oldukça yüksektir.
- HIV hem erkekten hem de kadından bulaşabilir.
- Kişide herhangi bir cinsel hastalık varlığı, HIV’in bulaşma ihtimalini daha da yükseltir.
- HIV’in Tip I ve Tip II adı verilen iki tipi mevcuttur.
- Afrika'da Tip II, Avrupa ve Amerika'da ise Tip I daha sık görülür.
VÜCUDUN SAVUNMASI ÇÖKÜYOR
Bir HIV taşıyıcısı hastaymış gibi görünmeyebilir veya taşıyıcı kişi kendini hasta gibi hissetmeyebilir. Çünkü taşıyıcılarda semptomların ortaya çıkmasına veya ölüme yol açan şey HIV’in kendisi değil, vücudun bağışıklık sisteminin çökmesiyle tamamen savunmasız kaldığı diğer enfeksiyonlardır.
HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜYOR?
- HIV bulaşan bir kişide virüs alındıktan yaklaşık 3-4 hafta içinde soğuk algınlığı benzeri ateş, yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler olur.
- Birkaç gün süren bu klinik tablodan sonra HIV ile enfekte kişiler herhangi bir belirti olmadan, yıllarca normal, sağlıklı görünümde yaşamlarını sürdürürler.
- Fakat ömür boyu virüsü taşıyıcıdır ve bulaştırıcıdır.
- İlerlemiş dönmelerde ise uzamış ishaller, kilo kaybı, lenf bezlerinde büyümeler, aralıklı ateş yükseklikleri görülebilir.”
DEVLET İLACIN, BÜYÜK BÖLÜMÜNÜ ÖDÜYOR
HIV'in henüz kesin bir tedavisi veya korunmada kullanılabilecek bir aşısı yok. Fakat virüsün etkilerine engel olan, kişinin yaşam kalitesini artıran bir takım ilaçlar geliştirildi. Dr. Hande Aygün, ilaç tedavisinin doktor kontrolünde ve kesintisiz olarak yaşam boyu sürdürülmesi gerektiğini belirtti. Bu ilaçlar oldukça pahalı. Ancak, şu anda Türkiye'de devlet, sağlık güvencesi bulunan kişilerin tedavi masraflarının büyük bir bölümünü karşılıyor.
ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ
AIDS’e karşı mücadelede hastalığın erken tanısı ve tedavisi oldukça önem taşıyor. Şüpheli durumlarda kişilerin mutlaka HIV testi yaptırmalarını öneren Dr. Hande Aygün, şu bilgileri verdi:
“Anti-HIV pozitif olan kişilerin bu sonucu başka yöntemlerle de doğrulatmaları önerilir. Erken teşhis HIV’in başkalarına bulaşmasını önler ve AIDS hastalığına gidişi geciktirir. Anti-HIV antikorların ELISA yöntemiyle ölçülebilecek düzeye ulaşması için en az 3 aylık bir süreye ihtiyaç vardır. Bu nedenle test, bulaşma olduktan 3 ay sonra yapılmalıdır. PCR yönteminde ise bu süre 3 haftaya kadar düşmüştür.
HIV dış ortama oldukça dayanıksızdır. Spermdeki ve vajina salgısındaki HIV, dış ortamda birkaç saatte, kuru ortamda ise yarım saatte ölür. HIV kurumuş kanda da kısa zamanda ölür. HIV dezenfektanlara da oldukça duyarlıdır. Sulandırılmış çamaşır suyu HIV’i 10 dakika içinde öldürür. Korunmada eğitim, güvenli seks ve kondom kullanımı oldukça önemlidir. Ayrıca delici, kesici, batıcı hiçbir alet (tıbbi alet veya özel eşya) paylaşılmamalıdır.“ NTV
